حرکات جنین در بارداری

دکتر منصوره پژمان منش [ متخصص جراحی زنان ، زایمان و فلوشیپ نازایی ]آدرس وب سایت : www.dr-pejmanmanesh.ir
آدرس مطب : اصفهان ، دروازه شیراز ،ابتدای خ چهارباغ بالا ،نبش کوی بهار آزادی ،مجتمع بهار ،طبقه دوم واحد 205 تلفن مطب : 36206186 - 031

تعیین سن حاملگی :

سن حاملگی دقیق در خانمهایی که سیکل قاعدگی منظم دارند ، از اولین روز اخرین پریود انها محاسبه می شود و ارتباطی به زمان رابطه زناشویی و لقاح ندارد.اما در افرادی که سیکل قاعدگی نامنظم دارند ، سن جنین از اولین سونوگرافی که ضربان قلب جنین مشاهده شده است ، محاسبه می گردد.

اولین حرکت جنین :

اولین حرکات غیر فعال و تحریک نشده جنین در سن حاملگی 8 هفته شروع می شود. در این زمان اندازه جنین حدود 22-24 میلی متر است و قلب بطور کامل تشکیل شده است.اولین حرکات خودبخودی جنین در بارداری در سن حاملگی 12 هفته ( سه ماهگی ) که سایز جنین ( از سر تا نشیمنگاه ) حدود 6-7 سانتی متر است شروع می شود که در سونوگرافی قابل رؤیت بوده اما برای مادر محسوس و قابل لمس نیست. با افزایش سن حاملگی حرکات جنین هدفمند تر و قوی تر می شوند.

تشخیص حرکات جنین:

مادر باردار از هفته 20 به بعد متوجه حرکات جنین می شود . این زمان برای مادران شکم اول ممکن است بعد از 22 هفته باشد. در ابتدا حرکات جنین آهسته و ظریف و همانند حرکات دم ماهی است . در هفته های 20-30 حاملگی ، حرکات عمومی بدن جنین حالت سازمان یافته تر پیدا می کنند و در جنین ، دوره های فعالیت و استراحت شروع می شود. . بتدریج با افزایش سن حاملگی ، حرکات جنین قوی تر شده و مادر لگد زدن جنین را متوجه می شود.لازم به ذکر است که حرکات جنین از 28 هفته به بعد اهمیت بالینی پیدا می کند و در واقع از این زمان به بعد ، پزشکان متخصص زنان و زایمان به مادران باردار توصیه می کنند که حرکات جنین را زیر نظر داشته باشند.

آیا حرکات جنین در سه ماهه اول بارداری احساس می شود؟

برخی از مادران باردار اظهار میکنند که حرکات جنین را در سه ماهه اول بارداری یا 4 ماهگی متوجه می شوند. درست است که جنین در این زمان حرکت می کند اما در واقع ممکن است مادر، حرکات طبیعی روده و یا جابجا شدن گاز روده را با حرکات جنین اشتباه بگیرد.

تعداد نرمال حرکات جنین:

این سؤال مهم بسیاری از مادران باردار است که حرکات جنین بطور طبیعی در یک شبانه روز باید چقدر باشد؟

تعداد حرکات جنین در دوران بارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است و یکی از شاخص های سلامت جنین به شمار می رود. در طول بارداری مادر متوجه الگوی خواب و بیداری جنین خود و همچنین ریتم حرکات او می شود و نیازی به شمارش و ثبت حرکات جنین در طول روز نمی باشد. هر جنینی تعداد حرکت متفاوتی از جنین دیگری دارد که به یکسری شاخص ها مانند چرخه خواب و بیداری جنین ، میزان مایع امنیوتیک ، سن حاملگی و احساس مادر از حرکات جنین و... بستگی دارد. چرخه های خواب و بیداری جنین، مستقل از زمان خواب و بیداری مادر بوده و طول مدت چرخه خواب جنین از 20 تا 75 دقیقه متغیر است. روشهای متعددی جهت شمارش و تعیین تعداد نرمال حرکات جنین ارایه شده و هرکدام از تحقیقات ، نتایج متفاوتی ارایه کرده اند.

شمارش تعداد حرکات جنین :

1- روشی که بطور قابل قبولی برای شمارش تعداد حرکت جنین در یک زمان مشخص ارایه شده این است که مادر بعد از صرف وعده غذایی با خوابیدن به پهلو و دست گذاشتن بر روی شکم و تمرکز بر حرکات جنین ، تعداد آنها را شمارش کند. تعداد دو حرکت در نیم ساعت طبیعی محسوب می شود.

2- روش قابل قبول دیگر این است که به مادر باردار آموزش داده می شود که حرکات جنین را در عرض یکساعت در روز بشمارد و اگر این تعداد معادل یا بیشتر از تعداد حرکات جنین در روزهای قبل باشد ، شمارش قابل اعتماد در نظر گرفته می شود.

3- بعضی هم گفته اند احساس 10 حرکت در عرض دو ساعت طبیعی است.

کاهش حرکات جنین :

کاهش حرکات جنین در دوران بارداری یکی از مواردی است که موجب نگرانی مادران باردار می شود.بعضی اوقات مادران از افزایش حرکات جنین خود نگران می شوند و گاهی هم احساس مادر از حرکات جنین ممکن است با تعداد واقعی حرکتهای جنین مطابقت نداشته باشد و کمتر یا بیشتر باشد. روشهای قابل اعتمادی جهت ثبت تعداد حرکات جنین مانند نوار حرکت جنین وجود دارد که در مقاله بعدی در مورد آن توضیح داده خواهد شد. قطع حرکات جنین ممکن است نشانه مرگ جنین داخل رحم باشد.

• توصیه میکنیم درصورت کاهش حرکات جنین به زایشگاه بیمارستان مراجعه کرده و پزشک متخصص زنان و زایمان خود را مطلع کنید.مخصوصا اگر حاملگی پرخطر ( دیابت بارداری ، فشار خون بارداری و....) دارید .