درمان بیش فعالی وبی توجهی کودکان با تکنیک نوروفیدبک

دکتر محمد والی پور [ متخصص روانپزشکی ]آدرس وب سایت : www.drvalipour.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، ساختمان سپاهان ، طبقه 4 تلفن مطب : 32241146 - 031

امروزه بیش از هر زمان دیگری، برای درمان کودکان بیش فعال وکم توجه ADHD)) از نوروفیدبك استفاده می شود.بیش از75% کودکان مبتلا به بیش فعالی وکم توجهی ADHD) ) به وسیله نوروفیدبك بهبودی كامل مییابند.والدین این کودکان اغلب از رفتار نامناسب، پرخاشگری، بیدقتی و بیتوجهی در مورد تکالیف مدرسه، بینظمی و بیقراری کودکان خود شکایت دارند. بی توجهی، تكانشگری و بیش فعالی نسبت به همسالان، سه ویژگی اصلی بیش فعالی وکم توجهی هستند. کودكی كه دائماً حواسش از تكلیف پرت میشود، معمولاً دارای كمبود توجه است. تظاهرات بالینی این كودكان عبارت است از:

خطاهای بیدقتی، نادیده گرفتن و حذف جزئیات، اشكال در روابط اجتماعی و عزت نفس پایین. مبتلایان به بیش فعالی وکم توجهی بدون اینكه منتظر دستور انجام عملی بمانند، خیلی سریع به موقعیتها پاسخ می دهند. این افراد ممكن است نتوانند به عواقب منفی، مخرب یا حتی خطرناك رفتارهای خود توجه كنند. لذا به نظر می رسدكه این کودکان، زیاد اقدام به فعالیتهای مخاطره آمیز غیر ضروری میكنند.

مسمومیتها و صدمات اتفاقی در كودكان مبتلا به بیش فعالی وکم توجهی متداول است . ضمن انکه رفتار دیگران با این کودکان که خود حاصل اعمال مخرب این کودکان میباشد باعث گوشه گیری وافت اعتماد به نفس در این کودکان میشود وآنها بیش از پیش سرخوده می شوند واز طرفی علی رغم هوش خوبی که آنها دارند، در امور درسی ویادگیری مشکلات متعددی ناشی از حواسپرتی و بی توجهی پیدا می کنند.برای كودكان مبتلا به بیش فعالی وکم توجهی منتظر نوبت بازی ماندن یا در صف ماندن بسیار سخت و مشكل است. آنها در عملكرد كاری شان تلاش كمی كرده و خیلی زود از كاری كه به نظرشان خستهکننده می آید، دست میكشند.

حرف دیگران را قطع كردن و پراندن پاسخهای بدون تأمل به سوالات دیگران، امری شایع است. برداشت افراد عادی از این كودكان به صورت افرادی با خویشتن داری ضعیف، روده دراز، مسئولیت ناپذیر، ناپخته یا كودك صفت، تنبل، و كاملاً گستاخ می باشد.باید به خاطر داشت که نوروفیدبک در واقع نوعی یادگیری است، و مغز یاد میگیرد که چطور به تنظیم خود پرداخته و نقائص عملکردی خود را برطرف کند. مانند هر درمانی کامل کردن دورۀ درمان با نوروفیدبک بسیار مهم است و ناقص گذاشتن درمان، سبب عود علائم میگردد. همچنانکه رانندگی را یاد میگیریم و آن را فراموش نمیکنیم، این یادگیری هم فراموش نمیشود.

در حقیقت مغز مهارت جدیدی به دست آورده است. البته برای داشتن یک درمان کامل، علاوه بر رعایت ترتیب جلسات و کامل کردن آنها، همکاری خانواده و عمل به کلیه دستورات و راهنماییهای درمانگر ضروری است.

در یک پژوهش طولی در کشور آمریکا، ماندگاری اثرات درمان نوروفیدبک، تا ده سال پس از درماطرز وصل کردن الکترودها گوش وسر با چسبن، در کودکان بیش فعال گزارش شده است.در نوروفیدبک به مغز آموزش خود تنظیمی داده میشود، لذا هیچگونه عوارض و خطری به دنبال ندارد.تقریباً در هیچ بیماری و درمانی نمیتوان قول درمان قطعی را داد. همانطور که کسی رانندگی را چند روزه یاد میگیرد و شخص دیگر در طی چند ماه. تعداد جلسات درمان 40 جلسه است که با توجه به توضیحی که در ابتدا داده شد ممکن است تغییر کند.

میدانیم که نتیجه مناسب گرفتن از درمان به شرایط گوناگونی بستگی دارد از آن جمله میتوان به نوع و شدت بیماری، زمان اقدام به درمان، میزان همکاری فرد و خانوادۀ او با تیم درمانی، رعایت تمام نکات مربوط به درمان صحیح از جانب فرد و درمانگر و .... اشاره کرد.با توجه به اینکه به جنبههای گوناگون مشکل و بهبود آن توجه شده و برنامه درمانی جامعی مطابق با مطالعات صورت گرفته در مراکز معتبر جهانی تنظیم گشته، انتظار میرود بهترین و کاملترین نتایج حاصل شود.جلسات درمان در پارتیشنهای مجزا و در محیطی آرام تشکیل میشود. درمانگر و مراجع در کنار هم، روی دو صندلی راحت و پشت میز مینشینند. در جلوی هر کدام یک مانیتور قرار دارد که تصاویر مختلفی را نشان میدهند.

یک الکترود روی پوست سر و دو الکترود روی دو گوش و با کمک یک چسب مخصوص نصب میشوند تا امواج مغزی را دریافت و به کامپیوتر منتقل کنند. در مانیتور مقابل درمانگر امواج بصورت خام و همینطور ستونهای رنگی دیده میشوند، در حالیکه کودک در مانیتور خود امواج را به شکل یک بازی یا فیلم قایق مشاهده میکند. ( سه شکل فوق از روی محصول شرکت فارمد تجهیز از thought technology اخذ شده اند) در این تصاویر قسمت راست قسمتی است که کودک مشاهده می کند واز آن طریق امواج مغزی وی که توسط دستگاه نوروفید بک تجزیه وتحلیل شده اند وبه صورت انیمیشن درامده اند به نمایش در می آید و قسمت چپ را نوروتراپیست می بیند.

تعداد و مدت زمان جلسات
مدت زمان هر جلسه حدود یک ساعت است که بیشتر آن به نوروفیدبک و زمانی هم به انجام تمرینات و تکالیف دیگر اختصاص دارد. جلسات سه روز در هفته (یک روز در میان) و به مدت 40 جلسه (بطور متوسط در مورد کودکان بیش فعال و بی توجه وکودکان مبتلا به اختلال یادگیری) ادامه مییابند. این تعداد جلسات متغیر است و بستگی به حضور منظم و به موقع در جلسات، شدت مشکلات کودک، همکاری کامل با تیم درمان و انجام تکالیف مختلف در خانه دارد.خانوادههای عزیز جدا توجه داشته باشند گرفتن نتیجه مطلوب در درمان، کاملاً بستگی به همکاری آنها با تیم درمانی دارد. شرکت در دورههای آموزش والدین و بکارگیری تکنیکهای آموزشی، حضور به موقع و منظم در جلسات آموزش و نوروفیدبک و از همه مهمتر داشتن صبر و حوصله تا پایان دوره درمانی، تأثیر فوقالعادهای بر بهبود فرزندان دارد. والدین توجه داشته باشند تغییر رفتارها و دیگر مسایل کودک امری تدریجی است و نیاز به صبر، پشتکار و انضباط دارد.