گردن بعنوان بخش ارتباط دهنده تنه با سر شناخته می شود که در میانه آن ستون مهره ها قرار دارد. مهره هایی از ستون فقرات که از C1 تا c7 نامگذاری میشوند مهره های تشکیل دهنده گردن هستند و حرکت آزادانه ستون مهره ها را تسهیل میکنند. در بین این مهره ها، غضروف وجود دارد که منجر به اتصال آنها به هم میشود. این ساختار غضروفی، دیسک بین مهره ای نام دارد. ساختار خود دیسک مهره ای به دو بخش اصلی تقسیم می شود؛ یک بخش کُره ای نرم در میانه دیسک (هسته ژلاتینی) و حلقه دیسک که ساختار حمایت کننده از هسته ژلاتینی است و اطراف آن را در بر میگیرد. فتق دیسک گردن یا به اصطلاح دیسک گردن زمانی ایجاد میشود که هسته ژلاتینی به هر علتی حلقه دیسک را سوراخ کرده و از آن بیرون میزند. این بیرون زدگی منجر به فشار به طناب عصبی درون مهره ها شده و درد را ایجاد میکند. بسته به اینکه دیسک گردن در کدام مهره و به چه شکلی ایجاد میشود میتواند علائم مختلفی مانند درد، بی حسی یا احساس ضعف پا یا دست شود.

دیسک گردن خفیف

دیسک گردن خفیف زمانی ایجاد میشود که دیسک پارگی کمی دارد. تشخیص و درمان دیسک گردن در این مرحله میتواند بسیار مفید بوده و فرد را از آسیب های جدی و دردهای عذاب آور خلاص کند. معمولا دیسک گردن خفیف علائم زیادی ایجاد نمیکند. معمولترین علامت دیسک گردن خفیف، ایجاد درد در گردن است که معمولا در بین دو شانه یا قاعده گردن ایجاد میشود. این دردها معمولا (و نه همیشه) به شکل انتشاریافته نبوده و به بازوها یا شانه ها نمیزند. با این حال در برخی افراد فشار داخل دیسک افزایش می یابد که میتواند درد شدید یا علائمی همچون گزگز اندام ها و ضعف عضلات را ایجاد کند.

علائم دیسک گردن حاد

دیسک گردن حاد زمانی ایجاد می شود که آسیب واردشده به عصب نخاعی شدید بوده و دیسک گردن پیشرفت کرده باشد. منظور از پیشرفت دیسک گردن این است که دیسک گردن که ساختاری مقاوم و منعطف است التهاب یافته و التهاب آن درمان نشده است. عدم درمان مناسب دیسک گردن و عدم استفاده از روشهای درمان دیسک گردن منجرمیشود تا دیسک پس از مدتی در برابر فشار آسیب پذیر شده و پاره شود. پیشرفت بیشتر دیسک گردن درمان نشده منجر میشود تا محتوای هسته دیسک بیرون ریخته و دیسک گردن حاد ایجاد شود. این حالت را حالت جداشدن دیسک نیز مینامند. علائم دیسک گردن حاد شامل موارد زیر است:

• اصلی ترین علامت دیسک گردن حاد را میتوان دردهای انتشاریافته نامید که به علت فشار فیزیکی بر ریشه های عصبی ایجاد میشود. درد انتشاریافته به سمت شانه ها، ساعد دست، انگشت دست، بازوها گسترش می یابد.
• درد گردن که معمولا تنها در یک سمت گردن احساس میشود
• درد گردن که هنگام حرکت گردن تشدید میشود و هنگام استراحت فروکش میکند
• درد گردن که همراه با اسپاسم عضلانی (گرفتگی عضلات) همراه است
• درد گردن دیسک حاد ممکن است با سرفه، فشار و عطسه افزایش یابد.

علائم دیسک گردن مزمن

دیسک گردن مزمن به شکلی از دیسک گردن گفته میشود که برای مدت طولانی (بیش از سه ماه) وجود داشته باشد. اگرچه تاکید میشود که در صورت بروز درد در گردن به پزشک مراجعه شود اما ممکن است افراد به هر علتی درد گردن را تحمل کنند و دیسک گردن را به شکل مزمن در بیاورند. علائم دیسک گردن مزمن شامل موارد زیر است:

• درد گردن
• درد عصبی
• بی حسی در دست، بازو و انگشتان
• احساس گزگز و سوزش در دست، بازو و انگشتان
• تشدید دردها با حرکت بدن

در صورتی که آسیب دیسک گردن تشدید شود ممکن است علائم زیر نیز ایجاد شوند:

• مشکل در حرکت دست، پا و انگشتان
• مشکل در تعادل و هماهنگی اجزای بدن
• از دست دادن کنترل انتهای روده و مثانه
• سستی یا بی حسی در گردن
• دردهایی شوک مانند که با خم شدن گردن تشدید میشوند
• در این حالت ها لازم است تا هر چه سریعتر به پزشک مراجعه شود.

آیا دیسک گردن خطرناک است؟

به عنوان یک اصل کلی، هر نوع دردی در بدن نشانگر وجود یک اختلال است و باید به آن توجه کرد. درد گردن و دیسک گردن نیز از این قاعده استثنا نیست. گاهی ممکن است دیسک گردن به نخاع فشار وارد کند و منجر به فشرده شدن نخاع شود. این وضعیت نشانگر یک خطر جدی است که گاهی ممکن است برای رفع آن نیاز به روشهای درمانی تهاجمی مانند جراحی باشد. در این حالت علائمی همچون نداشتن تعادل در هنگام راه رفتن، مشکل در حرکت دست ها یا پاها، احساس سوز سوز شدن در پاها یا پایین تنه و احساس شوک عصبی در این قسمت از بدن ایجاد میشوند. در این حالت لازم است تا برای جلوگیری از آسیب های جدی، در سریعترین زمان به پزشک مراجعه کرده و بررسیهای تکمیلی را انجام داد.

در صورتی که دیسک گردن در زمان مناسب درمان نشود ممکن است خطراتی جدی به همراه داشته باشد زیرا عصب نخاعی به عنوان مسیر اصلی و بسیار مهم انتقال پیام عصبی از مغز به اندام ها است و آسیب آن میتواند به از دست رفتن توان حرکت اندام های بدن مانند دست ها و پاها شود. با توجه به اینکه اعصاب توانایی بسیار کمی در ترمیم خود دارند، آسیب های ایجاد شده نیز دائمی بوده و با علم امروز روش درمانی مناسبی برای ترمیم عصب قابل ذکر نیست.

درمان سریع دیسک گردن

درمان دیسک گردن به روشهای مختلفی صورت میگیرد. از جمله روشهای درمان دیسک گردن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1. استفاده از قرص های مسکّن برای درمان دیسک گردن
2. استفاده از داروهای تسکین دهنده انقباض عضلات
3. تزریق کورتیزون
4. فیزیوتراپی
5. درمان دیسک گردن با جراحی: جراحی دیسک گردن زمانی توصیه میشود که روشهای بیان شده توانایی تسکین و رفع درد گردن را نداشته باشند یا وضعیت دیسک گردن به شکل حاد باشد.

روشهای دیگر درمان دیسک گردن شامل موارد زیر هستند:

• درمان دیسک گردن با لیزر
• مگنت تراپی برای رفع دیسک گردن
• تکارتراپی
• الکتروآکوپانچر برای درمان دیسک گردن
• درمان دیسک گردن با اولتراسوند
• استفاده از کمپرس آب سرد و گرم

ورزش برای دیسک گردن

روشهای تمرینی مختلفی وجود دارند که میتوانند با تقویت عضلات اطراف مهره ها منجر به بهبود علائم دیسک گردن شوند. میتوان تمرینات زیر را برای کاهش درد دیسک گردن به کار برد:

کشش گردن

برای انجام این تمرین لازم است تا ابتدا به پشت بر روی یک تخت، میز یا هر سطح صاف و دارای ارتفاع از سطح زمین دراز بکشد. پس از درازکشیدن، فرد به آرامی سر خود را از لبه تخت آویزان میکند. شرط انجام این ورزش این است که این تمرین درد را تشدید نکند و یا منجر به انتقال درد به سمت بازوها نشود. پس از اینکه گردن فرد از لبه تخت به مدت 60 ثانیه آویزان ماند، فرد سر خود را بر روی تخت آورده و یک دقیقه استراحت میکند. این حرکت را میتوان 5 تا 15 بار انجام داد.

لیفت سر

برای انجام این حرکت لازم است تا ابتدا فرد روی یک تخت یا میز بر روی شکم خود دراز بکشد. در این حالت باید دست ها در کنار بدن قرار داشته و سر از لبه تخت آویزان باشد. حال فرد سر خود را به آرامی و احتیاط کامل به سمت بالا آورده و کششی در گردن خود ایجاد میکند. میتوان این حرکت را 5 تا 10 ثانیه حفظ کرد. تعداد دفعات این تمرین میتواند بین 15 تا 20 بار باشد.

برای آگاهی از تمرینات مناسب با وضعیت هر فرد بهتر است با متخصصان فیزیوتراپی مشورت کرد تا بهترین مشاوره ها در مورد نحوه انجام تمرینات دیسک گردن را به دست آورد.

نسخه اصلی مطلب شایع ترین علائم دیسک گردن را بشناسیم را در سایت دکتر احمد شکرچی زاده بخوانید.

---