سیاتیک به دردی گفته می شود که در طول عصب سیاتیک گسترش می یابد. عصب سیاتیک عصبی بزرگ است که از پشت بدن از بالای ناحیه نشیمنگاه گسترش یافته و تا پایین هر دو پا ادامه می یابد. به طور معمول سیاتیک تنها یک سمت از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. اگرچه درد مرتبط با سیاتیک ممکن است بسیار شدید باشد اما در اکثر موارد با روشهای غیرجراحی درمان سیاتیک میتوان آنها را در طی چند هفته رفع کرد. در برخی افراد که درد شدید سیاتیک با ضعف شدید پا، دستگاه گوارش از جمله روده و یا مثانه همراه است احتمالا نیاز به جراحی برای رفع سیاتیک باشد.

عصب سیاتیک طولانی ترین و ضخیم ترین عصب در کل بدن است و خود از تجمع پنج ریشه عصبی تشکیل شده است. عصب سیاتیک تا زیر زانو ادامه می یابد و سپس به چندین شاخه دیگر تقسیم می شود که این شاخه ها تا نوک انگشتان پا نیز ادامه می یابند. آنچه در دردهای سیاتیک مشترک است این است که یک درد در اثر آسیب به عصب سیاتیک ایجاد می شود. آسیب ایجادشده منجر به تحریک، التهاب و فشردگی عصب می شود و درد ایجاد میگردد. در صورتی که عصب سیاتیک آسیب ببیند، درد سیاتیک در هر جایی از آن ممکن است ایجاد شود؛ یعنی فرد ممکن است درد را در پشت، نشیمنگاه یا پاهای خود احساس کند. درد سیاتیک همچنین می تواند منجر به ضعف عضلات پا یا ساق پا، بی حسی پا یا ساق پا و احساس ناخوشایند سوز سوز شدن پا، ساق پا و انگشتان پا شود.

علائم سیاتیک

اصلی ترین علائم سیاتیک شامل موارد زیر است:

• درد متوسط تا شدید در پشت و پایین تنه، نشیمنگاه و پا از جمله در نواحی پایین تر پا: این علامت شایع ترین و اصلی ترین نشانه درد سیاتیک است. ممکن است درد ایجاد شده در هر بخش مسیر عصب سیاتیک خود را نشان دهد اما معمولا از پشت کمر به نشیمنگاه و پشت ران گسترش می یابد.
• بی حسی یا ضعف در پایین کمر، نشیمنگاه، پاها یا ساق پا
• دردی که هنگام حرکت تشدید می یابد و می تواند منجر به ناتوانی در حرکت شود
• احساس سوز سوز شدن در پا، انگشتان پا و ساق پا
• از دست دادن کنترل روده و مثانه
• درد سیاتیک ایجادشده ممکن است شکل های مختلفی داشته باشد، برخی افراد ممکن است دردهای تیز و سوزناک گزارش کنند و برخی افراد ممکن است درد خفیفی را تجربه کنند. گاهی نیز ممکن است درد ایجادشده مانند یک شوک الکتریکی باشد. دردهای ایجادشده ممکن است هنگام سرفه یا عطسه تشدید شوند و نشستن طولانی مدت باعث تشدید آنها شود.

علت درد سیاتیک

سیاتیک ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شده باشد، از جمله:

• فتق دیسک: اصلی ترین و شایع ترین علت ایجاد سیاتیک را میتوان فتق دیسک نامید که مسئول بیش از 90 درصد از سیاتیک ها است. در این حالت معمولا یک یا چند ریشه عصبیِ نخاعی فشرده می شوند. این اعصاب در تشکیل سیاتیک نقش دارند. فتق دیسک یا از طریق فشردگی مستقیم ریشه عصب منجر به بروز علائم سیاتیک میشود و یا در حین فشردگی موادی شیمیایی ترشح می شود که منجر به التهاب و سیاتیک میشود.
• تخریب: تخریب بافت های مرتبط با نخاع می تواند منجر به تحریک عصب سیاتیک شود. در این حالت نیز ممکن است سیاتیک در اثر فشار مستقیم و یا ترشح مواد شیمیایی ایجاد شود.
• باریک شدن کانال نخاعی کمری: این علامت در سنین بالای 60 سالگی شایع است و منجر به ایجاد درد سیاتیک در سنین بالاتر می شود.
• اسپوندیلولیستزیس: این حالت زمانی ایجاد می شود که یک فشار جزئی و شکستگی کوچک منجر به لغزش یک مهره روی مهره دیگر شود و کمی جلوتر از آن قرار گیرد. فشردگی عصب در این حالت می تواند منجر به بروز سیاتیک شود.
• تومور در ستون فقرات: تومورها به شکل تجمعی از سلولها هستند که زمانی که در ستون فقرات ایجاد شوند میتوانند منجر به فشردگی اعصاب شوند.
• عفونت: عفونتی که نخاع و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار دهد میتواند منجر به ایجاد علائم سیاتیک شود.
• آسیب فیزیکی به ستون فقرات یا اعصاب

درمان سیاتیک با لیزر

روشهای درمان سیاتیک ممکن است شکلهای مختلفی داشته باشند. یکی از روشهای درمان سیاتیک، درمان سیاتیک با لیزر است. این روش درمانی بعنوان یکی از روشهای درمان غیرجراحی سیاتیک شناخته میشود که میتواند بعنوان یک روش ایمن، بدون درد و سریع به کار برود. لیزر درمانی بافت عمیق یکی از روشهای درمان لیزری سیاتیک است که هر جلسه درمانی آن حدود 5 تا 10 دقیقه زمان می برد و از جلسه سوم افراد نشانه های درمان را که شامل کاهش درد است تجربه می کنند. در مواردی که درد شدیدتر است ممکن است تاثیر این روش درمانی از جلسه پنجم مشاهده شود.

درمان سیاتیک با لیزر با استفاده از مکانیسم طبیعی بدن برای ترمیم و بهبود صورت میگیرد. در این حالت، با استفاده از لیزر، فعالیت سلولی تحریک شده و این فرایند منجر به کاهش التهاب و بهبود علائم سیاتیک میشود. اگرچه جلسات لیزردرمانی سیاتیک با لیزر مدت زمان کمی را به خود اختصاص میدهند اما لازم است تا افراد تا 24 ساعت بعد از لیزردرمانی برنامه منظمی را سپری کنند تا فرایند بهبود به درستی صورت بگیرد.

روش درمان با لیزر میتواند شکل دیگری نیز داشته باشد. گاهی در طی درمان سیاتیک با لیزر ممکن است چند برش کوچک در ناحیه تحت درمان ایجاد شوند. از یکی از این برش ها دوربین کوچکی وارد شده و از برش های دیگر لیزر و سایر تجهیزات مورد نیاز به ناحیه درمان وارد می شوند. لیزر وارد شده ممکن است برای اهداف مختلفی مانند حذف پروتئین های التهابی یا تخریب مواد آسیب زا و تحریک کننده به کار برود و از این راه سیاتیک را سرکوب کند.

درمان بسته سیاتیک

روشهای درمان سیاتیک مختلفی وجود دارند که برخی از آنها روشهای غیرتهاجمی هستند. مزیت روشهای غیرتهاجمی این است که نیازی به برش بافت بدن نیست و علائم و عوارض کمتری در پی دارند. روشهای درمان غیرتهاجمی سیاتیک یا روشهای درمان غیرجراحی سیاتیک شامل موارد زیر هستند:

1. فیزیوتراپی
2. دارودرمانی
3. تزریق داروهای ویژه سیاتیک
4. ورزش هایی همچون پیلاتس
5. عادت های ورزشی
6. تغییر سبک زندگی همچون تغذیه سالم، کاهش وزن و ...

بسته به شرایط فرد، نوع و شدت درد سیاتیک، علائم سیاتیک و ... روشهای درمانی انتخاب شده متفاوت هستند. برای بهره مندی از بهترین روشهای درمانی سیاتیک بهتر است با پزشک متخصص مشورت شود.

ورزش برای درمان سیاتیک

ورزشهای مختلفی ممکن است بسته به وضعیت، نوع و محل درد سیاتیک افراد توصیه شوند. از جمله ورزشها برای درمان سیاتیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• زانو به سینه:

1. ابتدا به پشت دراز بکشید و در حالی که زانوی خود را خم کرده اید کف پاهای خود را به زمین بچسبانید
2. یکی از زانوها را به سمت سینه بیاورید، در حالی که زانوی دیگر به حالت اول باقی مانده است
3. در حالی که پشت خود را به زمین چسبانده اید زانوی بالا آورده شده را به مدت 30 ثانیه نگه دارید
4. این حرکت را برای پای دیگر نیز تکرار کنید. برای هر پا 2 تا 4 بار در روز کافی است. برای سخت تر کردن این تمرین میتوان در حالی که یکی از پاها به حالت صاف است (نه خمیده) پای دیگر را به سمت سینه بالا آورد. همچین میتوان هر دو زانو را همزمان به سمت سینه آورد.

• کشش عضله همسترینگ:

1. برای این تمرین لازم است تا احتیاط کافی صورت بگیرد. در صورت لزوم فرد میتواند به چیزی تکیه کند. از کشیدگی بیش از حد و فشار بر عضلات خودداری شود.
2. ابتدا در حالی که صاف ایستاده اید، یکی از پاهای خود را در ارتفاع بلندتری قرار دهید، برای مثال یکی از پاها بر روی زمین باشد و دیگری بر روی پله.
3. پایی که روی پله است را صاف کنید و انگشتان آن را به سمت بالا بکشید.
4. کمی به سمت جلو خم شوید. توجه کنید که پشت حتما باید صاف باشد.
5. این حالت را برای 20 تا 30 ثانیه نگه دارید. حتما سعی کنید در حین این حرکات به حد کافی تنفس کنید.
6. این حرکت را برای پای مخالف نیز تکرار کنید. برای هر پا میتوان 2 تا سه بار این حرکت را انجام داد.

• تمرین شیب لگن:

1. ابتدا به پشت دراز بکشید و پاهای خود را خم کنید و دست ها را در کنار خود قرار دهید.
2. عضلات شکم خود را سفت کنید، پشت خود را به زمین فشار دهید و باسن و لگن را به آرامی به سمت بالا بکشید.
3. در حالی که شکم خود را سفت کرده اید این وضعیت را نگه دارید. نفس کشیدن را فراموش نکنید.
4. بعد از چند ثانیه این وضعیت را رها کنید و سپس دوباره تکرار کنید.
5. این تمرین را میتوان 8 تا 12 بار انجام داد.

نسخه اصلی مطلب سیاتیک چیست و چه علائمی دارد؟ را در سایت دکتر احمد شکرچی زاده بخوانید.

---