جمجمه متشکل از استخوان یا غضروف، چارچوب اسکلتی سر مهره داران و واحدی را تشکیل می دهد که از مغز و برخی از اندام های حسی محافظت می کند. فقط یک مفصل متحرک در جمجمه انسان وجود دارد و همان مفصلی است که استخوان فک پایین را به بقیه ساختار جمجمه متصل می کند، مغز در داخل جمجمه محصور شده است. استخوان هایی که جمجمه را تشکیل می دهند، استخوان های جمجمه نامیده می شوند.

رادیوگرافی جمجمه مجموعه ای از تصاویر مرتبط بااستخوان های جمجمه است. اشعه ایکس در رادیوگرافی همانند نور یا امواج رادیویی نوعی از تشعشعات می باشد که مشابه با پرتوی نور چراغ قوه، در قالب اشعه ایکس متمرکز شده است. اشعه ایکس درنتیجه ی برخورد با دستگاه شناساگری که مسئول ثبت فیلم بوده و یا تصاویر را به کامپیوتر می فرستد، تصاویر عکسبرداری را ایجاد می کند. بافت های متراکم بدن از قبیل استخوان، بسیاری از اشعه های ایکس را جذب می کنند و در تصاویر عکسبرداری شده با اشعه ایکس سفید به نظر می رسند. بافت هایی با تراکم کمتر، پرتوهای ایکس کمتری را جذب کرده (اشعه ایکس بیشتری از آنها عبور می کند) و در تصاویر عکسبرداری شده با اشعه ایکس همانند سایه هایی خاکستری به نظر می رسند. رادیوگرافی جمجمه به پیدا کردن صدمات سر، شکستگی استخوان و یا رشد غیرطبیعی و یا تغییرات موجود در ساختار یا اندازه استخوانی کمک می کند.

مزایای رادیوگرافی جمجمه

• رادیوگرافی به پزشک این امکان را می دهد که با کمترین عارضه ای، به داخل بدن بیمار راه پیدا کند و از آن اطلاعات بگیرد.
• تسریع تشخیص بیماری ها از یکدیگر: با گرفتن تنها چند عکس رادیوگرافی ، پزشک می تواند تشخیص درست بیماری را در فرد بدهد و سریعاً اقدامات درمانی را شروع کند.
• صرف کمترین زمان برای تشخیص بیماری ها: پزشک طی مدت کوتاهی و با توجه به عکس های رادیولوژی و دیگر آزمایش های بیمار، تصمیم می گیرد که فرد نیاز به جراحی دارد یا نه. صرف این زمان اندک کاملاً به نفع بیمار است.
• افزایش دقت: ارائه تصویری دقیق از چند نقطه محل مورد نظر، اطلاعات زیادی را در خصوص عملکرد آن در اختیار پزشک قرار می دهد و قدرت تصمیم گیری او را برای بهتر درمان کردن بالا می برد.

نحوه انجام رادیوگرافی جمجمه

• این روش تصویربرداری معمولاً به صورت سرپایی انجام می گیرد.
• بیمار بر روی یک تخت قرار گرفته و جمجمه که قرار است مورد تصویربرداری قرار بگیرد با دقت بین دستگاه اشعه ایکس و یک جایگاهی که حاوی فیلم اشعه ایکس است، قرار می گیرد.
• قسمت های دیگر بدن که قرار نیست مورد تصویربرداری قرار بگیرند با پیش بند ضد سربی پوشانده می شوند تا از قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس جلوگیری شود.
• برخی از مطالعات توسط اشعه ایکس جمجمه ممکن است به چندین موقعیت مختلف نیاز داشته باشد. بسیار مهم است که بیمار در حین تصویربرداری کاملاً بی حرکت باشد؛ زیرا هر حرکتی ممکن است تصاویر حاصل را تار کند.

اقدامات قبل از رادیوگرافی جمجمه

قبل از آزمایش با اشعه ایکس، با پزشک خود درباره احتمال بارداری صحبت کنید. بارداری و خطر تابش اشعه به جنین باید در نظر گرفته شود. خطرات ناشی از اشعه ایکس معمولاً در مقایسه با منافع بالقوه این آزمون بسیار اندک می باشد. جهت حفاظت در برابر پرتوهای اشعه ایکس نوعی پیشبند سربی به بیمار داده میشود. باید هرگونه طلا و جواهراتی را که ممکن است در مسیر تصویر اشعه ایکس قرار بگیرد، از بدن خود خارج نمایید. همچنین دندان های مصنوعی و عینک خود را دربیاورید.

عوارض رادیوگرافی جمجمه

• اشعه ایکس یکی از قدیمی ترین و رایج ترین اشکال تصویربرداری پزشکی است. طبق اظهارات پزشکان، مزیت حاصل از تشخیص صحیح بیشتر از خطرات آن است؛ اما با این حال هنوز چند نکته ایمنی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.
• خطر اندک ابتلا به سرطان. قرار گرفتن در معرض اشعه زیاد می تواند منجر به سرطان شود؛ اما به طور کلی میزان آن در اشعه ایکس کم است. بزرگسالان در برابر اشعه ایکس حساسیت کمتری نسبت به کودکان دارند.
• به دلیل اینکه رادیوگرافی که با اشعه در ارتباط است، برای زنان باردار خطرناک است و می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنین شود. لذا شخص قبل از رادیولوژی باید مطمئن شود که باردار نیست.

نسخه اصلی مطلب کاربرد رادیوگرافی جمجمه را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---