درد گردن و شانه یکی از مشکلات شایع در میان افراد است که می تواند به دلایل مختلفی از جمله استرس، وضعیت بدنی نادرست، آسیب های ورزشی، یا حتی آرتروز و بیماری های ستون فقرات ایجاد شود. این نوع درد می تواند از احساس ناراحتی خفیف تا درد شدید و ناتوان کننده متغیر باشد و بر کیفیت زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد. درمان درد گردن و شانه به علت و شدت آن بستگی دارد و می تواند شامل روش های محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی تا روش های پیشرفته تر نظیر جراحی باشد. در این مقاله، به بررسی روش های مختلف درمان درد گردن و شانه و نحوه انتخاب بهترین گزینه برای تسکین این نوع دردها خواهیم پرداخت.

سیاتیک گردن و شانه

سیاتیک یکی از علل شایع درد در ناحیه گردن و شانه است که به دلیل فشار یا تحریک عصب سیاتیک ایجاد می شود. این درد معمولاً از ناحیه گردن آغاز شده و به سمت شانه، بازو یا حتی دست ها منتشر می شود. هنگامی که دیسک های گردن آسیب ببینند یا بیرون بزنند، این فشار به عصب های گردن و شانه می تواند منجر به درد و سوزش شود. علاوه بر این، شرایطی مانند فتق دیسک گردنی، تنگی کانال نخاعی یا التهاب های عضلانی و رباطی می توانند به تحریک عصب سیاتیک و دردهای رادیوپاتیک منجر شوند. دردهای سیاتیکی که به گردن و شانه انتشار می یابند، معمولاً با علائم دیگری نظیر ضعف عضلانی، بی حسی و احساس سوزش همراه هستند. درمان سیاتیک گردن و شانه معمولاً شامل فیزیوتراپی، داروهای مسکن، تمرینات تقویتی و در موارد شدیدتر، جراحی برای کاهش فشار بر عصب است. توجه به درمان به موقع و پیشگیرانه، می تواند از تشدید درد و آسیب های جدی تر جلوگیری کند.

علت درد گردن

علل گردن درد عبارتند از:

• ناهنجاری در استخوان یا مفاصل
• ضربه و تروما به گردن
• وضعیت بدنی ضعیف
• بیماری های دژنراتیو
• تومورها
• فشار عضلانی

علت درد شانه

مفصل شانه یا مفصل کاسه ای بازویی جزیی از کمربند شانه ای است. بیشرین میزان حرکت در کمربند شانه ای مربوط به مفصل شانه بوده و سه مفصل دیگر از تحرک کمتری برخوردارند. این مفصل به شکل گوی و کاسه ای بوده و نوعی از مفصل های زُلاله ای (سینوویال) است که در آن سر گرد استخوان بازو در داخل گودی کاسه ای کتف قرار می گیرد. چنین مفصل متحرکی بیشتر مستعد آسیب است. درد شانه می تواند ناشی از یک یا چند مورد از دلایل زیر باشد:

• فشارهای ناشی از فعالیت بیش از حد
• تاندونیت شانه
• بی ثباتی مفصل شانه
• شکستگی
• شانه ی یخ زده
• فشردگی عصبی یا رادیکولوپاتی

عوارض درد گردن و شانه

• فتق دیسک:

بین مهره ها دیسک هایی وجود دارند که وظیفه ی جذب شوک های فیزیکی را دارند. گاهی این دیسک ها ممکن است آسیب ببینند و باعث ایجاد برآمدگی و نیز نشت مایع بین دیسک شوند.

• کیست سینوویال:

این توده ها زمانی ایجاد می شوند که مایع مفصلی تجمع یافته و کیست سینوویال را ایجاد می کند.

• خار استخوان:

در این حالت یک تکه ی اضافی از استخوان در پاسخ به آسیب یا التهاب مزمن تشکیل می شود.

• اسپوندیلوز گردن (آرتریت گردن):

این وضعیت شامل تشکیل خار استخوانی در گردن می شود.

• تنگی نخاعی:

این حالت شکلی پیشرفته از آرتریت نخاعی است که در طی آن فضاهای ستون فقرات تنگ و باریک می شوند. دلیل ایجاد این حالت رشد بیش از حد استخوان ها است.

بیماری دیسک دژنراتیو (DDD):

دیسک های بین مهره ها در طول زمان دچار سایش و استهلاک می شوند که این مسئله در نهایت ممکن است باعث فتق دیسک شود. در موارد آسیب های شدید ، تماس استخوان با استخوان می تواند باعث ایجاد خار استخوان در مفصل نیز گردد.

• استخوان ترقوه شکسته:

این حالت که شکستگی ترقوه نیز نامیده می شود ، نوعی شکستگی استخوان است که از بالای جناغ تا نوک بیرونی تیغه ی شانه امتداد می یابد. بیشتر آسیب هایی که منجر به شکستگی ترقوه می شوند در نتیجه ی افتادن روی شانه یا فرود آمدن بر روی بازوی بازشده است.

شکستگی استخوان ترقوه علاوه بر درد قابل توجه و از دست دادن عملکرد در بازو و شانه ، می تواند باعث ایجاد درد در بافت های نرم شود که این دردها از شانه تا گردن امتداد می یابند.

• بورسیت شانه:

بورس یک کیسه کوچک حاوی مایعی ژل مانند در مفاصل است که به عنوان یک بالشتک عمل می کند و از اصطکاک بیش از حد بین استخوان و بافت نرم جلوگیری می کند. بورسیت به التهاب بورس گفته می شود که می تواند به دلیل آسیب ، عفونت یا بیماری ایجاد می شود. بورسیت در مفصل شانه می تواند باعث ورم، سفتی و درد در مفصل شانه شود. به دلیل اینکه شانه و گردن دارای اتصالات و ساختارهای مرتبط به هم هستند، درد ناشی از بورسیت شانه می تواند تا گردن ادامه یابد.

• آسیب روتاتور کاف:

روتاتور کاف از ماهیچه ها و بافت های همبند اطراف شانه تشکیل شده است. این ساختارها به همکاری هم بازو را در حفره ی شانه نگه می دارند. هنگا می که این ماهیچه ها و تاندون ها پاره می شوند ، به آن آسیب روتاتور کاف می گویند. این نوع آسیب ها ممکن است در اثر صدمات ورزشی ایجاد شوند یا به مرور زمان در اثر سایش و پارگی های تکرارشونده تشکیل شوند. معمولا زمانی که این آسیب ها ایجاد شوند فرد در هنگام حرکت در شانه ها و گردن خود احساس درد می کند.

• سندرم گرفتگی شانه (Shoulder Impingement Syndrome):

این سندروم که با آسیب های روتاتور کاف مرتبط است به حالتی گفته می شود که در آن تاندون های ناحیه ی شانه در تماس با استخوان آکرومیون فشرده می شوند. استخوان آکرومیون به استخوان برجسته ی شانه اشاره دارد. علت ارتباط این سندروم با آسیب روتاتور کاف این است که ماهیچه ها و تاندون های روتاتور کاف نیز در ناحیه ی زیر آکرومیال قرار دارند. این فشردگی در تاندون ها به دلیل حرکات مکرر سر به سمت بالا مانند حرکاتی که در ورزش های پرتابی یا شنا استفاده می شود ایجاد می شود. از سایر دلایل ایجاد این آسیب ها می توان به آسیب فیزیکی، سقوط از ارتفاغ، ضعف عضلات شانه و ... اشاره کرد. همچنین هنگا می که کاف روتاتور متورم می شود ، مقدار فضای بین بافت نرم و استخوان آکرومیون را کاهش می دهد . همین مسئله باعث اصطکاک بیشتر می شود. در نتیجه یک چرخه ای از آسیب ها ایجاد می شود که هر آسیب منجر به آسیب دیگر می گردد.

• آسیب بافت نرم:

بافت نرم به ماهیچه ها ، رباط ها ، تاندون ها و فاسیا (fascia) (پوششی نازک در اطراف ماهیچه ها ، اندام ها و بسیاری از ساختارهای دیگر) گفته می شود. این ساختارهای طبیعی قابل انعطاف می توانند بصورت مستقیم یا غیرمستقیم در درد مربوط به استخوان ها و مفاصل دخیل باشند. وقتی گردن درد ایجاد می شود، ممکن است فرد متوجه شود که ماهیچه های شانه ها قدرت خود را از دست داده اند. این مسئله نیز به نوبه ی خود می تواند منجر به گرفتگی دردناک شانه و یا ایجاد مشکلات ثانویه در تیغه ی شانه ی فرد یا کتف شود. در مقابل، اگر فرد در مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه ی خود ، که دقیقاً بالای قسمت بازوی فرد قرار دارد ، احساس درد کند ممکن است این درد به ناحیه ی گردن نیز کشیده شود. در کنار انواع ضربه ها یا صدمه ها به گردن ، آسیب شلاقی گردن (whiplash) نیز ممکن است منجر به کشیدگی رباط یا کشیدگی عضلات شود.

تشخیص درد گردن و شانه

هنگا می که فرد به پزشک مراجعه می کند و از درد گردن و شانه شکایت دارد ، باید انتظار یک معاینه ی فیزیکی شامل حرکت دادن گردن و شانه را داشته باشد تا پزشک بتواند علت درد را تشخیص داده و دامنه حرکتی گردن را اندازه گیری کند. سپس ، ممکن است برای تشخیص بهتر نیاز به تصویربرداری باشد. این تصویربرداری ها شامل موارد زیر هستند:

• اشعه ی ایکس: برای دیدن استخوان ها و مفاصل
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): برای بررسی استخوان و کانال نخاعی
• تصویربرداری ام آر آی (MRI): برای کمک به تشخیص فتق دیسک ها یا فشار بر اعصاب
• الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی: برای شناسایی مشکلات عصبی
• انسداد انتخابی ریشه ی عصب: برای تعیین منبع مشکلات عصبی
• میلوگرام: برای دیدن کانال نخاعی و ریشه های عصبی
• آرتروگرام با تزریق رنگ: برای بررسی مفصل شانه
• آرتروسکوپی (یک روش جراحی با استفاده از دوربین): برای ارزیابی آسیب بافت نرم

درمان درد گردن و شانه

اکثر آسیب های گردن و شانه ، حداقل در ابتدا ، بصورت غیرتهاجمی درمان می شوند. درمانهای رایج عبارتند از:

1. استراحت
2. استفاده از کمپرس یخ و یا گرما
3. تثبیت اندام با ابزاری مانند آتل یا بریس
4. داروهای ضد درد
5. تزریق کورتیکواستروئید
6. فیزیوتراپی

اگر این رویکردها موثر نباشند ، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. در موارد زیر احتمال جراحی بیشتر است:

1. درد مداوم که منجر به کاهش عملکرد می شود
2. علائم عصبی در بازوها و پاها که بدتر می شود
3. مشکل در راه رفتن یا حفظ تعادل
4. برخی از آسیب ها ، از جمله پارگی روتاتور کاف ، عموماً با روش غیرتهاجمی قابل درمان نیستند، بنابراین جراحی ممکن است یک توصیه اولیه باشد.

دلایل درد شدید در گردن و شانه هنگام تنفس عمیق

هنگام تنفس عمیق، چندین مشکل پزشکی می تواند باعث درد در گردن و شانه ها شود. این مشکلات معمولاً با علائم همراه هستند و می توانند نشانه ای از وضعیت های جدی تر باشند. برخی از علل شایع شامل:

• پلورزی (تورم دیواره داخلی ریه ها و حفره قفسه سینه): پلورزی باعث درد ناگهانی در قفسه سینه می شود که معمولاً هنگام سرفه یا تنفس عمیق شدت می یابد. سایر علائم شامل تب، سرفه و تنگی نفس است.
• پریکاردیت (التهاب کیسه احاطه کننده قلب): این وضعیت باعث درد ناگهانی در قفسه سینه و شانه ها، همراه با تب، ضعف و مشکلات تنفسی می شود. درد می تواند زمانی که فرد دراز می کشد یا نفس عمیق می کشد، تشدید یابد.

اگرچه پلورزی و پریکاردیت معمولاً فوریت پزشکی نیستند، اما هرگونه درد قفسه سینه یا مشکل تنفسی باید به سرعت بررسی و درمان شود تا علت دقیق آن مشخص گردد.

نسخه اصلی مطلب درد گردن و شانه چگونه درمان می شود؟ را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---