سالک یک بیماری انگلی است که توسط پشه خاکی به انسان منتقل میشود. جوندگان کوچک میزبان واسطه این انگل هستند. با افزایش سطح رعایت بهداشت و از بین رفتن جوندگان موذی و افزایش سطوح آموزش به مردم جهت مقابله با این بیماری شیوع سالک نسبت به گذشته کمتر شده ولی متاسفانه این بیماری از بین نرفته و همچنان یک مشکل مهم در مناطق مهم کشور ما محسوب می شود. 18 استان کشور ما به سالک آلوده است و در نواحی مختلف از استانهای خراسان، فارس و اصفهان شیوع بالاتری دارد.

میزان شیوع و انتقال سالک پوستی در اصفهان

در استان اصفهان سالک در نواحی شمالی (برخوار و میمه) و شمال شرقی (اردستان، کاشان، نطنز، آران و بیدگل) شایع تر است. گر چه سالک ممکن است پوستی یا احشایی باشد ولی نوع پوستی آن در کشور ما بیشتر دیده می شود و بحث ما در این مطلب درباره این نوع از بیماری است.

مراحل بیماری سالک

در اولین مرحله از بیماری سالک پوستی متعاقب گزش پشه خاکی، یک ضایعه جوش مانند در محل ایجاد میشود که حاوی مقادیر زیادی انگل لشمانیا می باشد. این جوش ها کاملا تومور مانند و دارای جرم هستند و اطرافشان قرمز رنگ است که طی چند هفته در محل جوش و زخم تشکیل میشوند. معمولا چون گزش منفرد نیست زخمهای متعدد نزدیک به هم در محلهای رو باز بدن دیده میشوند.

انواع سالک پوستی

سالک پوستی دو نوع اصلی خشک و مرطوب دارد. در نوع خشک زخم مرطوب ایجاد نمیشود و دوره بهبود آن یک سال طول است ولی در نوع مرطوب زخم از اطراف پیشروی کرده و حالت دهانه آتشفشان پیدا میکند و طول دوره بهبود آن ۶ تا ۹ ماه می باشد.
در اصفهان نوع مرطوب سالک پوستی شایع تر است. میزبان واسطه در نوع مرطوب جوندگان و در نوع خشک سگ و گاهی شغال و روباه است. بیماری از طریق گزش زخم آلوده از حیوان یا انسان آلوده به سالک به پشه خاکی منتقل و سپس با گزش فرد سالم موقع خونخواری پشه خاکی به فرد سالم منتقل می شود. گاهی در اطراف زخم غدد لنفاوی برجسته میشوند. اگر چه زخم سالک خود به خود بهبود می یابد ولی اسکار بد شکلی از آن به جا می ماند. درمان زودرس سالک جهت کوچک کردن اسکار حاصله و همچنین کوتاه کردن دوره بیماری و کاهش انتقال و انتشار آن موثر است.

درمان بیماری سالک پوستی

درمان های متعددی نظیر استفاده از ترکیبات آنتی موان پنج ظرفیتی، ازیترومایسین، پارامومایسین کتوکونازول، فلوکونازول، کرایوتراپی و هیپر ترمی موضعی برای درمان سالک معرفی شده که بسته به محل و تعداد ضایعات درمان مناسب توسط متخصص پوست انتخاب میشود. جهت جلوگیری از انتشار و شیوع سالک کنترل ناقل یعنی پشه خاکی با از بین بردن آن، استفاده از توری و پشه بند و کنترل میزبان واسطه مثلا با کنترل جمعیت موشها و سگهای ولگرد ضروری است.

اسکار سالک بسته به محل و شکل آن ممکن است توسط لیزر، ساب سیژن، تزریق فیلر، جراحی و یا روشهای دیگر نیز درمان شود. اگر چه ممکن است آثار به جا مانده از سالک بطور کامل از بین نرود ولی با انواع درمانهای معرفی شده تا حد قابل توجهی محو میشود.

نسخه اصلی مطلب سالک پوستی یا لشمانیوزچیست و چگونه درمان میشود ؟ را در سایت دکتر آناهیتا شاهین گوهر بخوانید.

---