چگونگی برخورد با چروک های زودرس پوست

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

هیچ فردی نمیتواند جلوی روند پیرشدن بدن را بگیرد و به عبارتی نمیتواند همیشه جوان بماند. به تدریج و با افزایش سن، اندامهای مختلف بدن دچار تغییراتی میشود و قابلیتهای آنها تغییر میکند که منجر به پیری خواهدشد. در این زمینه پوست نیز مستثنا نیست و در معرض این تغییرات قرار دارد. با افزایش سن، میزان ترشح هورمونها و تولید چربی از غدد سباسه (غدد چربی پوست) به تدریج کاهش مییابد و منجر به نازک شدن و خشکی بیشتر پوست میشود.

همچنین پوست استحکام و سفتی خود را از دست میدهد و نخستین چروکهای پوستی اطراف لبها و چشمها از اواسط دهه سوم زندگی با کاهش تولید کالژن و االستین ظاهر میشوند. با رسیدن به 40 سالگی خطوط موسوم به پنجه کلاغی کناره های چشم ایجاد میشود و چروکهای پوستی عمیقتر میشوند. با رسیدن به دوران یائسگی، روند پیرشدن پوست تسریع میشود و لکه های قهوهای که به نام لکه های پیری شناخته میشوند روی پوست ظاهر خواهندشد. عالوه بر تغییرات پوست بهتدریج موها نیز سفید شده و موهای زائد ایجاد میشوند. تغییرات ساختار ناخنها مانند نازک شدن، ایجاد خطوط طولی و نازک شدن ناخنها نیز با افزایش سن دیده میشود.

پاین روند تغییرات پوست تقریبا برای همه به همین شکل است اما گاهی بعضی افراد زودتر از هر مرحله دچار علائم پیری پوست میشوند و خیلی زودتر از همسالان خود نشاط و شادابی پوست جوان را از دست میدهند. زمینه ژنتیک یکی از مهمترین علل بروز پیری پوست است که در افراد با هم متفاوت است اما عوامل محیطی نیز تاثیر جدی در این زمینه دارند، از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: مواجهه خیلی زیاد با نور خورشید 80درصد پرتوهای فرابنفش خورشید کاملا به پوست نفوذ کرده و نوعی پروتئین را فعال میکنند که بر حالت االستیته یا کشسانی پوست تاثیر میگذارد. این پروتئین در واقع کلاژن را از بین میبرد که یکی از وظایف آن پیشگیری از بروز چروکهای پوستی است. همچنین تولید مالنین و االستین پوست کاهش مییابد، درنتیجه پوست به خوبی نمیتواند با عوامل تهاجمی پرتوهای خورشید مقابله کند.

به جز پرتوهای فرابنفش باید به اشعههای مادون قرمز نیز اشاره کرد که کاملا در هیپودرم پوست نفوذ میکنند و عالوه بر تولید انرژی زیاد باعث تولید رادیکالهای آزاد نیز میشوند. همه این پرتوها علاوه بر تاثیر ساختار ژنتیکی پوست، مرگ سلولها، ایجاد لکه های قهوهای و پیری پوست میتوانند زمینه بروز سرطانهای پوست را نیز تسهیل کند. در واقع تماس مکرر با نور خورشید میتواند توانایی پوست را در تامین و تقسیم الیاف کلاژن محدود کند و درنتیجه حالتی مانند افتادگی نوک بینی، افتادن پلکها، نازک شدن پوست و... را در پی داشته باشد.

استعمال دخانیات استعمال سیگار و دیگر دخانیات علاوه بر آسیبهای جدی بر اندامهای داخلی بدن، عوارض جدی بر سلامت و زیبایی پوست دارد و چروکهای عمیق و واضح، تیرگی پوست و گودیهای اطراف چشم به عنوان علائم پیری زودرس پوست در مصرف کنندگان توتون و تنباکو دیده میشود که در خانمها این علائم جدیتر خواهد بود. توتون و تنباکو از جهات مختلفی بر پوست تاثیر میگذارند؛ مواجهه مستقیم با گازهای سمی در DNA سلولهای پوست اختلال ایجاد میکند و ترکیبات موجود در آنها باعث بروز التهابات میشود. همچنین عملکرد خونرسانی و در نتیجه اکسیژن رسانی و انتقال ریزمغذیها برای رشد و ترمیم سلولها را کاهش میدهد و درنهایت به فیبرهای کلاژن آسیب میرساند. آلودگیهای محیطی آلودگیها و آلاینده های جوی حاوی مولکولهای معلق بسیاری هستند که از راه تنفس وارد بدن میشوند.

مونوکسیدکربن، اکسید ازت، دی اکسیدگوگرد، کربن، ترکیبات هیدروکربن و فلزات سنگین جزو موادی هستند که عامل پیری زودهنگام و تیرگی پوست اند. تاثیر این آلاینده هادر صورت مواجهه زیاد با نور خورشید چنین عوارضی را تشدید میکند. استرس همه افراد در زندگی روزمره خود با شرایط استرس زای کم و بیش جدی روبرو هستند که اگر به خوبی مدیریت و کنترل نشود بر جنبه های مختلف سلامت تاثیرگذار خواهد بود. استرس مزمن در واقع باعث کاهش ذخایر آنتی اکسیدانها و اسیدهای چرب ضروری و ویتامینها میشود که به عنوان ترکیبات محافظ در برابر پیری پوست مطرح هستند. درنتیجه استرس میتواند بروز چروکهای پوستی، کاهش حالت کشسانی و شفافیت پوست را به عنوان علائم پیری زودهنگام تشدید کند.

مصرف الکل

الکل یکی از موادی است که به عروق خونی آسیب میرساند، اختلالات انعقادی ایجاد میکند، متابولیسم سلولها را تغییر داده و تولید رادیکالهای آزاد را افزایش میدهد. به علاوه، الکل بر کبد تاثیر میگذارد و مانع نقش این اندام در دفع مواد زائد میشود. درنتیجه مواد سمی در اندامهای مختلف و به خصوص پوست جمع میشوند و تیرگی، خشکی و شل شدن بافتهای پوست را در پی خواهند داشت. تغذیه ناسالم شیوه تغذیه امروز که ناشی از تغییر در جنبه های مختلف زندگی است معمولا با مصرف بیشتر غذاهای چرب و سرخ شده، تنقلات شور و شیرینی جات همراه است. مصرف خوراکیهای بدون ارزش غذایی و کاهش میوه ها و سبزیجات در تغذیه امروز موجب کاهش دریافت ویتامینها و آنتی اکسیدانها میشود و درنتیجه تیرگی و خستگی پوست را نشان میدهد. یکی از بهترین روشهای حفظ سالمت و شادابی پوست توجه به تغذیه درست، گنجاندن مقدار فراوان میوه ها، سبزیجات و اسیدهای چرب ضروری و به حداقل رساندن غذاهای آماده و صنعتی است. علاوه بر عوامل ذکرشده باید اشاره کرد حالت بد خوابیدن، اخم کردن و خندیدن نیز زمینه ساز چروکهای پوستی میشود، به خصوص افرادی که زیاد اخم میکنند به دلیل انقباضات عضلات بیشتر دچار چروکهای پوستی خواهند شد.

مهمترین توصیه ها برای پیشگیری از پیری پوست

خواب کافی: در مدت خواب، بدن بسیاری از ترکیباتی که در روند بازسازی پوست موثر هستند و میتوانند جنبه جوانتری به پوست بدهند، تولید میکند. خواب ناکافی و نامطلوب این روند را مختل میکند و بهتدریج با بروز تیرگیهای اطراف چشم و جلوه خستگی پوست بر زیبایی آن تاثیر میگذارد. توصیه میشود هر فرد بزرگسال حداقل در طول شب 7 ساعت بخوابد تا سلامت عمومی و زیبایی بدن حفظ شود. محافظت در برابر نور خورشید: استفاده از کرم ضدآفتاب مناسب و عدم مواجهه طولانی با پرتوهای خورشید به خصوص در ساعات گرم روز (12 تا 14 بعدازظهر) و استفاده از لباسهای پوشیده، کلاه آفتابگیر و عینک مناسب همیشه به عنوان یکی از مهمترین اصول حفظ سلامت و جوانی پوست مطرح است.

دوری از سیگار و الکل: ترک سیگار، دوری از محیط های آلوده به دود و اجتناب از مصرف الکل عالوه بر اینکه سلامت عمومی فرد را تضمین میکند، میتواند ظاهری جوانتر و شادابتر به فرد بدهد.

دوری از آلایندههای جوی: استفاده از ماسکهای مناسب برای حضور در هوای آلوده به خصوص افرادی که در محیطهایی با آلودگی جوی بالا مشغول به کار هستند، راهکاری است که میتواند تا حدی مواجهه با این مواد و عوارض آن را کاهش دهد.

مدیریت استرس: برنامه ریزی برای کارهای مختلف روزمره، ورزش، اختصاص زمانی کوتاه در طول روز برای کارهای مورد علاقه برای دوری از تنشها از جمله توصیه هایی هستند که به کنترل شرایط استرس و نگرانیهای روزمره کمک بسیاری خواهند کرد.

ورزش منظم: انجام تمرینات ورزشی علاوه بر اینکه نقش موثری در سلامت و حفظ تناسب اندام دارد میتواند در زیبایی و شادابی پوست نیز تاثیرگذار باشد. در واقع فعالیت جسمانی به بدن کمک میکند تا مواد سمی مختلف را که بر سلامت پوست تاثیر گذاشته و به تدریج زمینه ساز پیری زودهنگام میشوند، دفع کند.

از برنزه کردن پوست اجتناب کنید

برنزه کردن پوست چه تحت تاثیر پرتوهای مستقیم خورشید باشد و چه از طریق دستگاههای سوالریوم، میتواند روند پیری پوست را تسریع کند. در واقع مواجهه طولانی با پرتوهای خورشید به خصوص اشعه های فرابنفش عامل چنین مسئلهای خواهد بود. دستگاههای سولاریوم علاوه بر این تغییرات ظاهری، زمینه ساز ناراحتی های دیگر پوست از جمله سرطان پوست نیز هستند و از همین رو استفاده از آنها در بعضی کشورها کاملا ممنوع شده است. به افرادی که علاقه مند به برنزه کردن پوست هستند توصیه میشود از این روشها اجتناب کرده و تنها به کرمها مخصوصی که رنگ بدن را شبیه حالت برنزه میکند، اکتفا کنند. در مورد اپیلاسیون، استفاده از ژیلت و بند انداختن هم باید گفت چنین روشهایی به تنهایی نمیتوانند جزو عوامل زمینه ساز پیری زودرس پوست باشند و عوامل محیطی و ژنتیکی که اشاره شد، تاثیر قابل توجهتری دارند. استفاده مکرر از لوازم آرایشی و ماندن طولانی این مواد روی پوست نیز عوارض مختلفی بر پوست دارد اما لزوما نمیتواند عامل مستقیم پیری پوست باشد.