تغذیه وطب مکمل در درمان آرتروز ( اوستئوز آرتریت )

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

آرتروز با تغییرات تحلیل رونده مفصل مشخص می شود که موجب درد، حساسیت و محدودیت حرکتی آن می گردد. شایعترین نوع تورم مفصل، آرتروز است که بیشتر مفاصل دست، پا، زانو و شانه، لگن و ستون فقرات را گرفتار می کند. آرتروز، زن و مرد را به طور مساوی گرفتار می کند.

علایم و نشانه ها
. سفتی صبحگاهی یا سفتی مفصل که متعاقب بیحرکتی بروز می کند و کمتر از 15 دقیقه طول می کشد.
. درد مفصل که با حرکت تشدید و با استراحت بهتر می شود.
. تورم بافت نرم
. صدای استخوانی ( صدای مقطع در هنگام حرکت)
. بد شکلی استخوانی ( مثلا در ناحیه انگشتان)
. محدودیت حرکت مفصل
. نیمه در رفتگی ( دررفتگی ناکامل یک مفصل)

علت
آرتروز اولیه احتمالا به علت استفاده بیش از حد از یک مفصل ( مثلا بازیکنان بیس بال ، رقص باله و ...) که منجر به تخریب غضروف مفصل می شود، به وجود می آید. ممکن است فرد به طور ارثی مستعد آرتروز باشد. آرتروز ثانویه با یک بیماری زمینه ای مرتبط است.برخی از افراد به صورت ذاتی مستعد ابتلا به آرتروز مفاصل میباشند . ساییدگی مفاصل در این افراد به صورت منتشر بوده و علاوه بر مفاصل زانو و ستون مهره ها ، مفاصل دست نیز در سنین میانسالی دچار آرتروز و ساییدگی میشوند . فشارها و صدماتی که در طول سالها در اثر اشتغال به فعالیتهای سنگین به مفاصل وارد میشوند ، به تدریج به غضروفهای مفصلی آسیب زده و در نهایت مفاصل را مستعد ابتلا به آرتروز و ساییدگی میسازند . آسیبهای شدید مانند شکستگیهایی که سطح مفصلی را درگیر میکنند اگر به طور صحیح و کامل درمان نشوند و با یک درمان مناسب ، سطح مفصلی پیوسته و بدون جابجایی اعاده نگردد پس از مدتی در اثر اصطکاک سطوح ناصاف ، غضروف مفصلی تخریب شده و منجر به آرتروز و ساییدگی میگردد

اقدام های اولیه پزشکی
پزشک معالج در ابتدا یک معاینه عمومی انجام می دهد تا وسعت گرفتاری فرد را مشخص کند. پزشک معالج به کنترل درد و اجتناب از بدشکلی مفصل و ناتوانی فرد نیز کمک می کند.

درمان
اهداف درمان، کاهش درد، تخفیف ناتوانی و حفظ حرکت مفصل و تحرک فرد است.

درمان های دارویی
. استامینوفن جهت کاهش درد
. داروی ضد التهاب غیر کرتنی نظیر بروفن، ناپروکسن جهت تخفیف درد و التهاب
. کرتن جهت بهبود علایم بیمار
. کرم کاپ سایسین جهت تخفیف درد

درمان های مکمل و جایگزین
درمان های جایگزین به بهبود عملکرد مفصل و کاهش التهاب کمک می کند. ورزش هایی که تقویت عضلانی را در شرایط هوازی موجب می شوند، باعث بهبود پایداری و عملکرد مفصل می گردند.

تغذیه
مصرف غذاهای التهاب زا نظیر مواد غذایی سبوس گرفته، قند، چربی های اشباع شده( گوشت و لبنیات) و اسید های چرب امگا-6 ( نظیر گل مغربی و روغن کتان).
اسید های چرب امگا-3 التهاب را کم می کند. مصرف ماهی های آب سرد، پسته و بادام و دانه های گیاهی یا مکمل های حاوی اسید های چرب اساسی را افزایش دهید.( نظیر روغن ماهی ، 1000-1500 میلی گرم 2 بار در روز).
مصرف دانه های کامل، سبزی و حبوبات را زیاد کنید.
ویتامین ث ( 1000 میلی گرم 3-4 بار در روز) جهت تقویت غضروف مفصل
ویتامین ای ( 400-800 واحد در روز) از تخریب غضروف جلوگیری می کند.
ویتامین آ ( 5000 واحد در روز) بتاکاروتن( 50000 واحد در روز)، روی (20-30 میلی گرم در روز) و سلنیوم( 200 میکروگرم در روز) ضد اکسید کننده هایی هستند که غضروف مفصل را حفاظت و آسیب ناشی از التهاب را کم می کنند.
بورون( 3میلی گرم در روز) به کاهش تحلیل مفصل کمک می کند.
اسید های چرب اساسی( 1000-1500 میلی گرم 2 بار در روز) التهاب را کم می کند.
سولفات گلوکوزامین( 500 میلی گرم 3 بار در روز) ، حداقل در بعضی مطالعات مشخص شده است که از داروهای مسکن ضد التهاب غیر کرتنی نظیر بروفن بهتر تحمل می شود.
اس-آنوزیل متیونین ( 1200 میلی گرم در روز به مدت 21 روز و سپس کاهش تدریجی آن تا حد 200 میلی گرم در روز) . این ماده تولید غضروف را تحریک می کند و دارای اثر مسکن و ضد التهاب خفیف است. در صورت ابتلا به اختلالات خلقی از این دارو استفاده نکنید.
نیاسینامید( 500-1000 میلی گرم 3 بار در روز) حرکت مفصل را افزایش و درد را کاهش می دهد.

گیاهان
گیاهان را می توان به صورت عصاره خشک( کپسول، پودر، چای ) ، عصاره گلیسرینه یا تنتور ( عصاره الکلی) استفاده کرد. چای باید به صورت یک قاشق چایخوری در یک فنجان آب داغ تهیه شود. جوشاندن به مدت 5 تا 10 دقیقه جهت ریشه ها ضروری است. 2 تا 4 فنجان در روز بنوشید.
زالزالک ( crataegus oxyacantha) و سیاه گیله (vaccinium myrtillus) غنی از فلاونویید است، مخصوصا آنتوسیانیدین و پروآنتوسیانیدین که باعث استحکام بافت همبند می شود. 100 تا 200 میلی گرم از عصاره خشک شده را 2 تا 3 با در روز بنوشید.
پنجه شیطان ( harpagophytum procumbens) ، گیاه زنگوله ای (yucca bacata) ، زردچوبه (curcuma) (longa، توت مار (cimicifuga racemosa)، زنجبیل (zingiber officinalis) و عروس چمن زار اروپایی (filependula ulmaria) به مقادیر مساوی با هم ترکیب و به صورت چای ( یک فنجان 3 بار در روز ) یا تنتور( 30 تا 60 قطره 3 بار در روز ) استفاده می شود که باعث کاهش التهاب و بهبود درد می گردد.

هومیوپاتی
برخی از رایج ترین فراورده های مصرفی هومیوپاتی در آرتروز در زیر آمده است. میزان مصرف معمول 12 ایکس تا سی هر 1-4 ساعت تا بهبود علایم است:
آرنیکا مونتانا جهت تورم همراه با خوردگی و سفتی مفصل
پاساتیلا جهت تورم مفصل جابجا شونده که با حرارت تشدید می شود و در ابتدای حرکت بیشتر است ولی با تداوم حرکت بهبود می یابد.
بریونیکای سفید جهت درد مفصل متورم که با حرکت و سرما تشدید می شود.
روس توکسیکودندرون جهت تورم مفصل که با راه رفتن صبحگاهی ، رطوبت، هوای سرد و ورزش تشدید می شود.

طب سوزنی
طب سوزنی جهت تخفیف درد و کاهش التهاب مفید است.

ملاحظات ویژه
افراد مبتلا به اختلالات خلقی نباید اس- آدنوزیل متیونین مصرف کنند چون اثر ضد افسردگی آن ممکن است موجب بروز سرخوشی بیش از حد شود.میزان زیاد نیاسینامید با آسیب کبدی و تحمل نکردن گلوکز همراه بوده است. چون آرتروزی در اثر چاقی بدتر می شود باید وزن خود را کم کنید.بسیاری از خانم های حامله بسیار کم سن تر از سن آرتروز هستند، با این حال در صورت ابتلا به بیماری ایجاد کننده آرتروز که آرتروز زودرس می دهد و نیاز به مصرف دارو در طول حاملگی با پزشک معالج خود مشورت کنید.