فریز اسپرم چیست و چه استفاده هایی دارد ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

اسپرم ، سلول جنسی مرد است که تولید آن طی مراحل متعددی ( حدود سه ماه ) به اسپرم بالغ تبدیل میشود. حساسیت سلولهای زایای مرد در مقابل ابتلا به عفونتها ، ضربه ، تأثیر عوامل محیطی همانند آلودگیهای شغلی و همچنین داروها بخصوص شیمی درمانی و اشعه درمانی بسیار قابل توجه است. به گونه ای که این عوامل میتوانند منجر به تخریب فرآیند اسپرم سازی شده و تا مرحله توقف کامل روند تولید اسپرم ، پیش روند.شیمی درمانی ، اشعه درمانی ، جراحی و یا مجموعه ای از این اقدامات که در درمان سرطان مورد استفاده قرار میگیرد ، میتوانند موجب ناباروری مرد شود.

انجماد یا فریز اسپرم
انجماد اسپرم و نگهداری آن در شرایط مناسب ( که معمولا بانک اسپرم نام گذاری می شود) روشی برای حفظ سلول های اسپرم است. تاریخچه انجماد اسپرم به بیش از 200 سال قبل برمی گردد. Spellazani در سال 1776گزارش كرد كه مایع سیمن یخ زده حیوان در برف، پس از ذوب تحرک اسپرم خود را بدست آورده است.

در سال Metegazza متوجه شد كه تعداد كمی ازاسپرم های مایع منی كه بهمدت طولانی در حرارت منهای 15 درجه سانتیگرادذخیره شده بود پس از ذوب دوباره تحركخود را بدست آورده اند. بعدها بانک اسپرم برای نگهداری اسپرم های حیوانات و انسان پیشنهاد گردید .امروزه فریز اسپرم ، تخمک و جنین ها از اهمیت زیادی برخوردار است. فریز، فرایندی است که طی آن اسپرم ، تخمک و یا جنین در دمای بسیار پایین نگهداری و حفاظت میشوند. دمای بکار رفته معمولاً حدود منهای ۱۹۶درجه سانتیگراد یعنی نقطه جوش نیتروژن مایع است.

فریز اسپرم در چه مواردی استفاده میشود ؟
انجماد اسپرم این امکان را برای ما فراهم می آورد تا اسپرم ها را برای سال ها در شرایط ذخیره نگهداری کنیم و در مواقع نیاز آنها را از شرایط ذخیره خارج و جهت انجام مراحل لقاح ، شامل لقاح خارج رحمی مورد استفاده قرار دهیم . این تکنیک در مورد آندسته از بیمارانی که تحت درمان های خاص از جمله شیمی درمانی و رادیوتراپی قرار می گیرند به این دلیل که انجام درمان های ذکر شده ممکن است منجر به کاهش و یا از دست رفتن کامل توانایی تولید اسپرم گردد، کاربرد وسیعی دارد. این تکنیک برای فردی که دارای تعداد سلول های اسپرم اندک باشد نیز بکار می رود.

از دیگر مواردی که فریز اسپرم می تواند کاربرد داشته باشد می توان به بیوپسی بیضه اشاره کرد، به این دلیل که نمونه برداری ( بیوپسی ) بیضه برای بیمار خوش آیند نیست می توان از نمونه جمع آوری شده، در یک سیکل درمانی استفاده کرد و همچنین نمونه هایی از بیوپسی را هم جهت استفاده در سیکل های بعدی با استفاده از تکنیک فریز ، ذخیره و نگهداری کرد. البته بایستی دانست که حتی با استفتده از بهترین تکنیکها جهت فریز اسپرم ، باز هم کیفیت اسپرم فریز شده پس از انجام ذوب به خوبی اسپرم تازه نمیباشد. به همین علت بسیاری معتقدند که بجز در موارد ضروری ، استفاده از اسپرم تازه جهت درمانهای کمک باروری بهتر میباشد.

همانگونه که ذکر شد ، یکی از روشهای قابل قبول حفظ باروری مردان مبتلا به سرطان و یا افراد در معرض تخریب اسپرم سازی، قبل از هرگونه اقدام درمانی، انجماد اسپرم و نگهداری آن در بانک اسپرم است. انجماد بافت بیضه کودکانی که تحت شیمی درمانی و اشعه درمانی قرار میگیرند نیز امکان فرزنددار شدن آنها را پس از بلوغ و ازدواج فراهم مینماید.

علاوه بر بیماران سرطانی ، افراد دیگرنیز به دلایل مختلف ذیل میتوانند اسپرم خود را در بانک اسپرم فریز نمایند:
* ذخیره و نگهداری اسپرم برای مردانی که قادر به تولید مایع منی در زمان­های مورد نیاز نیستند.
* ذخیره و نگهداری اسپرم جهت انتخاب زمان مناسب باروری
* ذخیره و نگهداری اسپرم قبل از اعمال جراحی سیستم تناسلی که توانایی انزال و روند تغییر تولید اسپرم را مختل می­نمایند.
* ذخیره و نگهداری اسپرم برای مردانی که با مواد رادیواکتیو، اشعهX، سموم و مواد شیمیایی خطرناک و مضر برای دستگاه تولید­مثل سروکار دارند.
*ذخیره و نگهداری اسپرم برای پیشبینی هرگونه بیماری مقاربتی، عمل جراحی سیستم تناسلی و هرگونه بیماری که ممکن است در توانایی انزال و روند تولید اسپرم ایجاد اختلال نمایند.