چربی پلک یا زانتلاسما و گزانتلاسما (Xanthelasma) برآمدگی زردرنگ، سفت و کوچکی است که زیر پوست پلک بنا به علتی که به خوبی مشخص نیست، تشکیل می شود و بی ضرر است. چربی پلک اختلال شایعی است که روی سطح قدامی پلک ایجاد می شود و معمولاً به طور دوطرفه، نزدیک زاویه داخلی چشم ظاهر می گردد. این ضایعات به صورت لکه های زرد رنگ چروکیده روی پوست ظاهر می شوند و اکثراً در افراد مسن دیده می شوند. زانتلاسما مربوط به رسوب چربی در برخی سلول های پوست سطحی پلک است. این ضایعات در مبتلایان به حالت افزایش چربی خانوادگی، دیابتی ها و سایر مبتلایان به (افزایش چربی به علت خاص) ایجاد می شود. حدود دو سوم مبتلایان به این مشکل سطح چربی طبیعی دارند. افراد ممکن است از نظر زیبایی تمایل به خارج کردن آن داشته باشند؛ ولی این عارضه اغلب عود می کند. این عارضه در اغلب موارد بی خطر است و درمان از نظر زیبایی انجام می شود. ضایعات را می توان برداشت و یا با کوتر سوزاند و یا با لیزر جراحی کرد.

علت زانتلاسما

ایجاد این ضایعات به عوامل بسیاری همچون ژنتیک، مشکلات کبدی و دیابت وابسته می باشد؛ اما عامل اصلی ایجاد این ضایعات بالا بودن کلسترول مضر می باشد.

علائم زانتلاسما

ار علائم این مورد از بیماری های پوستی دور چشم پلاکهای زرد متمایل به کمی برجسته در پلکهای بالا و پایین است.

عوامل خطر زانتلاسما

این رشد چربی در زیر پوست ممکن است با سایر خطرات احتمالی بیماری های قلبی مرتبط باشد:

• دیابت
• فشار خون بالا
• چاقی و اضافه وزن
• سیگار کشیدن

تشخیص زانتلاسما

پزشک معمولاً می تواند با معاینه وضعیت پوست آن را تشخیص دهد. در بعضی از موارد نیز می توان برای تشخیص دقیق تر از چربی جمع شده در زیر پوست نمونه برداری کرده و برای بررسی دقیق تر نمونه را به آزمایشگاه ارسال نمود. سپس پزشک با استفاده از نتایج به دست آمده اقدام به تشخیص قطعی خواهد کرد. علاوه بر بیوپسی، در بعضی از موارد ممکن است برای تشخیص این عارضه نیاز به انجام آزمایش خون و بررسی سطح لیپید خون، عملکرد کلیه و دیابت داشته باشید.

درمان زانتلاسما

برای درمان زانتالاسما از روش های مختلف استفاده می شود از جمله درمان دارویی، برداشتن ضایعه با جراحی، کرایوتراگی، لیزر CO2، پلکسر یا پلاسما تراپی که پزشک با توجه به شرایط شما و حجم توده زانتالاسما به شما مشورت میدهد تا بهترین روش بدون بازگشت را انتخاب کنید. بعد از درمان زانتالاسما ممکن است رنگ پوست در محل ضایعه تغییر کند یا اسکار به جا بماند. در صورتی که کلسترول شما کنترل نشود یا کلسترول بالا ارثی داشته باشید احتمال برگشت مجدد عارضه وجود دارد. در برخی موارد پایین آوردن سطح کلسترول میتواند به صورت خود به خود باعث از بین رفتن زانتالاسما شود. تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی سالم و افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن روش های طبیعی برای پایین آوردن سطح کلسترول هستند.

پلکسر یا پلاسما تراپی

پلکسر یکی از روش های درمانی رایج برای انواع مشکلات پوستی بدون برش و بخیه است که بدون نیاز به بی هوشی و با بی حسی موضعی انجام می شود. پلکسر یا دستگاه پلاسما جت انجام می شود که تاباندن اسپارک های بسیار ظریف 1/0 میلیمتری به محل درمان باعث تصعید یا SUBLIMATION چربی داخل توده می شود یعنی چربی از حالت جامد مستقیم به حال بخار در آمده و از بین می رود. از این روش درمانی علاوه بر از بین بردن چربی های پوستی برای درمان پوست شل و چروکیده اطراف چشم و افتادگی خفیف پلک هم استفاده می شود.گرمای شدید ایجاد شده توسط پلاسما تراپی باعث تحریک کلاژن سازی در لایه های عمیق پوست می شود.

کرایوتراپی

انجماد توده چربی با نیتروژن مایع یا ماده شیمیایی دیگر که باعث یخ زدن، خشک شدن و افتادن آن می شود.

جراحی لیزر

از لیزر CO2 برای برداشتن توده چربی استفاده می شود. در مطب هایی که لیزر ندارند از روش جراحی الکتروکوتر برای برداشتن عارضه استفاده می شود یا این که از تیغ جراحی به روش سنتی برای برداشتن زانتالاسما بهره می برند.

لایه برداری شیمیایی

معمولاً درمان با استفاده از اسید تریکولرواستیک انجام می شود و مقداری از آن روی سطح عارضه کشیده می شود و با لایه برداری صورت در یک یا چند جلسه توده چربی از سطح پوست خارج می شود. 90 درصد شرکت کنندگان در این روش درمانی نتایج مطلوبی می گیرند.

جراحی سنتی

جراح برای از بین بردن زانتلاسما از تیغ جراحی و یا قیچی استفاده می کند.

پیشگیری از زانتلاسما

نمی توان به طور کامل از بروز چربی پلک جلوگیری کرد؛ اما اقداماتی وجود دارد که با انجام آنها می توانید احتمال بروز این بیماری را به حداقل ممکن برسانید. به عنوان مثال اگر مبتلا به دیابت یا هایپرلیپیدمیا هستید با پیروی از توصیه های درمانی پزشک می توانید به درمان و مدیریت چربی پلک کمک زیادی کنید. همچنین در صورت ابتلا به هرکدام از بیماری های زمینه ای گفته شده، بهتر است برای بررسی وضعیت سلامتی و معاینه به طور منظم به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این بهتر است پزشک معالج را در جریان داروهای مصرفی خود قرار دهید؛ زیرا در بعضی از موارد داروها باعث بروز این عارضه خواهند شد. برای کنترل سطح کلسترول و لیپید خون نیز بهتر است وزن خود را ثابت نگه دارید. برای ثابت نگه داشتن وزن، مصرف غذاهای سالم، ورزش منظم و مصرف داروهای تجویزی پزشک می تواند کمک زیادی کند.

نسخه اصلی مطلب زانتلاسما چیست و روشهای درمان آن کدام است؟ را در سایت دکتر هما فاتحی بخوانید.

---