یکی از شایع ترین بیماری های مردانه، هیدروسل است. هیدروسل مایعی است که اطراف بیضه را احاطه می کند و باعث تورم کیسه بیضه می شود و ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد. تقریبا از هر 10 نوزاد پسر، یک نوزاد به طور مادرزادی در بدو تولد دچار هیدروسل است اما اغلب آن ها در طی یک ماه اول، بدون درمان بهبود می یابند. گاهی مردان نیز (اغلب بالای 40 سال) به علت التهاب یا صدمه به کیسه بیضه، به هیدروسل مبتلا می شوند. از طرفی التهاب ممکن است ناشی از عفونت اپیدیدیم (لوله های ظریف و پرپیچ و خمی که پشت هر بیضه قرار دارند) یا عفونت بافت بیضه (ارکیت) باشد.

آیا درد از علایم هیدروسل است؟

هیدروسل معمولا دردناک نیست ولی اگر فرد دچار تورم کیسه بیضه شود، باید به پزشک مراجعه کند تا علل دیگر همچون سرطان بیضه و احتمال های دیگر را بررسی کند، بنابراین تمام مردان مبتلا به هیدروسل باید تحت سونوگرافی بیضه قرار بگیرند. در بسیاری از موارد، هیدروسل با فتق کشاله ران همراه است. در این موارد به علت ضعف دیواره شکمی، قسمتی از روده به داخل کیسه می رود که به درمان نیاز دارد.

علائم هیدروسل

معمولا تنها نشانه هیدروسل، تورم یک یا هر دو بیضه، بدون درد است. در مردان بزرگسال ممکن است احساس شدید سنگینی ناشی از تورم بیضه، باعث بروز ناراحتی شود. هرچه التهاب شدیدتر شود درد نیز بیشتر می شود. گاهی اوقات، تورم بیضه در صبح کمتر و در اواخر روز بیشتر است.

هیدروسل در کودکان معمولاً خود به خود از بین می رود. اما اگر هیدروسل کودک شما بعد از یک سال از بین نرفت و یا بزرگ شد و نیز با درد بیضه همراه شد، از پزشک بخواهید دوباره هیدروسل را معاینه کند.

در صورت بروز ناگهانی درد بیضه یا تورم بیضه، خصوصاً در عرض چند ساعت پس از آسیب دیدن بیضه، تحت درمان سریع پزشکی قرار بگیرید. این علائم و نشانه ها می توانند با تعدادی از شرایط، از جمله مسدود شدن جریان خون در بیضه پیچ خورده (پیچ خوردگی بیضه) بروز کنند. پیچ خوردگی بیضه باید ظرف چند ساعت پس از شروع علائم و نشانه ها درمان شود تا بیضه نجات یابد زیرا پیچ خوردگی بیضه ممکن است باعث عدم خون رسانی به بیضه و از دست دادن بیضه آسیب دیده شود.

هیدروسل و ناباروری

سوالی که اغلب افراد در صورت ابتلا به هیدروسل از پزشک خود می پرسند این است که آیا هیدروسل باعث ناباروری می شود؟ هیدروسل به خودی خود عامل ناباروری نیست اما ممکن است همراه با عوامل زمینه ای در بیضه مثل عفونت یا توده باشد که این عوامل، تولید یا عملکرد اسپرم ها را دچار اختلال می کنند، هیدروسل را با واریکوسل اشتباه نگیرید، واریکوسل باعث ناباروری می شود که البته هنوز علت آن معلوم نیست. برخی از کارشناسان معتقدند که وریدهای بیضه، خون را در شریان بیضه سرد می کنند و به این ترتیب به حفظ درجه حرارت مناسب برای تولید مناسب اسپرم کمک می کنند. واریکوسل با مسدود کردن جریان عادی خون، ممکن است باعث شود درجه حرارت بیضه ها بیش از حد بالا رود و به این ترتیب بر تولید اسپرم و حرکت آن اثر بگذارد.

به همه آقایان توصیه می شود در صورت بروز هرگونه مشکل در ناحیه تناسلی و ادراری، به سرعت به پزشک اورولوژی مراجعه کنند تا درمان های لازم در موعد مقرر برایشان انجام شود. متاسفانه بسیاری از آقایان هنگام بروز مشکلات مردانه خجالت می کشند به پزشک مراجعه کنند و به همین دلیل روند درمان را به تعویق می اندازند و این موضوع گاهی به قیمت گزافی تمام می شود.

چگونگی تشخیص هیدروسل

از آنجا که مایع هیدروسل معمولا شفاف است، پزشک برای تشخیص آن از آزمایش عبور نور از میان کیسه بیضه استفاده می کند. گذر نور نشان دهنده وجود مایع شفاف است ولی تشخیص، قطعی نیست زیرا ممکن است حالت های دیگر همچون فتق نیز وجود داشته باشد. در صورتی که پزشک به ایجاد هیدروسل به علت وجود التهاب مشکوک باشد، آزمایش های خون و ادرار مشخص خواهند کرد که آیا علت هیدروسل التهاب اپیدیدیم است یا خیر؟در مواردی که مایع احاطه کننده بیضه ها، مانع لمس آنها شود، از روش های تشخیصی دیگر نظیر سونوگرافی استفاده خواهد شد.

عوارض هیدروسل

هیدروسل معمولا خطرناک نیست و معمولا باروری را تحث تاثیر قرار نمی دهد. با این حال، ممکن است با بیماریهای زمینه ای بیضه که میتواند با عوارض جدی در ارتباط باشد همراه باشد، از قبیل:

• عفونت یا تومور:در هر دو صورت ممکن است تولید یا عملکرد اسپرم کاهش یابد.
• فتق مغبنی:حلقه ای از قوس های گیرکرده ی روده در دیواره ی شکم که ممکن است تهدید کننده ی حیات باشد.

درمان هیدروسل

جراحی برداشتنهیدروسل، بدون نیاز به بستری طولانی و با بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می شود. برای این کار جراح برشی روی کیسه بیضه یا پایین شکم ایجاد می کند و ضمن تخلیه مایع، اصلاحات لازم را انجام می دهد. اگر طی جراحی هیدروسل، فتق کشاله ران هم تشخیص داده شود، حتی اگر برای فرد هیچ مشکلی ایجاد نکرده باشد، پزشک آن را برمی دارد. حتی در مواردی ممکن است جراح به عدسی چشمی حین عمل جراحی نیاز داشته باشد، تا در حین عمل به اپیدیدیم و مجاری اسپرم بر آسیبی نرسد.

در عین حال، بعد از عمل «جراحی برداشتن هیدروسل» لازم است لوله تخلیه و پانسمان حجیم روی ناحیه برش برای چند روز اول بعد از جراحی قرار گیرد. افزایش مصرف مایعات و استفاده از کیسه یخ روی موضع در 24 ساعت اول پس از جراحی، تورم را کاهش می دهد. فراموش نکنید جراحی هیدروسل در بچه ها به جای ناحیه کیسه بیضه، باید با شکاف جراحی کشاله ران انجام شود.
روش دیگر درمان هیدروسل، تخلیه با سوزن است. این روش برای افرادی انجام می شود که به علت بیماری های زمینه ای، خطر انجام عمل جراحی در آنها زیاد است اما به طورکلی توصیه نمی شود زیرا احتمال عود مایع ایجاد عفونت یا درد کیسه بیضه زیاد است. البته باید توجه داشت که اصولا در بعضی مواقع احتمال عود هیدروسل وجود دارد.

نسخه اصلی مطلب آیا هیدروسل باعث ناباروری می شود؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---