شالازیون (Chalazion) و گل مژه (stye) دو نوع از شایع ترین کیست های پلک هستند که شباهت بسیاری به هم دارند. کیست ها بطور کلی به هر نوع برجستگی بر روی پوست گفته میشوند. علت ایجاد کیست های مختلف متفاوت است و همین مسئله وجه تمایز بین انواع کیست پلک چشم است.

Chalazion چیست؟

شالازیون یک برجستگی بافتی کوچک بر روی پلک است که معمولا به رنگ قرمز دیده میشود. در زیر پلک بصورت طبیعی چندین غده روغنی وجود دارند که انسداد این غدد منجر به ایجاد کیست ها یا برجستگی هایی بر روی پلک میشود که شالازیون نام دارند. ممکن است شالازیون در ابتدا دردناک باشد اما با گذشت زمان کوتاهی معمولا درد آن رفع میشود. شالازیون معمولا پلک بالا را درگیر میکند اما ممکن است در برخی موارد در پلک پایین نیز مشاهده شود. بیشتر افرادی که با شالازیون درگیر میشوند معمولا در سنین 30 تا 50 سالگی قرار دارند. در کودکان نیز با احتمال بسیار کمتری ممکن است شاهد ایجاد شالازیون باشیم. شالازیون با گل مژه متفاوت است اما ممکن است شالازیون در اثر یک گل مژه ایجاد شود.

شالازیون در کودکان

شالازیون معمولا افرادی بین 30 تا 50 سال را درگیر میکند اما در کودکان نیز احتمال کمی برای بروز دارد. در کودکان ممکن است پس از عفونت ویروسی یا وجود مشکلاتی پوستی مانند آکنه روزاسه و ... ایجاد شود. در این حالت نیز انسداد غدد روغنی زیر پلک منجر به ایجاد کیست شالازیون روی پلک میشود. به طور کلی کودکانی که شرایط زیر را داشته باشند احتمال بیشتری برای ایجاد شالازیون دارند:

1. عفونت ویروسی
2. سبوره
3. آکنه
4. بلفاریت مزمن
5. توبرکولوزیس

علائم شالازیون در کودکان

بیشترین علائم شالازیون در کودکان نیز شامل موارد زیر است:

• برجستگی کوچکی بر روی پلک که میتوان به حال خود رها کرد و اذیت چندانی ندارد
• ورم پلک که با گذشت زمان بیشتر میشود
• درد یا مشکل در بینایی (زمانی ایجاد میشود که شالازیون بزرگ باشد)
• در صورتی که شالازیون در کودکان عفونت کند ممکن است کل پلک را درگیر کند بنابراین برای درمان شالازیون در کودکان لازم است تا با پزشک مشورت شود.

علت شالازیون چشم

شالازیون زمانی ایجاد میشود که غدد روغنی زیر پوست پلک مسدود شوند. در این حالت محتوای درون این غدد تخلیه نشده و به تدریج بزرگ میشود. برخی بیماری ها یا مشکلات زمینه ای میتوانند احتمال چنین فرایندی را بیشتر کنند؛ از جمله:

1. روزاسه
2. بلفاریت مزمن
3. درماتیت سبورئیک
4. عفونت ویروسی
5. توبرکولوزیس

درمان شالازیون

شالازیون معمولا به صورت خودبخودی و با درمانهای خانگی شالازیون رفع میشوند. از جمله روشهایی که میتوان شالازیون را در خانه درمان کرد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از کمپرس گرم به مدت 15 دقیقه بر روی پلک و حداقل سه بار در روز
• ماساژ آرام و بدون فشار
• سبک زندگی سالم
• دوری از مواد آرایشی و پاکیزه نگه داشتن پلک ها
• استفاده نکردن از لنز تماسی

در صورتی که شالازیون از بین نرود لازم است تا از یک پزشک کمک گرفته شود. در این حالت ممکن است تزریق داروهای استروئیدی و یا در نهایت جراحی شالازیون توصیه شود. این جراحی که معمولا 15 دقیقه طول میکشد کمک میکند تا محتوای داخل شالازیون تخلیه شود. ذکر این نکته نیز لازم است که افراد نباید سعی کنند شالازیون را فشار دهند و مانند یک جوش آن را تخلیه کنند زیرا فشار زیاد به شالازیون ممکن است به بافت پلک آسیب بزند.

علت گل مژه

گل مژه نیز یکی دیگر از کیست های پلک است که شباهت زیادی به شالازیون دارد. گل مژه معمولا یک برجستگی دردناک است که در حاشیه پلک ایجاد میشود درحالی که شالازیون معمولا دردناک نیست. علت گل مژه عفونت بافت پلک و انسداد غدد روغنی است. غددی که انسداد آنها منجر به ایجاد گل مژه میشوند در نزدیکی فولیکولها مژه و نزدیک ریشه مژه ها هستند بنابراین گل مژه ها در نزدیکی پایه مژه ها ایجاد میشوند. گل مژه ها معمولا تنها یک پلک را درگیر میکنند اما ممکن است به صورت همزمان در هر دو پلک نیز به وجود بیایند.
گل مژه ممکن است خارجی یا داخلی باشد. گل مژه های خارجی در بخش رویی پوست پلک ایجاد میشوند اما گل مژه های داخلی در بخش داخلی پلک که با کره چشم در تماس است ایجاد میشوند. معمولا گل مژه های خارجی به علت وجود یک عفونت در فولیکولهای مژه ها ایجاد میشود اما علت ایجاد گل مژه داخلی عفونت در غدد درون پلک است.

علائم گل مژه

اصلی ترین علائم گل مژه شامل موارد زیر هستند:

• برجستگی قرمز و دردناک در لبه پلک در نزدیکی خط رویش مژه ها
• ورم پلک
• پوسته پوسته شدن پلک
• حساسیت به نور
• درد و سوزش پوست پلک
• اشک ریزش چشم
• احساس اینکه چیزی در چشم است

درمان گل مژه

گل مژه نیز مانند شالازیون بصورت خودبخودی رفع میشود. معمولا یک یا دو هفته زمان برای رفع خودبخودی گل مژه کافی است. برای رفع سریعتر گل مژه میتوان روشهای زیر را انجام داد:

• استفاده از کمپرس گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه و حداقل سه بار در روز
• پاکیزه نگه داشتن پلک ها و پاک کردن آرام و بدون فشار آن با محلول شامپو بچه که نصف آن آب باشد.

همچنین نباید کارهای زیر را بر روی گل مژه انجام داد:

• فشار دادن یا سعی در ترکاندن گل مژه
• مالش شدید، فشار یا لمس گل مژه
• استفاده از لنز تماسی
• استفاده از مواد آرایشی بر روی پوست

در صورتی که موارد فوق موثر نباشند و پس از 48 ساعت درد و ورم گل مژه کمتر نشود لازم است تا به پزشک مراجعه شود. در این حالت ممکن است فرآیندهای درمانی زیر انجام گیرند:

• برش ریز در پوست و تخلیه گل مژه
• تجویز آنتی بیوتیک
• تزریق استروئیدها

پماد تتراسایکلین برای گل مژه

در صورتی که گل مژه بصورت خودبخودی از بین نرود، یکی از روشهای پیش رو برای درمان گل مژه استفاده از آنتی بیوتیک ها است. با توجه به ایجاد مقاومت میکروبی توصیه میشود تا به هیچ عنوان آنتی بیوتیک ها را بدون تجویز پزشک مصرف ننمایید. آنتی بیوتیک هایی که توسط پزشک تجویز میشوند ممکن است به شکل پماد موضعی یا کرم باشند. بیشترین آنتی بیوتیکی که به شکل موضعی برای گل مژه تجویز میشود اریترومایسین است. در صورتی که عفونت باکتریایی گل مژه به بافتهای اطراف سرایت کرده باشد و یا اریترومایسین بر روی گل مژه موثر نباشد ممکن است لازم باشد تا از آنتی بیوتیک های دیگری مانند تتراسایکلین، سفالوسپورین و آموکسی سیلین نیز استفاده شود.

تفاوت گل مژه با شالازیون چیست؟

بنابر موارد ذکرشده میتوان تفاوت گل مژه با شالازیون را به صورت زیر بیان کرد:

1. گل مژه ها معمولا در اثر عفونت باکتریایی ایجاد میشوند در حالی که معمولا علت ایجاد شالازیون عفونت باکتریایی نیست. البته گل مژه درمان نشده میتواند در نهایت به ایجاد شالازیون نیز منجر شود.
2. گل مژه ها معمولا دردناک هستند در حالی که بیشتر شالازیون ها دردی به همراه ندارند.
3. محل ایجاد گل مژه بر روی خط رویش مژه ها است در حالی که شالازیون در قسمت های بالاتر پلک ایجاد میشوند.

نسخه اصلی مطلب تفاوت گل مژه با شالازیون چیست؟ را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---