تاثیرات استرس بر روی پوست

دکتر گیتا فقیهی [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drgitafaghihi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند،بلوک آ،طبقه سوم،کلینیک صدف تلفن مطب : 32240828 - 031

مطالعات نشان داده است که پوست انعکاس خوبی از استرس های درونی است و حداقل 30% بیماران با مشکلات پوستی دارای یک مشکل روانپزشکی زمینه ای هستند که اغلب در ویزیت اول بیمار پنهان می ماند اما در صورتی که کشف و درمان شود می تواند اثر بسیار مثبت وق وی در بهبود وضعیت پوستی بیمار بگذارد. استرس گاهی باعث عود بیماری پوستی می شود و گاهی باعث وقوع رفتارهایی می شود که باعث بدتر شدن ظاهر بیماری پوستی است مثلا فرد مبتلا به جوش صورت در اثر استرس بیشتر جوشهای خود را دستکاری می کند یا ضایعات پوستی خود را بیشتر خارش می دهد که باعث وقوع جوشگاه و گسترش بیشتر مشکل است.هر گاه به طور توام بیماری پوستی و استرس زمینه ای بیمار را درمان کنیم پوست اغلب سریعتر و کاملتر درمان می شود، زیرا اثرات سوء استرس برداشته می شود و این امر باعث کاهش سطح اضطراب عمومی بیمار و ایجاد احساس بهتری نسبت به خود در وی است.

استرس با چه مکانیسمی بر پوست اثر می کند ؟
1- استرس بر ظاهر فرد از جنبه های مختلف اثر می کند. در قدم اول پوست را حساستر و دارای واکنش پذیری بیشتر می کند. استرس باعث ایجاد جوشهای مقاوم تر و التهابی تر می شود.ناخن ها را شکننده و نامنظم میکند. باعث ریزش مو، بدتر شدن کهیر و تعریف بیش از حد است.
2- بیماران دچار استرس به پوست خود بی توجهی می کنند و گاهی پوست خود را مورد آزاد قرار میدهند. در بهداشت و مراقبت موها کوتاهی میکنند و با خراش دادن یا مالش بیش از حد و خاراندن پوست آن را تخریب و زخمی میکند. در واقع استرس میتواند باعث ایجاد سیکل معیوب تشدید خارش و خاراندن و خراشیدن مکرر پوست شود.
3- در اثر استرس هورمونهایی مانند کورتیزول در بدن ترشح می شود که باعث افزایش ترشح چربی یا عود جوشهای صورت و بدن میشود.
4- پوست اولین سد دفاعی بدن است و به عنوان یک سد فیزیکی و نیز به عنوان اولین محل حضور سلولهای دفاعی برای مبارزه با باکتریها و ویروسها و عوامل عفونت زا عمل میکند. استرس میتواند باعث افزایش تعداد سلولهای دفاعی و نیز فعال شدن نابجای آنها در پوست شده و در نتیجه باعث وقوع واکنش های خود ایمنی مثل حساسیت سرشتی پوست و بیماری پسوریازیس(صدف) گردد و بیماریهای التهابی پوست را عود دهد.
5-استرس می تواند در وقوع لک و پس و طاسی سکه ای یا منطقه ای که بیماریهای خود ایمنی هستند موثر باشد. استرس می تواند باتخریب سد دفاعی پوست باعث کاهش مقاومت پوست نسبت به عفونتها شود. به علاوه با تخریب لایه محافظ پوست باعث تشدید از دست رفتن آب از پوست و افزایش نفوذ عوامل محرک و حساسیت زا به پوست شود.
6- استرس می تواند رشد ، تقسیم و تمایز سلولهای جدید را در پوست کاهش دهد به علاوه مانع خونرسانی مناسب به پوست شود. در نتیجه بازسازی سلولها و پاکسازی رادیکارهای آزاد از سطح آنها دچار اختلال شده و باعث تسریع فرآیند پیری و رنگ پریدگی پوست ما گردد.
7- هرگاه بدن ؛ تحت استرس است با تولید هورمونهای خاص باعث تولید چربی بیش از حد در سطح پوست و ایجاد اختلال در سیستم لنفاوی و جریان خون می شود در نتیجه بیماریهای پوستی مانند آکنه (جوش صورت) را عود می دهد و حلقه های تیره اطراف چشم و پف آلودگی اطراف چشم ایجاد می کند.

بیماریهایی که در اثر تداخل ذهن و پوست ایجاد می شوند چه بیماریهایی هستند ؟
این بیماریها را می توان به 3 دسته تقسیم کرد :

دسته اول :
بیماریهایی که در واقع پوستی هستند و تظاهرات جلدی دارند اما به وضعیت های روحی فرد پاسخ میدهند. بیماریهای پوستی که در اثر استرس بدتر میشوند مثل اگزما(حساسیت های پوستی) و بیماری پسوریازیس (بیماری صدف که لکه های قرمز برجسته پوستی همراه با پوسته ریزی های شدید به خصوص در سر و زانو و آرنج مشخص می شود) از این گروه اند. استرس در 50% موارد باعث عود بیماری پسوریازیس و اگزماست جوش صورت، طاسی سکه ای، پسوریازیس، حساسیت پوستی سرشتی، کهیر، روزاسه و درماتیت سبوره (شوره سر) همگی با استرس بدتر می شوند.

دسته دوم :
بیماریهای روحی روانی که فرد را وادار به ایجاد آسیب خواسته یا ناخواسته در پوست خود می­کند در واقع این افراد مشکل پوستی اولیه ندارند. مثل کسانی که مرتب عادت به خارش دادن و خراشیدن قسمت هایی از پوست خود دارند یا افرادی که به طور عادتی موهای ابرو، سر یا مژه خود را می کنند. افسردگی، اضطراب با وسواس می تواند علت ایجاد این نوع آسیبهای فرد به پوست خود باشد.

دسته سوم :
بیماریهای اولیه پوستی که با ایجاد بد شکلی و عدم تناسب در ظاهر افراد باعث وقوع اختلال روحی مثل کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و ترس از حضور در مکانهای اجتماعی در فرد می شود. مثل افراد با جوشهای غرور جوانی کیستی و شدید، افراد دارای خالهای رنگی مادر زادی بزرگ، افراد دچار ویتیلیگو (لک وپیس) و طاسی های پیشرونده.توجه کنید که این تقسیم بندی به درمان بیماران بسیار کمک می کند. در واقع اگر پزشک عوارض اجتماعی و شغلی و مشکلات اجتماعی، خانوادگی ناشی از ظاهر یک بیماری پوستی را نداند پاسخ درمانی مناسبی از داروها در بیمار خود مشاهده نخواهد کرد.بیماران عمدتا از توضیح راجع به جنبه های روان شناحتی بیماری خود اجتناب می کنند بیماریهای پوستی اغلب تهدید کننده حیات نیستند اما زندگی طبیعی فرد را مختل می کنند. بیماران دچار بد شکلی های پوستی اغلب از اجتماع فرار می کنند و در اشتغال در مشاغلی که چهره ظاهری فرد، درآنها مهم است دچار مشکل می شوند.

در یک فرد با سطح بالای استرس چه بیماریهای پوستی ممکن است پدیدار شود ؟
1- جوش صورت :
هم شروع و هم شدت جش های صورت می تواند تاثیر استرس باشد

2- اگزما :
یا حساسیت پوستی که با ایجاد لکه های قرمز، خشکی و خارش در سطح پوست مشخص می شود.

3- پسوریازیس یا بیماری صدف :
که با ایجاد نواحی قرمز صورتی و برجسته با پوسته های بسیار و ضخیم و خشک و سفید رنگ در سطح پوست پدیدار می شود. به طور عمده پوست سر، آرنج و زانوها درگیر می شود و خارش مکرر و ضربه های موضعی باعث بدتر شدن آن می شود.

4- روزاسه :
نوعی ضایعه پوستی که زنان و مردان میانسال را درگیر می کند و با وقوع قرمزی و برافروختگی در سطح گونه ها و پیشانی مشخص می شود گاهی در زمینه این قرمزی دانه هایی شبیه جوش ظاهر می شود. استرس یکی از علل اصلی شروع و تشدید آن است.

5- زگیل :
نوعی برجستگی و رشد موضعی خوش خیم در سطح پوست و غشاهای مخاطی که ایجاد درد و ناراحتی می کند. نوجوانان به خصوص به ابتلا به این بیماری حساس اند و استرس از علل زمینه ساز آن می تواند باشد.

6- تاول :
استرس می تواند با ایجاد خارش در سطح پوست و اصطکاک مکرر پوست برای بر طرف شدن خارش مواد تاول و زخم شود.

7- تب خال :
گر چه یک بیماری ویروسی است اما مثل زگیل می تواند با استرس تشدید شود زیرا استرس باعث ضعف سیستم ایمنی بدن و در نتیجه افزایش حساسیت به بیماریهای ویروسی مثل آنفولانزا، سرما خوردگی و تب خال است.

8- کدورت و بی روحی پوست :
استرس باعث کاهش خونرسانی به پوست در نتیجه محروم شدن آن از خون و اکسیژن است و لذا رنگ چهره تغییر می کند و درخشندگی پوست را کاهش می دهد.

9- افزایش ترشح چربی در سطح پوست

10- چروک :
استرس باعث تشریح فرآیند پیری پوست است.

11- سرطان پوست :
توجه کنید که استرس می تواند باعث تسریع شروع سطانهای پوستی شود در یک مطالعه بر روی موشها مشخص شده است که زمانی که موش در معرض استرس و اشعه ماوراء بنفش بوده است. سرعت وقوع سرطان نسبت به زمانی که در معرض اشعه ماوراء بنفش تنها بوده است 2 برابر شده است.