ناروانی طبیعی چیست و چگونه با كودك ناروان رفتار كنیم ؟ 28 توصیه ی گفتاردرمانی

لیلا رستم شیرازی [ آسیب شناسی گفتار و زبان ]آدرس وب سایت : www.leilarostamshirazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان فردوسی ، نرسیده به چهارراه فلسطین ، مجتمع نوید ، طبقه ۲ تلفن مطب : 36643711 - 031

تعريف ناروانی طبیعی :
ناروانی طبیعی گفتار معمولا در سنین 5-2 سالگی در كودكان دیده می شود. معمولا80% کودکانی که دچار ناروانی طبیعی هستند بهبودی خود به خودی پیدا می کنند و بقیه دچار لکنت می شوند بنابراین بهتر است برای اینکه بهبودی به 100% برسد برنامه مشاوره و درمان را توسط گفتار درمان برای کودکان ناروان طبیعی اجرا کنیم .

تفاوت ناروانی طبیعی با لکنت :
1- تکرار های فردی لکنتی نا منظم است ولی در فرد ناروان دارای نظم خاصی است .
2- مدت زمان سرعت تکرار در فرد لکنتی سریعتیر از حد معمول است ولی در ناروان طبیعی با بقیه گفتارش تفاوتی ندارد.
3- در زمان تکرار در فرد لکنتی تنش و انقباض عضلانی وجود دارد ولی در فرد ناروان وجود ندارد.
4- فرد لکنتی به درجاتی مشکل خود را می شناسد و از آن آگاهی دارد ولی فرد ناروان طبیعی از مشکل خود آگاهی ندارد.
5- در لکنت دوره های بهبودی خودبخودی و نوسان دیده نمی شود ولی در ناروانی طبیعی این موارد دیده می شود .

مشاوره :
1- از کلمه لکنت یا هر کلمه دیگری برای توضیح نحوه گفتار کودک نباید استفاده کنند چون اگر کودک این مسئله را بفهمد متوجه می شود که خوب نیست این طور صحبت کند .
2- به کودک نگوئید یواش ، توقف کن ، قبل حرف زدن فکر کن ، چیزی نگویید که کودک متوجه شود در گفتار او مشکلی وجود دارد .
3- با اضطراب و نگرانی به کودک نگاه نکنید از اینکه نحوه صحبت کردن کودک به دلخواه شما نیست متاسف نباشید پس وقتی کودکتان سعی می کنند به طریقی بدون گیرهای عادی صحبت کند و موفق نمی شود حسرت نخورید و او را سرزنش نکنید.
4- از موقعیت هایی که موجب گیر و ناروانی او می شود یادداشتی تهیه کنید و از مجبور کردن کودک به صحبت در آن موقعیت نامطلوب خوداری کنید .
5- وقتی کودک می خواهد صحبت کند شهامت او را از بین نبرید .
6- بدون وارد آوردن فشار به اعضای خانواده در خانه محیطی آرام فراهم آورید در مواقع هیجان آورو خشمگین کننده سعی کنید که کودک را مجبور به صحبت نکنید و یا با دادن الگوی صحیح در گفتار خود او را راهنمایی کنید .
7- با توجه و شکیبایی کامل به کودک گوش کنید هنگامی که وی صحبت می کند نشان دهید که توجه و علاقه شما متوجه موضوع صحبت است نه اینکه او چگونه صحبت می کند.
8- با کودک به طور ملایم و بدون شتاب صحبت کنید با مکث هایی بجا و نفس گیرهایی مناسب البته نه آنقدر آرام که مثل این باشد که صدای خود را می کشید یا وزن و آهنگ گفتارتان را از دست بدهید گاهی نیز عمدا در کلامتان تکرار داشته باشید تا کودک فکر کند بزرگتر ها نیز در گفتارشان گاهی گیر و تکرار دارند .
9- کودک را در بهترین شرایط بدنی نگاه دارید بیماری به احتمال زیاد موجب افزایش تکرار و گیر کودک خواهد شد .
10- بچه ها گاهی فقط می خواهند با بزرگتر ها صحبت کرده و ارتباط برقرار کنند ( مثل همه ما ) پس بدون توجه و فکر قبلی شروع به صحبت می نمایند پس اگر نتوانستند صحبت کنند :

الف ) می توان با سوال ساده به فکر او جهت داد .
ب ) مدت زمانی به او فرصت بدهید اگر نتوانست در کمال خونسردی و به آرامی کلمه مورد نظر را به او یاد آوری کنید .
ج) کلمه را ظاهرا به گونه ای اتفاقی به او یاد آوری کنید با عجله داخل حرفش نپرید . منظور او را به هیچ وجه تکمیل نکنید و به کودک به اندازه کافی فرصت بدهید .

11- با کودک به صورت حقیرانه صحبت نکنید .
12- برایش داستان های کوتاه و سرگرم کننده تعریف کنید .هم بازی کنید هم برایش کتاب بخوانید .
13 اگر در مورد نحوه ی صحبت کردنش و اینکه درست حرف می زند یا نه سوال پرسید به او اطمینان بدهید که درست حرف می زند و اشکالی ندارد.
14 پس از اینکه کودک حرفش را زد با آرامش و بدون عجله با به کار بردن تعدادی از همان لغات خودش به او پاسخ دهید مثال : کودک : من آن خرگوش را دید دید دیدم. شما : آها ، بله تو خرگوش را دیدی او زبل و با نمک است.
15- حداقل روزی 5 دقیقه را به صحبت آرام با کودک خود اختصاص دهید.
16- اگر شما مشغول کاری هستید که احتیاج به تمرکز دارید و در همین زمان کودک شروع به صحبت می کند ، برای او توضیح دهید که اکنون نمی توانید چشم از کار خود بر دارید ولی به وی گوش می دهید.
17 اگر خستگی در گفتار کودک اثر دارد ترتيبی دهید تا او به اندازه کافی استراحت کند.
18 اگر می بینید کاهش سرعت در امور خانواده به کودک شما کمک می کند پس واجب است شیوه و روش خود را آرام تر کنید .
19 توجه و اختصاص دادن زمان کافی برای شنیدن حرفهایش احتمالا سبب می شود احساس بهتری درباره گفتار خود داشته باشد و حس کند برای والدین با ارزش و مهم است .
20 - سطح هیجان بالا ، از هر منبعی که باشد ، میزان ناروانی را افزایش می دهد .
21 اگردر صورت مشاجره بین پدر و مادر،لكنت كودك تشدید می شود ،از اين مساله پيشگيري كنيد.
22- نباید به کسی اجازه دهید ناروانی کودک را تقلید کند .باید به افراد بگویید که وقتی اداي ناروانی او را در می آورند صحبت کردن برایش مشکل تر می شود .
23- سعی شود در منزل نوبت رعایت شود . همچنین کودکی که ناروانی دارد باید نوبت را رعایت کند.
24- می توان زمانی که احساس می شود کودک در گفتارش دچار گیر شده حواس او را از گفته اش پرت کرد.
25- والدین و خواهر و برادر فرد ناروان باید در گفتگوی خود جانب احتیاط را رعایت کند مثلا صحبت فرد ناروان را قطع نکنند و نوبت صحبت به او بدهند.
26 سعی کنید اعتماد به نفس افراد ناروان را افزایش دهید با افزایش اعتماد به نفس ناروانی فرد کمتر می شود.
27- سعی کنید با این کودک خود مانند سایر فرزندان خود رفتار کنید
28 هنگامی که فرد ناروان صحبت می کند نشان دهید که توجه و علاقه شما متوجه موضوع صحبت است نه اینکه او چگونه صحبت می کند

گفتاردرمانگر باید نه تنها این توصیه ها را بیان و تشریح کند بلکه به طور عینی و عملی به والدین نشان دهد که چگونه این تغییرات را در خود و محیط خود ایجاد کنند . به مرور والدین تلاش می کنند از درمانگر تقلید و تبعيت کرده و به عبارتی نقش درمانگر را بازی کنند وهنگام گفتگو با کودکشان این رفتار تقلیدی و تغییر یافته را نیز بکار می برن،د از طرف دیگر کودکان نیز هنگامی کهمی بینند درحال فراگیری این رفتار ها هستند تشویش می شوند و پاسخ بهتری به درمان می دهند.
مطالب بیشتر: لکنت زبان-ناروانی طبیعی