بدخیمى واژه ایست که همواره براى ما ترسناک مى باشد. اغلب، توده را هم معادل بدخیمى در نظر مى گیریم هرچند اغلب توده ها خوش خیم هستند . بدخیمى در هر بافتى از جمله پلک مى تواند رخ دهد. مفهوم آن رشد مهار نشده و غیر قابل کنترل سلولهاست که منجر به تکثیر سلول شده و در نهایت توده اى را ایجاد مى کند که آرام آرام به بافتهاى مجاور هجوم برده و بافتهاى مجاور را نیز تخریب مى کند. در نهایت این توده ها با از کار انداختن ارگانهاى حیاتى و مصرف بیش از حد انرژى مى توانند باعث مرگ فرد شوند. سلولهایی که دچار بدخیمى مى شوند درجات متفاوتى از تکثیر و بدخیمى را دارند بنابراین برخى توده ها، کند رشد و قابل درمان هستند و برخى على رغم درمان مرگبارند. درمانها به طور معمول شامل جراحى وسیع، دریافت اشعه ( رادیوتراپى) و شیمى درمانى مى باشد.

انواع تومورهاى پلک

اغلب تومورهاى پلک ضایعاتى خوش خیم هستند هر چند گاهى تغییر ماهیت مى دهند. چندین نوع تومور بدخیم نیز در پلکها وجود دارد که برخى کند رشد بوده ولى برخى با تهاجم به سایر نقاط بدن مرگبارند. از این بین به سه تومور بدخیم شایعتر پلک اشاره مى کنیم.

تومور BCC

این تومور شایعترین تومور بدخیم پلک است و بیش از نود درصد موارد را شامل مى شود. رشد کندى داشته و قابل کنترل است و مرگ و میر ناشى از آن حدود سه درصد است. در افرادى که پوست روشن دارند، در مقابل نور آفتاب قرار مى گیرند و سیگار استفاده مى کنند، شایعتر است. در سنین بالا دیده مى شود هر چند بنده موارد متعددى را در سنین جوانى مشاهده کرده ام. از لحاظ ظاهرى به صورت توده اى مزمن که سطح آن زخمى شده و گاهى دچار ترشح و خونریزى مى شود، بروز کرده و به آرامى رشد مى کند. گاها نیز تومور دیده نمى شود و صرفا سفت شدگى یا چرمى شدن پوست پلک دیده مى شود. در ناحیه کناره داخلى چشم رفتار تهاجمى ترى داشته و پیش آگهى بدترى دارد. در صورت عدم درمان، آرام آرام به داخل کاسه چشم و سپس مغز راه مى یابد. درمان اصلى جراحى وسیع در مراحل اولیه است. رادیوتراپى نیز در درمان نقش دارد ولى صرفا براى کسانى که جراحى ممکن نیست نگاه داشته مى شود.

تومور SCC

این تومور کمتر از ده درصد موارد را شامل مى شود. ظاهر آن، عوامل خطر و سن درگیرى شبیه تومور قبلى است ولى به مراتب مهاجم تر مى باشد و مى تواند حتى در اندازه هاى کوچک از طریق اعصاب حسى داخل حدقه گسترش یابد و خود را به مغز برساند. همچنین مى تواند به غدد لنفاوى یا ارگانهاى دور دست تهاجم کند. مواردى از تهاجم تومور به بافت دیگر، سالها پس از جراحى تومور اولیه گزارش شده است که باعث افزایش مرگ و میر آن مى شود.

تومور SAC

این تومور کمتر از یک درصد موارد را شامل مى شود. بسیار مهاجم است و متوسط سنى در این تومور به مراتب بالاتر از دو تومور قبلى است. تشخیص آن مشکل است زیرا گاهى به صورت یک گل مژه مزمن بروز مى کند یا گاها به صوت التهاب و قرمزى طول کشنده ملتحمه بروز مى کند. تشخیص آن نیاز به شک بالینى قوى و نمونه بردارى مناسب دارد. مرگ و میر تومور در صورت به تعویق افتادن تشخیص، بیش از شش ماه، تا چهل درصد میرسد و متاسفانه این عدم تشخیص محتمل مى باشد.

تشخیص تومورهاى بدخیم پلک

تشخیص تومورهای پلک معمولا براساس ظاهر توده از نظر بالینى و گاها نمونه بردارى توده مى باشد.

درمان تومورهاى بدخیم پلک

در هر سه مورد، درمان مناسب وابسته به تشخیص زودرس است. تومورهای خوش خیم معمولا نیاز به درمان ندارند اما لازم است حتما تحت نظر پزشک متخصص باشید. درمان تومورهای بدخیم پلک به نوع و مرحله تومور بستگی دارد و گاهی شامل جراحی برای برداشتن تومور می باشد. پس از درمان تومور پلک به روش جراحی، بازسازی پلک نیز ممکن است ضروری باشد تا عملکرد طبیعی آن حفظ شود.

جراحی تومور پلک

روش اصلى درمان تومورهای بدخیم پلک، جراحی برداشت وسیع تومور است به طوریکه معمولا چند میلى متر از بافت سالم اطراف تومور نیز برداشته مى شود. پس از تایید پاک بودن کناره هاى نمونه از سلول بدخیم، بازسازى پلک شروع مى شود که براساس اندازه تومور و وسعت جاى خالى و نقص ناشى از آن، روشهاى مختلفى وجود دارد. هر چه اندازه تومور بزرگتر باشد بازسازى محل سخت تر بوده و نتیجه از نظر زیبایی و عملکردى ضعیفتر است. در مورد تومورهاى دوم و سوم ممکن است نمونه بردارى از غدد لنفاوى گردن و حتى بررسى کل بدن ضرورى باشد.

در صورت تهاجم تومورها به بافت حدقه و درگیرى چربى آن تخلیه کل محتویات حدقه شامل چشم، عضلات، پلک ها و چربى ضرورت مى یابد حتى گاهى بافتهاى مجاور مانند سینوسها نیز لازم است برداشته شوند. رادیوتراپى کمکى نیز در صورت وسیع بودن تومور با عدم امکان جراحى تجویز مى گردد. در مجموع بهتر است هر توده غیر طبیعى پلک که اخیرا ایجاد شده است توسط متخصص چشم دیده شود زیرا نتایج جراحى و عوارض حاصله در مراحل اولیه بیمارى به هیح وجه قابل مقایسه با عوارض و نتایج جراحى دیررس نمى باشد.

نسخه اصلی مطلب بررسی انواع تومورهای بدخیم پلک را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---