پیشگیری و درمان لوس شدن کودک

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

کودک لوس (علت - پیشگیری - درمان)
یکی از مدل های اشتباه رفتار در کودکان ناتوانی در برقراری ارتباط سالم با دیگران است یعنی کودکانی وجود دارند که راه های ارتباطی سالم را نمی دانند. این گروه از کودکان بعضا تحت عنوان « کودکان لوس » نامگذاری شده اند. آنچه در این گفت و گو مورد بحث قرار می گیرد عوامل موثر در شکل گیری این گونه رفتارها و نحوه درمان می باشد.

به چه کودکانی لوس می گویند ؟
معمولا به بچه هایی که نق نق می کنند ، خواسته های زیادی دارند ، معنای صبر و تحمل را نمی دانند ، عجولند و اگر خواسته هایشان برآورده نشود بدخلقی می کنند و قشقرق به راه می اندازند لوس گفته میشود.

چه عواملی در شکل گیری این نوع رفتار نقش دارند ؟
یکی از دلایل لوس شدن کودکان روش نسنجیده والدین به لحاظ تربیتی است. والدین محبت کننده افراطی که معیارهای تربیتی و روش های یادگیری را در نظر نمیگیرند و صرفا با محبت های بی حد و حساب مانع اجتماعی شدن صحیح رفتارهای کودکان می شوند و خواسته های کودک را سریع برطرف می کنند.
دلیل آن می تواند موارد زیر باشد :
1- کودکشان تک فرزند است. « البته تمامی تک فرزندان لوس نیستند» .
2- جنس مطلوب است . بعد از 5 پسر یک دختر آمده یا برعکس.
3- زمانیکه کودک بیمار بوده و در آن موقع بنا به تشخیص پدر و مادر نباید استرسی به او وارد میشده یا در حال حاضر کودک لکنت ، نابینایی ، هموفیلی و .......... دارد.
4- پدر و مادر در زمان کودکیشان با سختی هایی رو به رو بوده اند و درحال حاضر نمی خواهند فرزندشان هیچ گونه کم و کسری داشته باشد به همین دلیل خواسته های اینگونه فرزندان سریع برآورده می شود.
برای درمان این حالت کودک باید رفتارهای مشکل دار والدین اصلاح شود .

تا چه حد می توانیم نیازهای کودکان را برآورده کنیم تا منجر به لوسی آنها نشود ؟
در نسل جدید کودکان ، لوس شدن شیوع زیادی دارد. اما با برآوردن به موقع نیازها و خواسته های آنها می توان از این مسأله پیشگیری کرد.از تولد تا یک سالگی : در این سن بچه ها مهارت تحمیل کردن خود و تحت تأثیر قراردادن آگاهانه به دیگران را ندارند. تنها وقتی گریه می کنند که واقعا نیاز دارند یا گرسنه اند شیر می خواهند یا زیر پایشان خیس است یا مورچه ایی در لباسش رفته یا دلشان درد می کند و .... پس حتما به گریه هایش توجه کنید و خواسته هایش را سریع برآورده کنید.توجه سریع به نیازهای آنها به آرامش و اعتماد به نفس آتی آنها کمک میکند

از یک تا دو سالگی : خواسته ها را درحد یک دو دقیقه عقب بیندازید مثلا وقتی شما درحال ظرف شستن هستید و کودکتان آب می خواهد، می توانید به او بگویید : « عزیزم دستم کفیه بذار بشورم بعد» بعد از 30 ثانیه به او آب بدهید . به همین ترتیب زمان برآوردن خواسته با بالاتر رفتن سن کودک بیشتر می شود.

از دو سالگی به بعد: کودک شما آب می خواهد به او می گویید تا شما لیوان را می آورید من هم بطری را می آورم . دفعه بعد می گویید لیوان وبطری را بیاور تا برایت آب بریزم. دفعه بعد به او می گویید خودت برو آب بخور وبیا. با این مثال متوجه خواهید شد که اگر بار اول به او می گفتید خودت برو آب بخور با نق زدن او مواجه می شدید چون تحمل و آمادگی و مهارت صبر کردن و انجام این کار را نداشت .

ولی وقتی گفتید 30 ثانیه صبرکن او می تواند صبر کند. چون در ابتدا کودک از نظر ذهنی آمادگی صبر کردن را نداشت ، اگر برآورده شدن خواسته اش عقب میافتاد فکر می کرد چیزی خلاف قانون و قاعده رخ داده ولی بتدریج با این روش بچه هم صبرکردن و هم توان برنامه ریزی و هم دیدش نسبت به قضایا افزایش می یابد.او باید قدم هایی را بردارد، کارهای را انجام بدهد تا به خواسته اش برسد. وقتی کودک با این روش رشد کند متوجه می شود نمی تواند هرچیزی را که می خواهد سریع به دست بیاورد از این رو شدت واکنش او درمقابل شنیدن نه کمتر می شود.

وقتی فرزندمان از جلوی اسباب بازی فروشی رد می شود و می خواهد چیزی برایش بخریم چه می کنیم ؟
بعد از طی کردن این مسایل و رسیدن به سن 4 یا 5 سالگی و در صورتیکه اخیرا برای وی اسباب بازی خرید های ویا اینکه توان خرید ندارید،می توان با او این گونه صحبت کرد:
1- با دادن توضیحی مختصر احساسات او را تصدیق کنید بگویید : « تو را درک میکنم وقتی آدم نتونه چیزی را که می خواد بخره ناراحت میشه ، اما میدونی تو خانواده ما جشن تولد و عید زمان هدیه گرفتن بچه هاس می تونی تا اون موقع صبر کنی ، باشه عزیزم.»

2- انعطاف و همراهی با حس خیالپردازی بچه هاست . « اون اسباب بازی ها واقعا بامزه اند خیلی جالب می شد که ما خودمون یک اسباب بازی فروشی پر از اسباب بازی داشتیم . اون موقع می تونستیم با همه اونا بازی کنیم .»

3- از کودکتان بخواهید فهرستی شامل چند چیز مورد علاقه اش تهیه کند و آن را به شما بدهد تا موقع تولد، عید، یا زمانیکه پاداشی برای تشویق او درنظر گرفته اید به عنوان هدیه برایش بخرید.

چه راهکارهایی برای خانواده هایی که بچه لوس دارند پیشنهاد می کنید؟
این پیشنهادات مختص خانواده هایی که بچه لوس دارند نیست بلکه به همه خانواده هایی که بچه دارند مربوط می شود:
1- والدین باید میزان مقاومت و ایستادگی و انعطاف خود را در برابر فرزند موردبررسی قرار دهند چه بسا بعضی از پدران و مادران پس از مقاومتی کوتاه در مقابل تقاضاهای فرزند تسلیم می شوند و خواسته های کودک را به همان شکلی که او می خواهد برآورده می کنند . اینکه بچه را دوست داشته باشیم و به خواسته هایش اهمیت بدهیم خوب است ولی نباید فوری و صد درصد باشد بلکه به سن بچه و نحوه برخوردهای قبلی بستگی دارد . مثلا ساعت 12 شب کودکتان می خواهد به خانه مادربزرگش برود و این امکان پذیر نیست. برای او توضیح دهید دیروقت است ، مادربزرگ خوابند، فردا عصر می رویم.

2- والدین درشرایط مختلف رفتار و برخوردشان یکسان باشد . مثلا زمان که خانه خودتان هستید کودکتان خواسته ایی دارد باید همانگونه رفتار کنید که در مهمانی یا خیابان برخورد می کنید.به عنوان مثال اگر درخانه قبل از غذاخوردن به او می گویید دستانش را بشوید باید در مهمانی هم به او بگویید. اگر درمهمانی به خاطر ملاحظه اطرافیان تن به خواسته کودک دادید، فرزندتان یاد می گیرد خواسته هایش را در مهمانی بیان کند تا برآورده شوند و از این قضیه سوء استفاده می کند.

3- در خانواده هرم قدرت باید مشخص باشد. همیشه در راس هرم پدر و مادر قرار بگیرند به خاطر علم و تجربه ایی که دارند . کودک نباید فکر کند رییس است و همه توجهات سوی اوست و نسبت به بقیه ارجحیت دارد. والدینی هستند که موقع کشیدن غذا ابتدا برای کودکشان غذا را میکشند اشتباه است، بهتر است اول برای پدر غذا کشیده شود. یا زمانی که کودک را بیرون می برند فقط برای او بستنی، ساندویچ ، ذرت و ..... می خرند. اگر برای کودک خوراکی تهیه می شود برای همه افراد خانواده خریده شود. یا به کودک یاد دهید تعارف کند و سهمی برای بقیه قایل شود توجه به کودک و بقیه افراد خانواده صورت بگیرد نه فقط به کودک.

4- توصیه آخر مربوط به خانواده هایی است که با یک کودک لوس رو به رو هستند ، برای رهاشدن از این نقش ، زمانیکه رفتار غیر لوسی را می بینیم به زبان بیاوریم. برای اطرافیان مادربزرگ، پدربزرگ، خاله و ........ در حالیکه می دانیم بچه از دور می شنود ، از این رفتار مناسب کودک تعریف کنیم ولی زمانیکه رفتار لجبازی و قشقرق به راه انداخت تا حد امکان بی تفاوت بوده و خودمان را به ندیدن بزنیم ، رویمان را آن طرف کنیم ، محیط را ترک کنیم و یا راجع به آن مسأله صحبت نکنیم تا بچه متوجه شود رفتارهای مثبت او مورد گفت و گو وتشویق قرار می گیرد ولی حرکات لوس گونه ی او به هیچ وجه اهمیت داده نمی شود.

سخن پایانی :
وقتی کسی لوس شد کنارآمدن با او مشکل می شود، سعی کنید از لوس کردن فرزندانتان جلوگیری کنید.