ضایعات پوستی آلت تناسلی یکی از مشکلات شایع در بین افراد است که می تواند از علل مختلفی ناشی شود و تأثیرات جدی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد. برخی از این ضایعات ممکن است با خارش، درد، حساسیت و یا ترشح همراه باشند و برخی ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکنند. این ضایعات، که می توانند ناشی از عفونت ها، التهابات، عوامل فیزیکی یا حتی بیماری های سرطانی باشند، نیازمند تشخیص و درمان به موقع هستند. بیماریهای پوستی آلت تناسلی، بسیار متنوع و گوناگون است. در برخی موارد ممکن است درمان به راحتی صورت پذیرد؛ ولی در برخی موارد ممکن است نیاز به اقدامات درمانی متعددی داشته باشد. آگاهی از علل، علائم و روش های درمانی ضایعات پوستی آلت تناسلی می تواند به بهبود کیفیت زندگی و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند. در این مقاله، به بررسی جامع ضایعات پوستی آلت تناسلی، از تعاریف و علل تا روش های تشخیصی و درمانی، پرداخته ایم تا با ارائه اطلاعات دقیق و علمی، به افراد در مواجهه با این مشکلات کمک کنیم.

انواع ضایعات پوستی آلت تناسلی

ضایعات خوش خیم

• پاپول های مرواریدی

پاپول های مرواریدی آلت تناسلی که به عنوان پاپیلوم های هیرسوتوئید نیز شناخته می شوند، برجستگی های کوچک و همرنگ پوست هستند که در اطراف سر آلت تناسلی ایجاد می شوند. پاپول یک رشد برجسته و جوش مانند روی پوست است که چرک تولید نمی کند. اگرچه این برجستگی های ریز ممکن است هشدار دهنده به نظر برسند؛ اما بی ضرر هستند و با افزایش سن از نظر ظاهری محو می شوند. تشخیص را معمولاً می توان به سادگی با بررسی ظاهر آنها انجام داد. تشخیص پاپول آلت تناسلی مرواریدی از سایر بیماری های پوستی، مانند زگیل های ویروسی، دشوار نیست. تشخیص را معمولاً می توان به سادگی با بررسی ظاهر آنها انجام داد

• کیست ها و گرانولوماها

کیست پوستی یک اختلال پوستی شایع و غالبا بی ضرر است که در اکثر موارد خود به خود درمان می شود. در واقع کیست پوستی یک توده یا بافت کیسه ای گرد و برجسته ی پر از مایع در زیر پوست است که داخل آن از لیپید، هوا، مایع، کراتین یا مخاط پر شده است. بیشتر کیستها خوش خیم و غیر سرطانی هستند؛ اما به نوع کیست بستگی دارد.

کیستهای اپیدرموئید یکی از انواع کیستهای پوستی هستند که روی پوست اطراف دستگاه تناسلی ایجاد می شوند و توده های کوچک، خوش خیم و غیر سرطانی هستند که رشد کندی دارند. داشتن برخی اختلالات ژنتیکی، دوره بلوغ و آسیبهای پوستی می توانند احتمال ابتلا به این نوع کیست پوستی را افزایش دهند.

• گرانولوم پیوژنیک

یکی دیگر از بیماریهای پوستی دستگاه تناسلی مردان که برخی از افراد ذکر می کنند بروز ناگهانی یک توده برجسته روی آلت تناسلی است. این حالت که به آن گرانولوم پیوژنیک نیز می گوئیم معمولا خطرناک نیست. علت آن نیز مشخص نیست.

• کیست بارتولن

کیست بارتولن یک نوع بیماری در دستگاه تناسلی زنان است. غده های بارتولن در دو طرف مهبل (vagina) زنان قرار گرفته و به صورت مایع است. این غدد وظیفه مرطوب نگه داشتن واژن را بر عهده دارند و در اندازه کوچکی (نقریبا به اندازه یک نخود) هستند. مایعی که در درون این غده ها تشکیل می شود از طریق مجراها وارد واژن می شود. هنگامی که راه این لوله و مجراها بسته شود، مایع تشکیل شده در غده بارتولن باقی می ماند و باعث ایجاد کیست بارتولن می شود.

• درماتیت

درماتیت به تحریکات و بثورات پوستی گفته می شود که دارای علائمی نظیر خشکی ، قرمزی و خارش پوست بوده و می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، نظیر ارثی بودن ، عفونت ، آلرژی ، سیستم ایمنی بیش از اندازه فعال ، مواد تحریک کننده و ... . همچنین علائم درماتیت بنا به علت ایجاد ، ممکن است خفیف ، متوسط یا شدید باشد؛ اما آسیب مهمی به بدن وارد نکرده و قابل سرایت به سایر افراد نیست و درمان دارویی به کنترل علائم کمک می کند.

ضایعات عفونی

• هرپس تناسلی

تبخال تناسلی یک بیماری جنسی شایع در میان زنان و مردان است و از ویروس هرپس تناسلی به وجود می آیند، از خصوصیات آن درد، زخم و خارش در اندام تناسلی می توان نام برد. البته ممکن است هیچ گونه نشانه ای از خود بر جای نگذارد. این تبخال ها همانند زگیل تناسلی می توانند قابل انتقال به غیر باشند .برای شناسایی آنتی بادی های ویروس تبخال از آزمایش خونی به نام آزمایش کمی لومینانس (CLIA) استفاده می کنند. بهتر است بدانید هرپس تناسلی در هر فردی متفاوت عمل می کند و ممکن است علائم سالها بعد بروز پیدا کنند تا در صورت درمان مجدداٌ عود پیدا کنند. درمان این نوع ضایعه تناسلی با مصرف انواع دارو های ضد ویروس به نام آسیکلوویر، فامسیکلوویر، والاسیکلوویر، میسر می شود.

• زگیل تناسلی

زگیل تناسلی از ویروس پاپیلومای انسانی یا همان hpv ایجاد می شود و از راه های مختلفی مانند تماس های پوستی به فرد دیگری منتقل می شود. این زگیل ها در ابتدا اندازه ی بسیار کوچکی دارند به همین دلیل عده ای امتناع به درمان آن نمی کنند و همین امر باعث عود آنها می شود. این بیماری می تواند با علائمی همچون خارش، سوزش باشد. این زگیل ها در دهان، گلو، کشاله ران ها، داخل و بیرون ناحیه واژن، مقعد و رحم ایجاد می شود و آلت تناسلی آقایان بروز پیدا می کنند. یکی از بهترین راه ها برای کاهش خطر ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی، واکسیناسیون است. به عنوان مثال واکسن گارداسیل ۹ می تواند تقریبا به میزان ۱۰۰% از بدن در برابر گونه های مختلف ویروس پاپیلومای انسانی محافظت کند. درمان ضایعات تناسلی ممکن است از طریق دارو درمانی میسر نشود. برای درمان زگیل تناسلی باید از روش هایی کمک گرفت که بتواند بافت آنها را تخریب و از بین ببرد. روش های مانند کرایوتراپی که از طریق انجماد عمل می کند و لیزر تراپی که با اشعه آنها را محو می کند، جزء رایج ترین راهکار های درمانی این بیماری ها محسوب می شوند.

• سیفلیس

سیفلیس یک عفونت مقاربتی است که توسط نوعی باکتری بنام تریپونما پالیدوم ایجاد می شود. اولین نشانه سفلیس، زخم کوچک و بدون درد است. این زخم ها ممکن است در اندام های جنسی، رکتوم یا داخل دهان ظاهر شود. این زخم شانکر نامیده می شود و معمولاً افراد بلافاصله متوجه آن نمی شوند.

مراحل چهارگانه ی سیفلیس عبارتند از:

1. سیفلیس اولیه
2. سیفلیس ثانویه
3. سیفلیس نهفته
4. سیفلیس ثالثیه

سیفلیس در دو مرحله اول بسیار عفونی است. هنگامی که سیفلیس در مرحله پنهان یا نهفته قرار دارد، بیماری همچنان فعال است؛ اما اغلب بدون علائم است. سیفلیس ثالثیه با بیشترین آسیب همراه است. سیفلیس اولیه و ثانویه به راحتی با تزریق پنی سیلین قابل درمان هستند. پنی سیلین یکی از پرکاربردترین آنتی بیوتیک ها است و معمولاً در درمان سیفلیس مؤثر است. افرادی که به پنی سیلین حساسیت دارند احتمالاً با آنتی بیوتیک های دیگری مانند موارد زیر درمان خواهند شد:

• داکسی سایکلین
• آزیترومایسین
• سفتریاکسون

ضایعات پیش سرطانی و سرطانی

• اریتم مولتی فرم

اریتم مولتی به بیماری التهابی حاد پوست و غشاهای مخاطی (بافت های نازک و مرطوبی که حفرات بدن را می پوشانند) گفته می شود. در اکثر موارد، این بیماری خوش خیم است و خودبه خود محدود می شود؛ اما امکان دارد بیماری تشدید یابد. علت اریتم مولتی فرم یا قرمزشدگی چندشکل دقیقا شناخته نشده است؛ اما احتمالاً به دنبال یک عفونت یا مصرف دارو کمپلکسهای ایمنی (به خصوص IgM) تشکیل می شود که در مویرگهای پوست و مخاط (به خصوص مخاط دهان) رسوب میکند. در شکل خفیف و کلاسیک اریتم مولتی فرم با ضایعات پوستی به شکل هدف (target lesion)مشخص می شود (ضایعات حلقوی قرمز با مرکز رنگ پریده). البته گاهی نیز ضایعات پوستی به اشکال مختلف دیگری مانند برجستگیهای قرمزرنگ و یا دانه های آبدارکوچک وبزرگ پوستی بروز می کند. نام این بیماری نیز به همین علت که بثورات مختلفی دارد اریتم مولتی فرم می باشد که به معنی قرمزی چندشکلی است. ضایعات صورتی تا قرمز بوده اغلب با خارش متوسط همراه هستند.

هدف درمان، از بین بردن علائم و کاهش گستردگی مناطق درگیر شده پوست است. پزشک شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

1. متوقف کردن هر دارویی که می تواند علائم شما را تحریک کند.
2. آنتی هیستامین ها و کرم نرم کننده برای کاهش خارش
3. کرم استروئیدی برای کاهش قرمزی و تورم (التهاب)
4. مسکن ها برای رفع موقت هرگونه درد
5. قرص های ضد ویروسی، اگر علت عفونت ویروسی باشد.
6. برای رفع زخم دهان، استفاده از دهان شویه بی حس کننده

• کراتوز اکتینیک

کراتوز آکتینیک یک بیماری پوستی ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب است. پوست آسیب دیده، نقاط کوچک، قرمز، خشن، پوسته پوسته شده و مسطح را نشان می دهند که کراتوزها یا ضایعات آکتینیک نامیده شده و به صورت پچ هایی روی پوست خشک احساس می شوند. علائمی مانند خونریزی و درد می توانند با کراتوزهای آکتینیک همراه باشند. کراتوز اکتینیک در بیشتر موارد به جز تغییرات ظاهری پوست علائمی ندارد؛ اما در برخی از افراد می تواند سبب بروز مشکلات زیر شود:

• خارش
• سوختن پوست
• درد در زمان لمس ناحیه ی آسیب دیده
• ایجاد ناراحتی در زمان برخورد لباس با ناحیه ی آسیب دیده
• خونریزی

سرطان پوست

این دسته سرطان ها به دلیل رشد غیرعادی سلول ها که توانایی حمله یا انتشار به دیگر قسمت های بدن را دارند، به وجود می آیند. سه نوع عمده وجود دارد: سرطان سلول پایه ای (BCC)، کارسینوم سلول-سنگفرشی (SCC) و ملانوما.

از جمله علائم سرطان پوست عبارتند از:

• ظاهر شدن یک خال جدید، لکه یا ضایعه غیرمعمول، برآمدگی، زخم، لکه پوسته پوسته یا لکه تیره روی پوست که ناپدید نمی شود
• نقطه ای که ظاهر و احساس متفاوتی نسبت به سایر نقاط روی پوست دارد.
• ضایعاتی با لبه ها و شکل ناهموار
• لکه های دارای رنگ غیرمعمولی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز. همچنین ممکن است یک ضایعه بیش از یک رنگ داشته باشد.
• لکه ای که اندازه آن بزرگتر از ۰.۵ سانتی متر باشد.
• زخمی که ظرف چند هفته خوب نمی شود.
• زخمی که خارش یا خونریزی دارد.

روش های درمان سرطان پوست:

• جراحی
• کرایوتراپی
• کورتاژ و کوتر
• درمان موضعی
• رادیوتراپی
• فتودینامیک درمانی
• ایمونوتراپی
• درمان هدفمند

علل و عوامل مؤثر بر ضایعات پوستی

عوامل عفونی

علل عفونی به وجود آورنده ی ضایعات ناحیه تناسلی غالباً از طریق رابطه ی جنسی غیر ایمن با فرد آلوده ایجاد می شوند. گاه عفونت در اثر اصلاح با تیغ آلوده یا شنا در آب آلوده رخ می دهد.

عوامل التهابی و آلرژیک

شایع ترین نوع التهاب حاد پوست، یک واکنش آلرژیک به محرک های خارجی است که منجر به بثورات پوستی می شود.

• عوامل فیزیکی چون تشعشعات مواد رادیو اکتیو ، گرما یا سرمای شدید .
• عوامل شیمیایی چون قرار گرفتن در معرض مواد تحریک کننده اولیه .
• عوامل مکانیکی چون فشار و اصطکاک
• عوامل ژنتیکی و خودایمنی

تشخیص ضایعات پوستی

• معاینه بالینی: نحوه بررسی ضایعات توسط پزشک
• بررسی پوست: پزشک با مشاهده پوست و بررسی علائم و نشانه هایی که بیمار تجربه می کند، ممکن است تشخیص اختلالات پوستی را قطعی کند.
• آزمون های آزمایشگاهی: استفاده از آزمایشات خونی، کشت و سایر تست های آزمایشگاهی
• تست آلرژی: اگر پوست بیمار به آلرژن های خاصی حساسیت نشان دهد، ممکن است تست آلرژی جهت تشخیص بیماری های پوستی مانند اگزما یا ریشه یابی علایم پوستی مرتبط با حساسیت، انجام شود.
• تست های پوستی: تست های پوستی ممکن است به منظور تشخیص بیماری های پوستی مانند آکنه، پسوریازیس و دیگر اختلالات پوستی انجام شود.
• تصویربرداری و بیوپسی: روش های تصویربرداری و نمونه برداری

درمان ضایعات پوستی

درمان های غیر جراحی

• داروهای موضعی و خوراکی: انواع کرم ها، پمادها و داروهای خوراکی
• تغییرات در سبک زندگی و مراقبت های بهداشتی: اهمیت بهداشت و تغییرات در سبک زندگی
• تغذیه سالم: تغذیه مناسب و مصرف آب کافی به حفظ سلامت پوست کمک می کند.
• حفظ بهداشت شخصی: حفظ تمیزی پوست و استفاده از صابون ها و مواد شستشوی مناسب از جمله اقداماتی است که می تواند از بروز عفونت و بیماری ها جلوگیری کند.

درمان های جراحی و روش های پیشرفته

• لیزر درمانی:

در طول لیزر درمانی، پزشکان با پرتوهای نور پر انرژی و بسیار متمرکز کار می کنند. در ابتدا پزشک طول موج، شدت، زمان تکانه و فرکانس پالس لیزر را طبق هدف درمان تنظیم می کند. سپس دستگاه را به سمت قسمت هایی از بدن که قرار است تحت درمان قرار گیرند، هدایت می کند، جایی که شات لیزر روی پوست اعمال میشود.

مزایا

• عمل های لیزر معمولاً کوتاه تر از جراحی های سنتی هستند. آنها اغلب می توانند به صورت سرپایی انجام شوند.
• نسبت به جراحی های سنتی درد، تورم و جای زخم کمتری دارید.
• سرعت درمان در این روش بالا است.

معایب

مانند هر روش پزشکی، لیزر درمانی با عوارض جانبی خاصی همراه است. آنها بسته به نوع لیزر درمانی، دستگاه، وضعیت درمان شده و وضعیت پزشکی بیمار متفاوت هستند. عوارض جانبی رایج عبارتند از:

• خون ریزی
• تورم
• جای زخم
• درد
• عفونت
• تب
• تغییر رنگ پوست

جراحی برداشتن ضایعات:

• اکسیزیون کامل (بیوپسی اکسیزیون)

این روش استاندارد برای برداشتن ضایعه پوستی در جایی است که احتمال سرطانی بودن آن وجود دارد. در این روش کل ضایعه پوستی بریده و برداشته می شود. این روش معمولا تحت بی حسی موضعی برای جلوگیری از هر گونه دردی انجام می شود.

• برداشتن جزئی (بیوپسی اصلاح)

برداشتن نسبی که تکنیکی برای تراشیدن ضایعات بیرون زده از پوست است. در این روش پزشک پایه ضایعه پوستی را برش می دهد، بنابراین پس از برداشتن ضایعه، ناحیه تحت درمان با پوست اطراف همسطح است.

• کرایوتراپی:

کرایوتراپی که بعضاً به آن سرما درمانی می گویند، استفاده از دماهای پایین در درمان پزشکی است. در این روش از دستگاهی به نام کرایو برای از بین بردن ضایعات پوستی استفاده می شود. دستگاه کرایو یک مخزن دوجداره و عایق است که نیتروژن مایع یا ازت در آن نگهداری می شود. دمای مواد موجود در مخزن با اسپری کردن می تواند از ۱۹۶- تا ۲۱۰- کاهش یابد. هنگامی که مواد سرمازا روی بافت مخرب اسپری می شود ، رگ هایی که به این بافت ها خون رسانی می کرده اند از بین رفته و طی چند روز ضایعات به صورت تاول سفید یا قرمز دیده می شود و کبود خواهد شد. ضایعه پوستی اکنون پوسته پوسته شده و از بدن جدا می شود. پوست در اثر کلاژن سازی ترمیم شده و سلول های تازه جای بافت های مرده را می گیرد و در نهایت پوستی سالم به ارمغان آورده می شود.

به طور کلی کرایوتراپی در سه مرحله انجام می شود:

1. انتقال حرارت:

نیتروژن مایع به بالاترین دمای خود رسیده و حرارتی به پوست منتقل می شود. به این ترتیب از پوست به مایع فریزکننده حرارت منتقل شده و سلول های بافت آسیب دیده تخریب می شوند.

2. تخریب سلول ها:

در این فاز سرمای وارد شده و فریز شدن سلول ها سبب تخریب بافت مخرب می شود. نتیجه آن کاهش تولید کلاژن ها و توقف خون رسانی به بافت مخرب می باشد. به همین جهت سلول های این بافت از بین می روند.

3. التهاب:

ناحیه ای که تخریب شده بود اکنون دارای التهاب و قرمزی می باشد. التهاب در این فاز نشان دهنده از بین رفتن کامل سلول های آسیب دیده بوده و فرآیند ترمیم پوست آغاز می شود.

مراقبت های پس از درمان ضایعات پوستی

1. از خاراندن ناحیه ای که ضایعه ی پوستی از آن برداشته شده خصوصاً اگر دارای بخیه است، خودداری کنید .
2. زخم را برای ۴۸ ساعت خشک نگه دارید و بعد از آن روزانه و به صورت مرتب آن را تمیز کنید.
3. اگر ناحیه ای که ضایعه ی پوستی از آن برداشته شده، ملتهب و یا قرمز رنگ شود و یا اینکه فرد در اطراف آن احساس درد داشته باشد، احتمال بروز عفونت وجود دارد و احتمالاً نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد.
4. معاینات منظم پوست موضع درمان شده مسئله بسیار مهمی است. این معاینات را جهت بررسی موضع بعد از درمان در برنامه خود قرار دهید.

پیشگیری از ضایعات پوستی

روش های پیشگیرانه

• مهم ترین نکته ای که برای پیشگیری از ابتلا به عفونت های دستگاه تناسلی باید به آن توجه داشته باشند استفاده نکردن از آب آلوده یا سرویس های بهداشتی آلوده است.
• عدم استفاده از صابون های بودار یا شوینده های قوی که باعث حساسیت بیشتر و مقاوم شدن بدن دربرابر باکتری ها خواهد شد.
• به طور کلی بهداشت فردی از جمله مواردی است که باید حتما به آنها توجه شود. ضمن آنکه در ارتباط جنسی هم بهداشت دو طرف موضوع بسیار مهمی برای پیشگیری از بیماری است که حتما باید در نظر گرفته شود.
• خانم ها باید دو بار در سال برای انجام معاینه و بررسی قسمت های مختلف رحم به پزشک متخصص مراجعه و هر سال نیز تست دهانه رحم (پاپ اسمیر) را تکرار کنند. البته به عقیده بعضی پزشکان اگر فرد بعد از دو تا سه بار انجام این آزمایش، مشکلی نداشته باشد می تواند هر سه سال یک بار آن را تکرار کند. تست های غربالگری هم می تواند به تشخیص زودهنگام بیماری ها کمک کند و روش خوبی برای حفظ سلامت افراد است.
• تغذیه سالم، رژیم غذایی متعادل و همچنین برخوردار بودن از خواب و استراحت کافی و نوشیدن مقدار زیاد مایعات برای سلامت دستگاه تناسلی مفید است. فراموش نکنیم داشتن سیستم ایمنی قوی باعث می شود بدن کمتر به انواع بیماری ها یا عفونت ها از جمله عفونت های شایع مربوط به دستگاه تناسلی مبتلا شوند.

توصیه های بهداشتی

• شستشوی ناحیه تناسلی: بعد از آمیزش، شستشوی ناحیه تناسلی با آب گرم بدون استفاده از شوینده های قوی توصیه می شود تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
• تخلیه مثانه: ادرار کردن بعد از نزدیکی به دفع باکتری های احتمالی کمک می کند.
• نوشیدن آب: مصرف مایعات مایعات کافی به تمیز کردن مجاری ادراری پس از رابطه، کمک می کند. به طور کلی مصرف آب کافی برای حفظ سلامت کلی بدن و دستگاه ادراری-تناسلی مهم است.
• پوشیدن لباس های آزاد: لباس های تنگ و مرطوب می توانند محیط مناسبی برای رشد باکتری ها و قارچ ها فراهم کنند.
• استفاده از کاندوم: خرید کاندوم و استفاده از آن در هنگام آمیزش به پیشگیری از بیماری های مقاربتی و بارداری های ناخواسته کمک می کند. کاندوم باید به صورت صحیح استفاده شود.
• شستن دست ها: شستن دست ها قبل و بعد از آمیزش به جلوگیری از انتقال باکتری ها و عفونت ها کمک می کند.
• مشاوره و آزمایش های منظم: مشاوره با متخصصان بهداشت جنسی و انجام آزمایش های منظم می تواند به شناسایی و درمان به موقع بیماری های احتمالی پوستی کمک کند.

واکسیناسیون و محافظت

• واکسیناسیون یک راه ساده ، ایمن و موثر برای محافظت از شما در برابر بیماریهای مضر ، قبل از تماس با آنها است.
• واکسن HPV یکی از واکسن های ضروری است باید در سنین نوجوانی تزریق شود تا بتواند مانع از بروز زگیل تناسلی در اثر برقراری روابط جنسی شود.

نسخه اصلی مطلب برداشتن ضایعات پوستی آلت تناسلی مردان چگونه انجام می شود؟ را در سایت دکتر مجید حقیقت بخوانید.

---