یکی از حساس ترین نقاط بدن ما، چشمان ما است. ممکن است بیماری هایی در ناحیه چشم ایجاد شود که در اثر عوامل خارجی به سرعت تحت تأثیر قرار گرفته و زندگی فرد را با مشکلات جدی مواجه کند. یکی از این بیماری ها، کیست چشم است. این توده ها که اصطلاحاً کیست نام دارند، از مایع یا ماده ای نیمه جامد تشکیل شده اند. علت بروز این توده ها، انسداد، التهاب و یا عفونت مجاری خروجی غدد چشم است. کیست پلک انواع مختلفی دارد که با معاینه ی پزشک نوع آن مشخص شده و بر اساس نوع تشخیص پزشک مورد درمان قرار می گیرد.

از خطرات این توده ها می توان به عفونت آنها و ایجاد اختلال در بینایی اشاره کرد. در بیشتر موارد، این توده ها در مدت زمانی کوتاه و بدون اقدام خاصی بهبود می یابند؛ اما در صورت عدم بهبودی ممکن است خطرناک باشند، بنابراین مراجعه ی زودهنگام به پزشک و درمان به موقع این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه به تشریح این بیماری و روش های درمان آن می پردازیم.

عوامل ایجاد کیست چشم

کیست پلک چشم زمانی پدیدار می شود که منفذ غده چربی در پلک مسدود شده باشد. در غده مسدود شده چربی به تدریج انباشته شده و در نهایت تبدیل به یک کیست متورم می شود. بعضی از دلایل بسته شدن منفذ غده چربی عبارت اند از:

• روزاسه (یک بیماری پوستی که باعث آکنه می شود).
• بلفاریت مزمن و التهاب پلک
• درماتیت سبورئیک (پوسته پوسته و قرمز شدن پوست)
• بیماری سل
• عفونت های ویروسی

علائم کیست پلک چشم

علائم زیر در افراد مبتلا به کیست پلک بروز می کند:

1. برآمدگی بدون درد معمولاً در پلک بالا
2. سوزش خفیف که باعث آبریزش چشم می شود.
3. در کیست های بزرگ تاری دید ناشی از فشار کیست بر کره چشم
4. عوامل خطر کیست چشم
5. التهاب پلک ها
6. آلرژی ها
7. آلودگی هوا
8. وجود کنه های خاص در غدد چربی.
9. دیابت
10. برخی بیماری های خود ایمنی
11. قرارگرفتن در معرض نور خورشید (UV)

انواع کیست چشم

کیست های ایجاد شده روی چشم بنا به علائم ظاهری و ویژگی های بافتی که دارد در انواع مختلف دسته بندی می شوند. به طور معمول بافت تشکیل دهنده این کیست ها می تواند مایع چرکی، مایع چربی، گوشتی یا… باشد.

• گل مژه: از شایع ترین کیست های روی پلک چشم به نام گل مژه شناخه می شود که به شکل آبسه غدد چربی است. ماندگاری گل مژه با بیش از 3 روز، نیاز به معاینه پزشک دارد.
• شالازیون: شالازیون نوعی کیست چشم است که برآمدگی بزرگی دارد و در اغلب موارد از عفونت مواد آلوده و گرد و خاک ناشی می شود. برای برداشتن شالازیون از روش جراحی استفاده می کنند.
• کیست غده عرق: این نوع کیست و برآمدگی شیوع زیادی دارد و اغلب در بخش گوشه چشم ایجاد می شود. شکل ظاهری کیست غده عرق به صورت شفاف و براق است.
• کراتوز: بافت کیست کراتوز از کراتین پوست تشکیل یافته است. برای پیشگیری از بروز این نوع کیست چشمی لازم است تمامی آلودگی ها و مواد آرایشی از روی چشم و پوست اطراف آن شستشو داده شود.
• کیست انباشته: این نوع کیست به شکل برآمدگی های سفید رنگ روی پلک هستند و بدون داشتن هیچ دردی باعث متورم شدن پلک ها می شوند.
• خال گوشتی: به توده های رنگی گوشتی که داخل پلک ها ایجاد می شوند خال گوشتی گفته می شود.

آیا کیست چشم خطرناک است؟

در صورت عدم مراجعه یا مراجعه ی دیرهنگام به پزشک، کیست پلک می تواند عوارض بسیاری داشته باشد که در ادامه به آنها می پردازیم:

• از سری مشکلاتی که کیست پلک می تواند ایجاد کند، رشد غیرعادی مژه ها و یا ریزش آنها است. همچنین کیست پلک در طولانی مدت می تواند باعث ایجاد لکه روی پلک شود و یا موجب چرخیدن لبه های آن به سمت خارج یا داخل شود.
• یکی دیگر از عوارض کیست پلک، ابتلا به بیماری اولسر قرنیه است که درنتیجه ی کمبود میزان اشک چشم به وجود می آید و موجب آسیب پذیری فرد در برابر عفونت قرنیه می شود.
• کیست پلک همچنین می تواند موجب تجمع ترشحات چرب و غیرعادی و نیز دیگر مواد زائد مانند پوسته های اضافی در نوار اشکی شود که در طولانی مدت باعث خشکی یا اشک ریزی بیش از حد چشم می شود.

تشخیص کیست چشم

• بررسی سابقه بیمار برای تعیین علائم و وجود هر گونه مشکل سلامت عمومی که ممکن است به مشکل چشم کمک کند.
• معاینه خارجی چشم شامل ساختار پلک، بافت پوست و ظاهر مژه.
• ارزیابی حاشیه پلک، پایه مژه ها و منافذ غدد چربی با استفاده از دستگاه های چشم پزشکی.

درمان کیست پلک

کیست پلک معمولاً بدون اقدام و یا درمان خاصی از بین می رود؛ اما در برخی موارد برای درمان این بیماری باید از آنتی بیوتیک استفاده کرد و در موارد حاد شخص باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد. بهتر از در مراحل اولیه این بیماری و پیش از پیشرفت آن بهداشت شخصی خود را رعایت کنید تا نیاز به درمان خاصی پیدا نکنید. لازم به ذکر است اغلب این کیست ها با درمان های خانگی بهبود می یابند. از جمله این درمان ها می توان به استفاده از کمپرس آب گرم و شستشوی منظم چشم اشاره کرد؛ اما در برخی موارد این روش ها پاسخگو نبوده و بیمار باید حتماً به پزشک مراجعه کند. پس از مراجعه به پزشک، پزشک چشم را بادقت معاینه کرده و بر اساس شدت بیماری یکی از روش های درمانی که در زیر آمده است، را تجویز می کند:

1. معمولاً پزشک با توجه به محل بیماری، آنتی بیوتیک موضعی تجویز می کند. این نوع آنتی بیوتیک می تواند به شکل پماد، قطره و یا کرم باشد.
2. اگر کیست پلک مزمن یا شدید باشد، پزشک ناگزیر است برای بیمار، به جای آنتی بیوتیک موضعی، آنتی بیوتیک خوراکی تجویز کند.
3. همچنین برای بهبود علائم این بیماری از جمله التهاب چشم، پزشک قطره ی چشم استروئید برای بیمار تجویز می کند که باید به صورت موضعی مورد استفاده قرار گیرد.
4. لازم به ذکر است، کیست پلک نوعی بیماری مزمن است که حتی در صورت درمان نیز ممکن است دوباره بروز کند، به همین علت برای پیشگیری از این بیماری آزاردهنده بهتر است علاوه بر رعایت بهداشت شخصی، از پلک با اسکراب مراقبت کرد.

نسخه اصلی مطلب آیا کیست چشم خطرناک است؟ را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---