کک و مک و روش های درمان آن

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

کک و مک به صورت لکه های مسطح، کوچک ۱ تا ۲ میلی متری و قهوه ای رنگ است که در افراد دارای پوست روشن، موی بلوند یا قرمز و چشم های آبی، سبز یا خاکستری به وجود می آید. این لکه ها معمولا در اوایل عمر هر فرد بر روی پوست او ظاهر می شوند و معمولا تعداد آن ها در تابستان زیاد می شود و در زمستان به خودی خود کمرنگ تر یا محو می شوند. کک ومک معمولا بعد از سنين ۴۰ تا ۴۵ سالگی برطرف می شود. در این مقاله دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو ، روش های موثر برای مقابله با کک ومک صورت را مورد بحث قرار می دهد.

کک‌ومک

شکل 1 کک ومک

علت ایجاد کک ومک

کک و مک می تواند روی پوست هر فردی با هر رنگ پوستی در اثر تماس با آفتاب ایجاد شود. با این حال شدت و تعداد کک ومک به ژنتیک هر فرد بستگی دارد. سلول های خاصی در پوست وجود دارد که رنگدانه ای به نام ملانین تولید می کنند. ملانین (رنگدانه) همان ماده ای است که باعث ایجاد رنگ در پوست می شود. وقتی که نور خورشید به پوست بدن می تابد، پوست برای محافظت از لایه های زیرین خود اقدام به تولید مقدار بیشتری از ملانین می کند. در افراد مستعد کک ومک سلول های رنگدانه ساز (ملانوسیت) آن ها فعال تر هستند و در تماس با تابش آفتاب تولید ملانین بیشتری می کنند. حال اگر این ملانین در یک نقطه بیشتر ساخته شود، منجر به تشکیل کک و مک خواهد شد. بنابراین کک ومک بر اثر تولید بیش از حد ملانین در یک نقطه ایجاد می شود و تعداد سلول های رنگدانه ساز در حد طبیعی است. علاوه بر آن نور خورشید باعث می شود که کک ومک هایی که از قبل در پوست وجود داشته اند، رنگ تیره تری پیدا کند. کک ومک چیزی نیست جز تجمع ملانین در یک نقطه از پوست. افراد با پوست تیره نسبت به افراد روشن و بور به نور خورشید حساس تر هستند. البته افراد با پوست تیره کاملا هم در برابر اثرات خورشید مقاوم نیستند و علاوه بر ایجاد کک ومک حتی می توانند با تماس های طولانی آفتاب سوخته هم شوند.

چگونگی ایجاد کک‌ومک

شکل 2 چگونگی ایجاد کک ومک

تشخیص کک ومک

کک ومک لکه های کمی پررنگ تر از پوست هستند که به صورت پراکنده در روی گونه ها و بینی بیشتر ظاهر می شوند.
در تماس با آفتاب پررنگ تر و تیره می شوند.
این لک ها می تواند در پشت دست ها و سینه نیز ایجاد شود.
کک مک به خودی خود کاملا بی خطر است.
کک ومک با خال متفاوت است و نباید با هم اشتباه شود. کک ومک معمولا سطحی است، عمق زیادی در پوست ندارد و برجستگی روی پوست نیز ندارد. برخلاف کک ومک، خال ها الزاما در نواحی در معرض آفتاب به وجود نمی آیند و تیره تر از کک ومک هستند، بیشتر آن ها از بدو تولد وجود دارند و علت ایجادشان برخلاف کک ومک که افزایش میزان رنگدانه است، در واقع افزایش تعداد سلول های رنگدانه ساز است.
لکه های تیره ای که در زمان بارداری یا در اثر مصرف قرص های جلوگیری از بارداری بر روی پوست به وجود می آید، تحت عنوان ملاسما یا ماسک بارداری نامیده می شود. قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید باعث می شود که این لکه ها هم تیره تر شوند.
نوع دیگری از لکه های پوستی نیز وجود دارد که به شکل لکه های صاف و بزرگ تر از کک ومک، در سنین میانسالی بر روی پوست ظاهر می شود و با عنوان لکه های پیری، لکه های کبدی یا لنتیجین ها (لنتیگو) شناخته می شوند. این لکه ها برخلاف کک ومک در فصل زمستان محو نمی شوند. لنتیگوها نسبت به کک ومک تیره تر هستند، اندازه آن ها بیشتر از ۲ میلی متر است و در نواحی که قبلا دچار آسیب با آفتاب یا آفتاب سوخته شده است، بیشتر دیده می شود.

راه های پیشگیری از کک ومک

مطمئنا پیشگیری از کک ومک بهتر از آن است که پس از ایجاد به فکر درمان باشیم. بنابراین هر کس آمادگی ژنتیکی برای ایجاد کک ومک دارد باید حتما از کرم های ضد آفتاب استفاده نماید و حتی الامکان زمان قرار گرفتن در معرض تابش اشعه های خورشید را کم کند. به این دلیل که با پرهیز از برخورد تابش نور خورشید به پوست تمایل پوست در ایجاد کک ومک کم می شود و خطر ابتلا به سرطان های پوست نیز کاهش پیدا می کند.

راه‌های پیشگیری از کک‌ومک

شکل 3 راه های پیشگیری از کک ومک

درمان کک ومک هایی که از قبل روی پوست ایجاد شده اند

جهت درمان کک ومک هایی که از قبل روی پوست ایجاد شده اند چند راه مطمئن و موثر وجود دارد:

کک ومک یک بیماری ژنتیکی است و در افراد با پوست روشن، چشم های روشن و موهای طلایی بیشتر شایع است و معمولا درمان قطعی ندارد و مراقبت و پرهیز از عوامل تشدیدکننده کک ومک برای همیشه الزامی است.

استفاده از کرم های سفیدکننده و ضد لک: ارزان ترین راه و راحت ترین راه برای رفع کک ومک می باشد و با چند ماه استفاده از این کرم می توانید شدت مشکل خود را کم تر نمایید.
درمان داروئی: کرم ترتینوئین، کرم های AHA یا حتی هیدروکینون (می توان قبل از مصرف داروها ابتدا میکرودرم ابرژن انجام داد تا تاثیر داروها چندین برابر بیشتر شود).
درمان به روش پیلینگ: پیلینگ با داروهائی مانند TCA، گلیکولیک اسید و غیره می تواند در بعضی موراد کک ومک ها را از بین ببرد. باید در نظر داشت که پیلینگ های شیمیایی برای هر پوستی مناسب نیست و می تواند عوارض هیپرپیگمانتاسیون را به دنبال داشته باشد.
کرایو: یک نوع انجماد ملایم و خفیف با استفاده از نیتروژن مایع است که می تواند برای درمان کک ومک استفاده شود و طی دو هفته کک ومک را محو کند، البته این روش ممکن است عوارضی شامل پررنگ تر شدن یا ایجاد لک سفید را ممکن است به همراه داشته باشد. به همین علت حتما باید توسط متخصص پوست با تجربه انجام شود.
درمان با لیزر: چند نوع لیزر، مخصوصا IPL ، لیزر Q-switched و لیزر فرکشنال می توانند کک ومک ها را به طور موثری روشن تر کنند یا از بین ببرند. این روش نیز مانند روش انجماد یک روش ساده و مطمئن با درصد موفقیت بالا و کمترین درصد ریسک در ایجاد زخم می باشد. در بیمارانی که نوع پوست تیره دارند لیزر باید با احتیاط انجام شود زیرا امکان هیپرپیگمانتاسیون یا تیره تر شدن محل لیزر وجود دارد و این تغییر رنگ ممکن است تا ماه ها باقی بماند.

درمان کک‌ومک

شکل 4 درمان کک ومک

تمام روش های درمانی و داروهایی که شرکت های دارویی_بهداشتی تبلیغ می کنند، فقط لکه ها را کمرنگ تر می کنند و هیچ کدام خاصیت درمان قطعی ندارند.

دکتر مریم ملکی می افزاید در کشورهای اروپایی و آمریکا که نژاد آن ها بیشتر کک ومک ساز هستند، بسیار خوب توانسته اند این مشکل را بپذیرند و به هیچ وجه آن را بیماری تلقی نمی کنند و بی دلیل هم به دنبال درمان های متعدد نمی روند اما در ایران بیشتر خانم هایی که پوستشان کک ومک دارد به توصیه های متخصصان پوست عمل نمی کنند و برای درمان به سراغ محصولات آرایشی ـ بهداشتی تبلیغ شده می روند.

تنها توصیه ما این است که برای کمرنگ تر شدن لک ها و پیشگیری از پررنگ تر شدن آن ها از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید.
در ساعت های ۱۰ صبح تا ۴ عصر حدالمقدور در محیط بیرون و مقابل آفتاب نمانید و هر ۳ ساعت کرم ضدآفتاب با SPF بالای ۳۰ را به صورت بمالید.
در استخر، کوه، دریا و به خصوص اگر برای شنا به استخرهای روباز می روید، ضدآفتاب مقاوم به آب را فراموش نکنید.
پوشیدن دستکش و استفاده از کلاه لبه دار هم الزامی است.
بعضی ها عادت دارند کرم زینک اکساید را به جای ضدآفتاب به کار ببرند که اشتباه است، چون پوشش کامل و خوبی ندارد و هدف ما را از استفاده آن تامین نمی کند. در ضمن پوست را سفید و از منظر زیبایی نامطلوب می کند.
نکته دیگر این که اگر مراقبت پوست در برابر آفتاب کامل و مناسب نباشد هزینه کردن برای خرید کرم های لکه بر که پوست را مقطعی روشن می کند یا انجام لیزر خاص که لک ها را کمرنگ می کند، بی فایده و مقطعی است چون مشکل کک ومک ژنتیکی و درونی است و با تماس با آفتاب دوباره برگشت می کند.