یکی از شایعترین مشکلاتی که بیماران با آن به متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی رماجعه می کنند درد زانو است. دانستن علل درد زانو نیازمند آگاهی پیرامون ساختمان زانو است. درد زانو علل مختلفی دارد که به آنها اشاره می کنیم.درد زانو میتواند بدلیل آسیب مشکلات مکانیکی یا التهابی ،انواع آرتریت(التهاب مفاصل) و سایر علل ایجاد گردد.
آسیب و صدمات زانو:
آسیب زانو می تواند هر کدام ازبافتهای اطراف زانو شامل رباطها تاندونها و بورس ها(کیسه های پر شده از مایع) را درگیر کند.همچنبن آسیب می تواندغضروف و استخوانهای زانو از جمله کشکک زانو را گرفتار کند.
برخی از شایعترین آسیب های وارده به زانو در زیر بیان میشود:
آسیب رباط صلیبی جلویی یا قدامی:
رباط صلیبی جلویی یکی از چهار رباطی است که استخوان ساق پا را به استخوان ران متصل می کند. آسیب و پارگی رباط مذکور بیشتر در شرایطی رخ میدهد که تغییر ناگهانی در جهت حرکت بوجود آید مانند ورزش بسکتبال یا اسکی
پارگی مینیسک زانو( بالشتک زانو):
مینیسک زانو از غضروف محکم با حالت پلاستیکی ساخته شده است وبصورت یک ضربه گیر بین ساق و ران پا عمل میکند. پارگی مینیسک وقتی روی می دهد که زانوی در حالیکه وزنی را تحمل میکند حرکت پیچشی داشته باشد.
بورسیت زانو:
برخی انواع آسیبهای زانو میتواند باعث التهاب و آزردگی بورس های زانو شود(بورسها کیسه های کوچک محتوی مایع هستند که همانند بالشی در بیرون زانوی شما باعث میشوند تاندونها و رباطها براحتی روی مفصل جابجا شوند.
تاندونیت یا التهاب تاندون کشکک زانو :
التهاب یا آزردگی تاندون است(تاندونها طنابهای ضخیم فیبری هستند که عضلات را به استخوان وصل میکنند. این بیماری در بسیاری ورزشکاران دیده می شود،بخصوص دونده ها-اسکی بازان و دو چرخه سواران در معرض ایجاد تاندونیت کشکک زانو هستند.لازم به توضیح است که تاندون کشکک یا پاتلار تاندون عضله چهار سر در جلوی ران را به استخوان ساق پا(تیبیا) متصل می کند.
مشکلا ت مکانیکی زانو:
اجسام داخل زانو :
دژنراسیون (تحلیل) استخوان یا غضروف باعث کنده شدن وشناوری قطعه ای کوچک از استخوان یا غضروف در فضای مفصلی دارای مایع می شود . این قطعه آزاد وشناور ممکن است ایجاد مشکلی نکند مگر اینکه با حرکت زانو تداخل ایجاد کند. اثر آن مانند آن است که جسمی در لولای در گیر افتاده باشد.
قفل شدن زانو :
این مسئله ممکن است ناشی ازپارگی غضروف باشد هنگامیکه قسمتی از غضروف پاره شده در میان مفصل قرار گیرد ممکن است فرد قادر به راست کردن زانوی خود نباشد.
در رفتگی استخوان کشکک زانو:
موقعی این اتفاق میافتد که کشکک از جای خودش خارج شود واین استخوان سه گوش در سمت بیرونی زانو قرار گیرد. در این موقع فرد میتواند در رفتگی را ببیند و احتمال دارد دراینحالت کشکک بیش از حد از طرفی به طرف دیگر زانو جابجا شود.
درد با منشا لگن و درد پا:
اگر قسمتی از پا یا لگن درد کند فرد برایپرهیز از ایجاد فشار ودرد بروی مفاصل آنها نحوه راه رفتن خود را تغییر می دهد. اما این تغییر روش راه رفتن وحرکت میتواند با حالت طبیعی کشکک و زانو ومفاصل زانو سازگار نباشد وبا ایجاد فشار بر روی آنها باعث درد شود . علاوه براین مشکلات هیپ یا لگن وپا میتواند بصورت درد زانو خود را نشان دهد.
استوارتریت:
گاهی با نام ارتریت دژنراتیو یا ارتروز شناخته میشود استئوارتریت . علت آن آسیب مفصل در زانو است که بعلت استفاده نادرست از این مفصل وافزایش سن است.
رماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) :
رماتیسم مفصلی یکی از شدید ترین انواع ارتریت است که نیازمند خدمات توانبخشی می باشد و علت ان خود ایمنی(اتوایمیون)است که میتواند بسیاری از مفاصل بدن را درگیرخود سازد.زانو هم میتواند درگیر شود. درد زانو در این بیماری متغیر ومتفاوت است و ممکن است بصورت رفت وبرگشتی ایجاد علامت بنماید.
نقرس :
نقرس نوعی التهاب مفصل (ارتریت) است وزمانی ایجاد میگردد که کریستالهای اسید اوریک در مفصل وجود دارد. گرچه نقرس عمدتا شست پا را گرفتار می کند اما میتواند در زانو هم مشکل ساز باشد حتی رسوب کریستالها در زانو می تواند باعث قفل شدن زانو شود.
نقرس کاذب:
اغلب با نقرس اشتباه میشود. نقرس کاذب یعنی نقرسی که بوسیله کریستالهای پیروفسفات کلسیم ایجاد میشود. در اینحالت این کریستالها در مایع مفصل دیده می شوند. زانوها بیشترین جایی هستند که نقرس کاذب در آنها دیده میشوند.
آرتریت سپتیک(التهاب عفونی مفاصل):
در این حالت مفصل زانو دچار عفونت میشودو علائمی مانند تورم درد و قرمزی در زانو وجود دارد.معملا سابقه ضربه وجود ندارد. در آرتریت سپتیک اغلب تب وجود دارد.
تب رماتیسمی :
رماتیسمی بعلت معالجه نکردن بموقع گلودرد چرکی بوجود می ایدمعمولا بصورت درد والتهاب مهاجر مفاصل است .ممکن است مشکلات دریچه قلب نیز دیده شود . سایر مسائلی که باعث ایجاد درد زانو میشود
سندرم ایلیوتیبیال باند:
این بیماری زمانی روی می دهد که رباطهایی که از قسمت بیرونی اسنخوان لگن به قسمت بیرونی استخوان ساق پا امتداد دارند سفت می شوند وباقسمت خارجی استخوان ران اصطکاک پیدا می کنند.دوندگان دو استقامت بیشتر به این بیماری دچار میشوند. کسانی که پیاده روی یا کوهنوردی می کنند در صورت کشش ندادن این عضله دچار درد زانو می شوند.
کندرو مالاسی پاتلا یا نرمی غضروف کشکک :
در مورد این بیماری قبلا توضیح دادیم:نام دیگر آن سندرم درد پاتلوفمورال است.اصطلاحی عمومی است وبه دردی اطلاق میشود که از بین استخوان کشکک زانو واستخوان ران منشا گرفته است.اینحالت در افرادی دیده میشود که مشکل ترکیب بندی یا بیومکانیک در کشکک زانو دارندو در نتیجه آن ارتریت کشکک زانو ایجاد میشود.
بیماری اسگود شلاتر:
در این بیماری ناحیه نرمتر زانو در نزدیکی سر استخوان ساق پا(تیبیا) گرفتار درد میشود اکثر بیماران پسرانی هستند که بازی یا ورزشهایی را انجام میدهند که در انها دویدن و پریدن وجود دارد. ممکن است این ناراحتی چندین ماه طول بکشد یا بعد از بهبودی عود کند وحتی تا زمان توقف رشد استخوان ادامه یابد
استوکندریت دیسکان:
علت این بیماری زانو کاهش جریان خون به انتهای استخوان است در این بیماری قطعه ای از غضروف همراه با لایه ای نازک از استخوان زیر آن در انتهای استخوان حالت شلی پیدا کرده و و بداخل فضای مفصلی کنده میشود. این بیماری پس از ضربه به زانو وبیشتر در مردان جوان ایجاد میشود.
کیست مینیسک:
کیست مینسک تورمی است سفت که عموما در طرف خارجی زانو تشکیل میشود. تورم در شب درد ناک است و در صورت فشار زیاد حساس است