عفونت ادراری یکی از شایع ترین عفونت ها در انسان است که اصولاً هر قسمت از دستگاه ادراری یعنی کلیه ها، حالب ها، مثانه و مجرای ادراری را درگیر می کند. این عفونت بیشتر در بخش تحتانی دستگاه ادراری یعنی مثانه و مجرای ادراری خود را نشان می دهد. بروز این عفونت در مثانه می تواند دردناک و آزاردهنده باشد و در صورت سرایت آن به کلیه ها عواقب جدی ایجاد می شود. از علائم متداول آن می توان به تمایل شدید به دفع ادرار و احساس درد و سوزش هنگام ادرار اشاره کرد.

عامل بیشتر عفونت های ادراری باکتری است؛ اما در برخی مواقع در اثر حضور و تکثیر قارچ ها و در موارد نادر ویروس ها نیز بروز می کند. در صورت عدم درمان به موقع ممکن است این عفونت، به خصوص اگر ناحیه فوقانی دستگاه ادراری را درگیر کرده باشد، وارد خون و باعث سپسیس شود که یک واقعه تهدیدکننده زندگی است. یکی از روشهای تشخیص عفونت ادراری ، سونوگرافی می باشد. در این روش تصویر برداری ، امواج صوتی با فرکانس بالا با استفاده از وسیله ای به نام پروب به ناحیه مورد نظر ارسال می شود و دستگاه سونوگرافی با استفاده از یک کامپیوتر، پردازش امواج بازگردانده شده از سیستم ادراری را انجام می دهد.

علت عفونت ادراری

عفونت ادراری معمولاً هنگامی رخ می دهد که باکتری ها از طریق پیشابراه به مجرای ادرار وارد شده و در مثانه تکثیر شوند. اگر چه سیستم ادراری به گونه ای طراحی شده که در مقابل نفوذ عوامل خارجی میکروسکوپی مقاوم باشد؛ اما گاهی بعضی از این خطوط دفاعی از بین می روند. هنگامی که این اتفاق می افتد، باکتری ها کشته نمی شوند و باعث عفونت می شوند. UTI عمدتاً در زنان شایع است و بر مثانه و پیشابراه تأثیر می گذارد. هر چیزی که باعث کاهش تخلیه ی مثانه شود یا دستگاه ادراری را تحریک کند می تواند منجر به عفونت ادراری شود. عواملی که می توانند باعث بروز عفونت ادراری شوند، شامل موارد زیر هستند:

• ارتباط جنسی
• بارداری
• شرایطی که باعث انسداد مجرای ادراری می شود مانند سنگ کلیه
• شرایطی که باعث می شود مثانه پر باشد و نتوان آن را خالی کرد.
• سوندهای ادراری
• سیستم ایمنی ضعیف بدنی
• کم آب نوشیدن
• مرطوب و آلوده نگه داشتن ناحیه ی تناسلی

علائم عفونت ادراری در کودکان

به طورکلی نشانه های ابتلا به عفونت ادراری کودکان شامل موارد زیر است:

• تب
• احساس درد و سوزش هنگام ادرار کردن (این نشانه در نوزادان نیز وجود دارد که معمولاً نوزاد هنگام ادرار کردن گریه می کند)
• حالت تهوع
• اسهال
• اختلال در رشد و افزایش وزن کودک
• بی اشتهایی
• تغییر رنگ و بوی ادرار (رنگ ادرار قهوه ای می شود و بوی تندی دارد).
• وجود خون در ادرار
• بی اختیاری در کنترل و نگه داشتن ادرار

علائم عفونت ادراری در مردان

• تب خفیف
• تکرر ادرار
• ادرار کدر با بوی شدید
• خون در ادرار (هماچوری)
• مشکل در دفع کامل ادرار
• نیاز ناگهانی برای دفع ادرار
• درد در ناحیه مرکزی و پایینی شکم
• احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در حین دفع ادرار یا درست بعد از آن ( سوزش ادرار )

علائم عفونت ادراری در زنان

معمولاً عفونت ادراری باعث ایجاد علائمی نمی شود، اما در صورت وجود نشانه در بیمار، ممکن است هر یک از این موارد وجود داشته باشد:

• تمایل شدید و مکرر برای ادرار کردن
• دفع مداوم و مقدار کم ادرار
• کدر بودن ادرار
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• ادراری به رنگ قرمز یا صورتی روشن، نشانه وجود خون در ادرار همراه با بوی شدید
• درد لگن، به خصوص در قسمت میانی لگن و اطراف استخوان شرمگاهی
• گاهی اوقات ممکن است عفونت ادراری در زنان با سایر بیماری ها اشتباه گرفته شود و درمان به موقع صورت نگیرد. با توجه به اینکه کدام قسمت از دستگاه ادراری عفونی شده است، در انواع مختلفی دسته بندی می شوند که هرکدام علائم خاص خود را دارند.

انواع عفونت ادراری

انواع عفونت ادراری عبارت است از:

1. سیستیت : التهاب و عفونت مثانه
2. اورثریت (Urethritis): عفونت میزراه
3. پیلونفریت: عفونت کلیه
4. اورتریت (Ureteritis): عفونت حالب

سونوگرافی برای تشخیص عفونت ادراری

سونوگرافی دستگاه ادرار یک روش غیرتهاجمی برای بررسی سیستم ادراری و مشکلات مربوط به آن از جمله عفونت ادراری است. در سونوگرافی از امواج اولتراسوند استفاده می شود. این امواج همان امواج صوتی با شدت خیلی بالا هستند که از محدوده شنوایی انسان خارج است.

نحوه انجام سونوگرافی عفونت ادراری

در بیشتر سونوگرافی ها از بیمار خواسته می شود که روی تخت دراز بکشد. گاهی هم از بیمار خواسته می شود که برای بالا رفتن کیفیت تصاویر به پهلو دراز بکشد. بعد از قرار گرفتن بیمار روی تخت، پزشک یک ژلی را روی منطقه مورد نظر بدن قرار می دهد. این ژل کمک می کند تا مبدل تماس خوبی با بدن برقرار کرده و هوای بین مبدل و پوست که توان مسدود کردن امواج صوتی را دارد از بین برود. این مبدل روی پوست حرکت داده می شود تا در نهایت تصویر دقیق و درستی از منطقه مورد نظر به دست بیاید. تصاویر سونوگرافی بلافاصله در صفحه نمایش ویدئویی که مشابه مانیتور کامپیوتر است، قابل نمایش خواهد بود. کامپیوتر بر اساس دامنه و فرکانس و زمانی که صرف بازگشت سیگنال های سونوگرافی به مبدل می شود، اقدام به تولید تصویر می کند.

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی

برای بررسی مثانه، حتماً باید مثانه پر باشد تا تشخیص دقیق صورت پذیرد، پس سعی کنید چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی مایعات و آب فراوان میل نمایید.

عوارض جانبی سونوگرافی

سونوگرافی را می توان عکس برداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که به طور کامل روی پوست انجام می شود و به اعضای داخلی بدن نمی رسد.

نسخه اصلی مطلب علائم عفونت ادراری در بزرگسالان و کودکان را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---