زونا یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات دردناک می شود. اگرچه زونا می تواند در هر نقطه از بدن شما وجود داشته باشد؛ اما بیشتر اوقات به صورت یک نوار تاول زده می شود که به سمت چپ یا راست تنه شما می پیچد. این بیماری ناشی از ویروس واریسلا زوستر است. همان ویروسی که باعث آبله مرغان می شود. بعد از ابتلا به آبله مرغان، ویروس در بافت عصبی نزدیک نخاع و مغز شما غیرفعال است. سالها بعد، ویروس ممکن است به صورت زونا دوباره فعال شود. درمان زود هنگام می تواند به کوتاه شدن عفونت زونا کمک کند و احتمال بروز عوارض را کاهش دهد. فرد مبتلا به زونا می تواند ویروس واریسلا زوستر را به هرکسی که از آبله مرغان در امان نباشد انتقال دهد. این انتقال معمولاً از طریق تماس مستقیم با زخمهای باز بثورات زونا رخ می دهد. ویروس این بیماری واگیر دار است؛ ولی موجب بیماری زونا نمی شود، بلکه در کسانی که تا به حال آبله مرغان نگرفته اند یا واکسن آن را دریافت نکرده اند، موجب بیماری آبله مرغان می شود.

علت زونا چیست؟

بعد از آنکه ویروس واریسلا، عفونت اولیه خود را به صورت بیماری آبله مرغان در یک بیمار ایجاد کرد، بقایای این ویروس تا چندین سال بعد به صورت غیر فعال در محل گره های ریشه پشتی سلول های عصبی در ناحیه ستون فقرات باقی می ماند. بعد از گذشت چند سال، این ویروس مجدداً فعال می شود و در امتداد عصب های حسی به سمت پوست مهاجرت می کند و در آنجا بیماری زونا را به وجود می آورد. هنوز به درستی مشخص نیست که چرا بیماری زونا فقط یک رشته عصبی خاص را درگیر می کند؛ اما برخی از عواملی که می تواند باعث تحریک و فعال شدن مجدد این ویروس شود، عبارتند از:

• فشرده شدن ریشه های اعصاب
• پرتو درمانی در سطح ریشه های عصبی آسیب دیده
• جراحی های ناحیه کمر و ستون فقرات
• ابتلا به بیماری های عفونی
• مصدومیت (که لازم نیست حتماً در ناحیه ستون فقرات باشد).
• تماس با شخص مبتلا به آبله مرغان یا زونا

علائم زونا

علائم و نشانه های زونا معمولاً تنها بر بخش کوچکی از یک طرف بدن فرد تأثیر می گذارد. این علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• درد، سوزش، بی حسی یا گزگز
• حساسیت به لمس
• بثورات قرمزی که چند روز پس از درد شروع می شود.
• تاول های پر از مایع که باز می شوند و پوسته می شوند.
• خارش پوست

برخی از افراد، علائم زیر را نیز تجربه می کنند:

• تب
• سردرد
• حساسیت به نور
• خستگی

موارد مستعد ابتلا به زونا

با اينكه كودكان نيز ممكن است مبتلا به زونا شوند، اين ويروس بيشتر افراد بالاي 50 سال را گرفتار مي كند. بيماري ها، ضربه و استرس نيز ممكن است باعث تحريك اين ويروس و ابتلا به زونا شوند. افرادي كه به هر دليل سيستم ايمني آنها ضعيف شده است، بيشتر مستعد ابتلا به زونا هستند. بيماري هايي كه باعث تضعيف سيستم ايمني انسان مي شوند عبارتند از سرطان ها (مثل سرطان هاي خوني) و ايدز. برخي از روش هاي درماني مانند شيمي درماني يا پرتو درماني براي مقابله با سرطان، داروهايي كه براي جلوگيري از پس زدن اعضای پيوندي استفاده مي شوند و يا استعمال درازمدت كورتون ها ممكن است باعث تضعيف سيستم ايمني بدن شوند و ریسک ابتلا به زونا را افزایش دهند.

تشخیص زونا

بیشتر موارد ابتلا به زونا با معاینه ی ساده ضایعات پوستی و تاول ها قابل تشخیص است؛ اما در موارد کمی، پزشک ممکن است سابقه ی بیماری را از فرد بپرسد و در موارد نادری، شاید نیاز به آزمایش نمونه ی پوست یا مایع تاول داشته باشد. پزشکان برای نمونه برداری با استفاده از یک گوش پاک کن استریل شده بخش کوچکی از ضایعه ی پوستی یا تاول را برمی دارند. سپس، آزمایش ها می تواند وجود ویروس را در فرد تأیید کند.

درمان بیماری زونا چیست؟

روش های درمان زونا می تواند شامل موارد زیر باشد:

• قرص های مسکن برای کمک به کاهش درد: درد ناشی از زونا می تواند بسیار شدید باشد و مصرف قرص های مسکن برای تسکین آن ضرورت پیدا کند.
• داروهای ضد ویروس: این دارو در زمانی تجویز می شود که پزشک بیماری را ظرف ۷۲ ساعت بعد از ظاهر شدن اولین جوش ها تشخیص دهد. هر چقدر مصرف داروی ضد ویروس زودتر آغاز شود، تأثیر بهتری خواهد داشت. مهم ترین داروهای ضد ویروس شامل فامسیکلوویر، والاسیکلوویر و آسیکلوویر می باشد. این داروها می تواند درد ناشی از بیماری را کاهش دهد و زمان دردناکی تاول ها را کوتاه تر کند.
• مسدود کننده عصب: این داروهای تزریقی که در صورت شدید بودن درد تجویز می شود، شامل یک عامل بی حس کننده و در بعضی از موارد شامل کورتیکواستروئید می باشد.
• کورتیکواستروئیدها: برای برخی از بیماران ممکن است جهت کاهش ورم و درد، قرص های کورتیکواستروئید همراه با داروی ضد ویروس تجویز شود. البته این روش درمانی چندان رایج نیست؛ زیرا می تواند باعث گسترده تر شدن علائم شود.

زمان مراجعه به پزشک

• درد و بثورات در نزدیکی چشم ایجاد شود. در صورت عدم درمان، این عفونت می تواند منجر به آسیب دائمی چشم شود.
• زمانی که فرد ۶۰ سال به بالا باشد. به این دلیل که سن به طور قابل توجهی عوارض زونا را افزایش می دهد.
• فرد سیستم ایمنی ضعیفی دارد.
• راش ها پخش شده و دردناک هستند.

آیا زونا خطرناک است؟

نورالژی پس از هورمون (PHN): اين شايع ترين عارضه زونا است. PHN با درد و ناراحتی مداوم در ناحیه آسیب دیده از زونا دیده می شود. درد بعد از رفع جوش ها نیز ممکن است ماه ها یا چندین سال ادامه یابد. تصور می شود این عارضه به دلیل آسیب عصب های آسیب دیده رخ می دهد. گاهی اوقات درد می تواند شدید و ناراحت کننده باشد و احتمال بروز نورالژی پس از هورمونی با افزایش سن افزایش می یابد. این درد مزمن پس از تبخال، گاهی منجر به افسردگی و ناتوانی می شود. در افراد 60 سال و بالاتر مبتلا به زونا، نورالژی بعد از هورمونی، تقریباً در 15 تا 25 درصد موارد بروز می کند. این امر به ندرت در افراد زیر 40 سال مشاهده می شود.

نسخه اصلی مطلب بیماری زونا چیست و آیا زونا خطرناک است؟ را در سایت دکتر فاطمه عندلیب بخوانید.

---