آزمایش اسپرم یا اسپرموگرام یک آزمایش بسیار ساده و کم هزینه جهت بررسی عامل مردانه ناباروری ( که عملا 40 در صد نازایی زوجها را تشکیل می دهد ) می باشد.همچنین برای درمان ناباروری به روش آی یو آی نیاز به دادن نمونه اسپرم به آزمایشگاه هست که شرایط آن در زیر توضیح داده شده است.در صورتی که شرایط دادن نمونه اسپرم رعایت نشود نتیجه و تفسیراسپرموگرام دقیق و قابل اعتماد نخواهد بود.همچنین آزمایش اسپرم بایستی در آزمایشگاه های معتبر و دقیق انجام شود.زیرا برنامه درمان ناباروری براساس تشخیص دقیق و صحیح مشخص می شود.در اصفهان نیز درآزمایشگاه های دقیق و مراکز ناباروری ، آزمایش اسپرم ساده و تکمیلی انجام شده و توسط متخصص اورولوژی و متخصص نازایی که درمان زوجها را به عهده دارند تفسیر میشود.
1- از 2-3 روز مانده به انجام نمونه گیری و یا روز IUI از رابطه جنسی خودداری کنید اما توجه داشته باشید که این زمان بیش از 5 روز نباشد.فواصل کوتاهتر یا طولانی ترازاین زمان ممکن است روی کیفیت اسپرم تأثیر نامطلوب داشته باشد. فاصله کوتاه ، تعداد اسپرم را کاهش میدهد و فواصل طولانی باعث افزایش ناخالصی ، کاهش تحرک اسپرم و افزایش مورفولوژی غیر طبیعی میشود.
2- در روز انجام IUI دوش بگیرید . در صورتی که دوش گرفتن مقدور نباشد، ناحیه تناسلی را با آب و صابون بشوئید و سپس توسط دستمال یکبار مصرف خشک نمائید.
3- در ساعت تعیین شده ازقبل جهت تهیه نمونه مایع اسپرم به آزمایشگاه مراجعه کنید. نمونه بایستی در محل آزمایشگاه ، به روش خود ارضایی و بدون استفاده از مواد روان کننده و یا آب دهان تهیه شود.از هیچ ماده ای جهت تحریک یا شستشو استفاده نکنید.
4- تمام حجم نمونه مایع خروجی بایستی درون ظرف استریلی که توسط آزمایشگاه در اختیار شما قرار داده میشود، ریخته شود. اگر به هر دلیلی بخش از نمونه درون ظرف ریخته نشود، حتما به مسئول آزمایشگاه اطلاع دهید.
5- در صورتی که نمونه را در منزل تهیه میکنید باید ظرف 30-20دقیقه در دمای بدن به آزمایشگاه رسانده شود.
6- برای جمع اوری نمونه در منزل به هیچ عنوان از کاندوم استفاده نکنید.
پس از شستشوی نمونه ، اسپرمها در زیر میکروسکوپ تحت بررسی قرار گرفته و پارامترهای مختلف از جمله تعداد کلی اسپرم ، تعداد اسپرم در یک میلی لیتر ، حجم نمونه ، ویسکوزیتی یا میزان غلظت و چسبندگی آن ، تعداد گلبولهای سفید ، تحرک اسپرم و مورفولوژی یا شکل اسپرمها و... مورد بررسی قرار میگیرد.از این پارامترها تعداد ، تحرک سریع و رو به جلوی اسپرم و مورفولوژی جهت تعیین برنامه تشخیص و درمان برای پزشک متخصص نازایی مهمتر و کاربردی تر می باشد.
در روز تعیین شده برای آی یو آی ، آزمایشگاه نمونه مایع حاوی اسپرم را جهت شستشو اماده کرده و با شستشوی روی نمونه دو کارانجام میشود. اول اینکه ناخالصی ها ومحتویات غیراسپرمی نمونه را که ممکن است باعث بروز آلرژی و کرامپ شدید شکمی شود حذف می کند. دوم اینکه سلولهای اسپرم با کیفیت نا مطلوب و بدون حرکت و ضعیف، حذف شده و نمونه آماده تزریق، دارای اسپرم های با کیفیت مطلوب شده و بدین ترتیب شانس باروری افزایش می یابد.البته انتخاب بهترین زمان IUI نیز یکی ازعوامل مهم افزایش شانس باروری به روش آی یو آی می باشد که این زمان توسط پزشک متخصص نازایی تعیین میشود.
دکتر منصوره پژمان منش ، متخصص و جراح زنان زایمان و زیبایی ، فوق تخصص نازایی و آی وی اف اصفهان
نسخه اصلی مطلب آزمایش اسپرم را در سایت دکتر منصوره پژمان منش بخوانید.