هورمون ها نقش بسیار تعیین کننده ای در رشد موها دارند. از جمله هورمون هایی که در رشد موها تأثیرات زیادی دارند، می توان به هورمون های جنسی مردانه و زنانه اشاره نمود؛ اما معمولاً این هورمون ها زمانی می توانند کمک کنند تا موها رشد بهتری داشته باشند که غدد درون ریز این هورمون ها را به اندازه کافی تولید نمایند. تا زمانی که تعادل بین هورمون ها برقرار باشد، رشد موها حالت طبیعی خود را ادامه می دهند. زمانی که تعادل بین هورمون ها بر هم بخورد، ریزش موها به وجود می آید. عملکرد صحیح هر کدام از غدد درون ریز و تولید به اندازه هر کدام از هورمون ها، در سلامت موها تأثیر بسزایی دارد. این موضوع باعث شده تا اغلب افراد در صورت مشاهده ریزش در موهای خود، ابتدا آزمایشات مربوط به هورمون های مختلف را انجام دهند. ریزش موی هورمونی در مردان و زنان، به شکل های مختلفی خود را نشان می دهد. در مردان، روند طاسی از روی شقیقه ها، بالا و جلوی سر آغاز می شود. در حالی که ریزش موی هورمونی خانم ها از فرق سر و تاج موها شروع به گسترش کرده؛ با نازک شدن تدریجی موها ادامه می یابد. درصورتی که ریزش مو به علت عدم تعادل هورمونی باشد، معمولاً از هورمون درمانی برای توقف ریزش مو استفاده می شود. از داروهای ضد بارداری یا هورمون استروژن و پروژسترون برای درمان ریزش مو در زنان استفاده می شود.

دلایل ریزش موی هورمونی

ریزش موی هورمونی به دلایل متعددی بروز می کند و تنها یک علت واحد ندارد. ازجمله مهم ترین اختلالات و تغییرات فیزیکی که سبب بروز ریزش موی هورمونی می شوند می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• ورود به سنین یائسگی
• افزایش سن در مردان و کاهش سطح هورمون تستوسترون
• بروز اختلالات تیروئیدی
• استرس

علائم ریزش موی هورمونی

معمولاً ریزش مو به شکل های مختلفی ظاهر می شود. در برخی موارد ممکن است نوع ریزش در موها به علت آن نیز بستگی داشته باشد. در اینجا به علائم مربوط به ریزش در موها به دلیل عدم تعادل در هورمون ها اشاره می شود.

• ریزش پراکنده: در این روش معمولاً از نواحی مختلف سر موها ریخته و یک بخش خاصی را نمی توان برای ریزش مو تشخیص داد.
• خالی شدن جلوی سر و شقیقه ها: خالی شدن جلوی سر و یا خالی شدن شقیقه ها از مو نیز می تواند علت عدم تعادل در هورمون های مختلف باشد.
• خالی شدن یک سمت سر: معمولاً این نوع از ریزش را پلی کیستیک نیز می گویند. در اغلب موارد سمت راست سر خالی می شود. البته مواردی مانند نازک شدن و یا تغییر رنگ موها نیز ممکن است به دلیل مشکلات هورمونی در موها به وجود بیاید. با بررسی این موارد می توان متوجه شد هورمون ها در رشد و یا ریزش مو ها تأثیر بسزایی دارند.

هورمون های تأثیرگذار بر ریزش مو

هورمون ها می توانند بر حالت و کیفیت مو نیز اثر گذارند. هورمون هایی که باعث ریزش مو می شوند شامل موارد زیر هستند:

استروژن

هورمون استروژن چنانچه در حالت تعادل باشد بسیار مفید می باشد. این هورمون در مقادیر کم در بدن مردان نیز وجود دارد. استروژن باعث افزایش انرژی، تعادل روحی و بهبود میل جنسی می شود. این هورمون باعث افزایش مدت زمان چرخه رشد مو و بهبود کیفیت مو می شود. ظرافت و زیبایی چهره بانوان نیز ناشی از تأثیر این هورمون می باشد. با این حال مقادیر بیش از حد این هورمون که در اثر افزایش وزن و مرحله پیش از یائسگی ایجاد می شود، می تواند منجر به ریزش مو شود. برای مثال قبل و بعد از بارداری سطح استروژن بالا رفته و سپس کاهش پیدا می کند و باعث ریزش ناگهانی مو در بسیاری از زنان می شود.

قرص های ضد بارداری

قرص های ضد بارداری (OCP) منبع اضافی استروژن برای بدن محسوب می شوند. زمانی که تأمین استروژن بوسیله این قرص متوقف شود، بدن به این توقف ناگهانی واکنش نشان می دهد. در نتیجه هورمون تستوسترون به طور ناگهانی افزایش پیدا کرده و باعث ریزش مو می شود. قرص های ضد بارداری برای زنان بسیار مفید می باشند و باعث کنترل بارداری و تنظیم قاعدگی می شوند.

تستوسترون

تستوسترون، هورمونی مردانه محسوب می شود؛ ولی در زنان نیز به مقدار کم تولید می شود. این هورمون باعث رشد موهای ضخیم در بدن مردان خصوصاً در قسمت سینه، شکم، دست ها، پاها و صورت می شود. در بعضی از مواقع تستوسترون به دی اچ تی تبدیل می شود. این ماده بر رشد موی سر مردان تأثیر منفی می گذارد و باعث ایجاد طاسی با الگوی مردانه (MPB) می شود. طاسی به این حالت متداول ترین نوع ریزش مو در مردان می باشد. تأثیرات تستوسترون در زنان به علت مقادیر زیاد استروژن مهار می شود. چنانچه سطح استروژن کاهش پیدا کند (در موارد بارداری، کیست تخمدان یا یائسگی)، تأثیرات منفی تستوسترون منجر به ریزش مو با الگوی زنانه می شوند.

انسولین

انسولین باعث تنظیم سطح قند خون می شود و همچنین بر فرآیندهایی مانند ذخیره چربی، سلامت قلب و رشد مو نیز تأثیر دارد. مطالعات نشان می دهند که مقاومت به انسولین در زنان، احتمال ریزش موی آندروژنیک (AGA) یا ریزش مو با الگوی زنانه را افزایش می دهد.

تیروئید

بدن انسان دارای یک ساختار هوشمند می باشد، بنابراین زمانی که بدن در اثر عدم تعادل هورمون (ماند نوسان سطح تیروئید) دچار مشکل می شود، انرژی مورد نیاز جهت فرآیندهای غیر ضروری (مانند رشد مو)، صرف موارد مهم تر (مانند تنظیم سطح هورمون ها) می شود. میزان کم تیروئید در برخی از زنان معمولاً باعث نازک شدن موها در اثر افزایش سن می شود.

از کجا بفهمیم ریزش مو هورمونی است؟

دو نشانه ی اصلی برای ریزش مو هورمونی وجود دارد که به شرح زیر است:

تشخیص سطوح غیرطبیعی هورمون

طبق گفته انجمن ریزش مو آمریکا، هورمون های زیر می توانند باعث ریزش مو شوند:

• تستوسترون
• کورتیزول
• هورمون های تیروئیدی

عدم تعادل هورمون های بالا از طریق انجام آزمایش هورمونی برای ریزش مو مشخص می شود. پزشک می تواند سطح تستوسترون، کورتیزول و تیروئید شما را در خون بررسی کند تا مشخص کند که آیا یکی از این عدم تعادل های هورمونی عامل ریزش بوده است یا خیر.

ریزش تدریجی مو

ریزش موی هورمونی تدریجی است؛ زیرا عدم تعادل هورمون ها نیز یک شبه رخ نمی دهد. ریزش موی هورمونی در مردان منجر به عقب رفتن خط مو می شود و اغلب به سمت طاسی پیش می رود. در زنان، آلوپسی آندروژنیک با باز شدن تدریجی فرق مو و ریزش موها از بالای سر شروع می شود. برای مثال بیمار ممکن است متوجه شود که بعد از بستن موهایش، دم آنها نازکتر شده یا نسبت به گذشته بخش بیشتری از پوست سرش را می بیند. در حالی که در ریزش موی غیرهورمونی شرایط فرق می کند. این ریزش به طور ناگهانی رخ می دهد و موها به صورت تکه های گرد یا بیضی شکل می ریزند، برخلاف ریزش مو هورمونی که تمایل به ریزش تدریجی دارد.

درمان ریزش موی هورمونی

درمان دارویی

ماینوکسیدیل (روگین) 5 درصد تنها داروی موضعی دارای تأیید FDA جهت درمان ریزش مو با الگوی زنانه است. این دارو یک بار در روز مصرف می شود و باعث رشد مجدد مو در 81 درصد از زنان می شود. محلول ماینوکسیدیل 2 درصد و 5 درصد بدون نیاز به نسخه پزشک موجود هستند. این دارو با طولانی تر کردن مرحله رشد مو، باعث می شود تا مو برای رسیدن به حداکثر تراکم زمان بیشتری در اختیار داشته باشد. بین سه تا چهار ماه زمان می برد تا نتیجه استفاده از این دارو مشاهده شود. ماینوکسیدیل بایستی یک بار در روز استفاده شود.

در برخی از موارد، اختلالات هورمونی مانند وجود بیش از حد هورمون مردانه به نام آندروژن می تواند باعث ریزش مو در زنان شود. در این صورت با بررسی شباهت الگوی ریزش مو در مردان و زنان می توان به تأثیر هورمون در ریزش مو پی برد. این عارضه با داروهایی مانند اسپیرونولاکتون یا قرص های ضد بارداری درمان می شود.

در مردان داروی فیناستراید (با نام تجاری پروسکار) برای درمان ریزش موی مرتبط با هورمون آندروژن مصرف می شود. یک مطالعه نشان می دهد که در 62 درصد از زنانی که از داروی ضد بارداری دروسپیرنون استفاده کرده اند، کاهش ریزش مو مشاهده شده است. این تحقیق نشان می دهد که این دارو برای رفع ریزش موی ناشی از افزایش میزان آندروژن در زنان مؤثر می باشد.

گزینه دیگر درمانی کاشت مو می باشد. در این روش فولیکول های مو از یک قسمت در پوست سر برداشته شده و در ناحیه مورد نظر کاشته می شوند. این روش بسیار مؤثر است و نتیجه حاصل از آن دائمی است. همچنین ظاهر موها پس از کاشت طبیعی می باشد.

نسخه اصلی مطلب از کجا بفهمیم ریزش مو هورمونی است؟ را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---