آمنیوسنتز یک تکنیک تشخیص پزشکی دوران بارداری، قبل از تولد میباشد که در طی آن مقدار کمی ازمایع آمنیون گرفته میشود و مورد بررسی ژنتیکی قرارمیگیرد.این مایع حاوی سلولهای زنده جنینی و مواد مختلف دیگر میباشدکه توسط جنین تولید شده و حاوی اطلاعات مهمی درباره سلامتی جنین شما میباشد. آمنیوسنتز علاوه بر بررسی از نظر سندرم داون و بیماریهای کروموزومی به منظور تعیین وضعیت جنین از نظر ابتلا به سایر بیماریهای ژنتیکی نیز کاربرد دارد. در این موارد می بایست وضعیت ژنتیکی خانواده و افراد مبتلا از قبل تعیین شده باشد.
بهترین زمان انجام آمنیوسنتز در سه ماههٔ دوم بارداری میباشد ( 18-15هفتگی ). قبل از انجام آمنیوسنتز بایستی سونوگرافی حاملگی از نظر محل جفت و سن دقیق حاملگی انجام شود.آمنیوسنتز برای همه مادران باردار توصیه نمیشود بلکه تنها در مادرانی انجام میگیرد که سن آنان بالای ۳۵ سال باشد یا در شیوه های دیگر غربالگری در زمره بارداری های پر خطر طبقه بندی شده باشند.
1- سطح غیر طبیعی مارکرهای بیوشیمییایی در ازمایش غربالگری اول
2- نتایج غیر طبیعی در سونوگرافی
3- سابقۀ فامیلی مثبت برای اختلالات ژنتیکی
4- بارداری هایی با ریسک ناهنجاریهای کروموزوم
5- دارا بودن سابقه بارداری و یا فرزند مبتلا به نقص مادرزادی یا اختلالات کروموزومی
امنیوسنتز توسط برخی پزشکان متخصص زنان انجام میشود.قبل از شروع پروسه آمنیوسنتز، برای کاهش درد ناشی از سوزنی که برای کشیدن مایع آمنیونی استفاده میشود، از بیحسی موضعی برای مادر استفاده میشود. بعد از اینکه محل مورد نظر بیحس شد، سوزن از دیواره شکم و سپس از دیواره رحم عبور میکند و بالاخره به کیسه آمنیونی میرسد. به کمک هدایت سونوگرافی از روی شکم ، پزشک کیسه آمنیونی را در محلی دورتر از جنین، سوراخ میکند و حدود 20-15 میلی لیتر از مایع آمنیونی را با سرنگ خارج میکند.سوراخ ایجاد شده در کیسه حاملگی خودبخود ترمیم شده و مایع خارج شده نیز ظرف 48-24 ساعت مجدد تولید میشود ..اگرآمنیوسنتز برای تشخیص ژنتیکی پیش از تولد استفاده شود، سلولهای جنینی از مایع استخراج شده جدا میشوند. سپس این سلولها به محیط کشت منتقل میشوند تا تکثیر و برای مراحل بعدی یعنی فیکس کردن و رنگآمیزی آماده شوند. زیر میکروسکوپ سلولها برای وجود یا عدم وجود ناهنجاری بررسی میشوند. معمولترین ناهنجاریهای یافت شده سندرم داون ( تریزومی21 ) ، تریزومی 18 و سندرم ترنر میباشد.
در روز اول انجام این روش معمولا توصیه به استراحت نسبی میشود.بهتر است تا چند روز از ارتباط جنسی خودداری کنید.کار سنگین انجام ندهید.معمولا نیازی به مصرف آنتی بیوتیک نیست .اگر متخصص زناان و زایمان شما شیاف یا امپول پروژسترون را تجویز کرده اند حتما بطور منظم آن را استفاده کنید. سعی کنید مایعات بیشتری بنوشید.
بعصی مادران باردار مخصوصا افرادی که سابقه سقط داشته اند نگران عوارض امنیوسنتز هستند.معمولا بعد از امنیوسنتز عارضه ای پیش نمی اید ولی بدلیل سوراخ شدن کیسه حاملگی احتمال نشت مایع و حتی سقط وجود دارد که البته درصد ان بسیاربسیار کم است.به همین دلیل متخصص زنان و زایمان بایستی در انتخاب مادران برای امنیوسنتز نهایت دقت و وسواس را داشته باشد.این روش به هر کسی پیشنهاد نمی شود.
دقت آمنیوسنتز در صورتی که نمونه براداری صحیح انجام شود ، حدود 100 درصد است . برخی منابع می گویند دقت تشخیصی امنیوسنتز در کل حدود99/4 درصداست که 0/6 درصد باقیمانده مربوط به خطای فنی در نمونه گیری و عدم جمع اوری مناسب از نمونه و یا عدم رشد سلولهای جنینی در محیط کشت میباشد.
امنیوسنتز و سل فری هر دو جهت تشخیص ناهنجاری های کروموزومی عمده در جنین بکار می روند و هر دو دقت بسیار بالا نزدیک به 100 درصد دارند. سل فری راحت تر و بدون عارضه تر ولی دقت ان کمی از امنیوسنتز کمتر است. تشخیص اینکه کدام روش برای کدام مادر باردار مناسب تر است به عهده متخصص زنان و زایمان شما می باشد.
در صورت احساس خیس شدن و یا مشاهده خروج مایع یا خونریزی واژینال ، گرفتگی یا انقباض رحم، تب ، قرمزی و التهاب شدید و یا حرکات غیر طبیعی جنین حتما پزشک متخصص زنان خود را مطلع سازید.
دکتر منصوره پژمان منش جراح ومتخصص زنان و زایمان ، فوق تخصص نازایی از جمله بهترین پزشکان فوق تخصص زنان اصفهان هستند که میتوانید جهت انجام امنیوسنتز به ایشان مراجعه بفرمایید.
نسخه اصلی مطلب آمنیوسنتز را در سایت دکتر منصوره پژمان منش بخوانید.