دانستنی های سونوگرافی های دوران بارداری

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سونوگرافی از جنین در دوران بارداری، یک نوع تکنیک تصویربرداری است که از امواج صوتی برای تولید تصاویر جنین در رحم استفاده می کند. تصاویر تولید شده بر روی صفحه نمایش نشان داده می شوند. این تصاویر سونوگرافی از جنین می تواند به پزشک در ارزیابی رشد و پیشرفت رشدی جنین کمک کند. این نوع تصویربرداری همچنین برای ارزیابی مشکلات احتمالی جنین و یا کمک به تأیید تشخیص مشکلات احتمالی استفاده می شود. این اسکن توسط فرد متخصص و آموزش دیده ای که سونوگرافیست نامیده می شود، انجام می شوند. انجام این اسکن بدون درد بوده و هیچ خطری برای مادر یا جنین ایجاد نمی کند و یک روش ایمن می باشد.

این انتخاب شماست که در طول بارداری سونوگرافی داشته باشید یا خیر؛ اما بسیاری از خانم ها برای اطمینان از داشتن یک بارداری سالم و کمک به آماده شدن برای تولد ترجیح می دهند از سونوگرافی قبل از تولد استفاده کنند.

اولین سونوگرافی جنین معمولاً در سه ماهه اول بارداری انجام می شود تا بارداری را تأیید نموده و تعیین کند که چه مدت از بارداری می گذرد. در صورتی که بارداری بدون عارضه باقی بماند، سونوگرافی بعدی معمولاً در سه ماهه دوم و هنگامی که جزئیات آناتومیک قابل مشاهده است شود، انجام می شود. در صورتی که مشکلی وجود داشته باشد ممکن است نیاز باشد تا مادر سونوگرافی پیگیری و آزمایش های اضافه تصویربرداری مانند ام آر آی را انجام دهد.

انواع سونوگرافی های تشخیصی در دوران بارداری

سونوگرافی داپلر جریان خون

چنانچه مشکلی در قلب یا جریان خون نوزاد مشاهده شود پزشک برای بررسی دقیق تر و تشخیص مشکل، سونوگرافی داپلر تجویز کند. جریان خون جنین در سونوگرافی داپلر با دقت بررسی شده و هر نوع مشکل قلبی و عروقی در جنین تشخیص داده می شود همچنین مواردی مثل رشد غیرطبیعی جنین، چندقلویی،، بررسی عملکرد جفت، تولید آنتی بادی RH منفی در خون مادر و… درخواست این نوع سونوگرافی داده شود. با اندازه گیری محیط دور سر جنین و طول استخوان فمور سن جنین تعیین می شود

سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی

در سونوگرافی سه بعدی ، شما می توانید یک تصویر سه بعدی از جنین مشاهده کنید و در نهایت عکسی از او را دریافت کنید و در سونوگرافی چهاربعدی ، با کنار هم قرار دادن عکس ها یک فیلم از حرکات جنین در اختیار شما قرار می گیرد. اسکن سه بعدی و چهاربعدی به اندازۀ سونوگرافی معمولی امن است. با این حال، انجام آنها صرفاً برای داشتن عکس یا فیلمی از جنین توصیه نمی شود. با انجام این کار، شما جنینتان را در معرض سونوگرافی های غیرضروری قرار می دهید. همینطور استفاده از امواج فراصوت برای مدت زمانی بین ۴۵ دقیقه تا یک ساعت، طولانیتر از محدودیت های ایمنی است و توصیه نمی شود. با این حال، این نوع سونوگرافی ها اطلاعات بیشتری در مورد تشخیص ناهنجاری ها در اختیار پزشک می گذارد. از آنجا که این نوع سونوگرافی جزئیات بیشتری را از زوایای مختلف نشان می دهد، در تشخیص ها به پزشکان کمک می کند تا برای برنامه ریزی های بعد از تولد تصمیم بگیرند.

دلایل انجام سونوگرافی در دوران بارداری

برای اطمینان از کاشت صحیح تخمک بارور شده بر دیواره داخلی رحم و تشکیل جفت جنین نیاز به سونوگرافی است. سایر دلایل انجام سونوگرافی در دوران بارداری عبارتند از:

از لحاظ پزشکی سونوگرافی معمولاً به دلایل زیر انجام می شود:

• سه ماهه اول:

1. تأیید بارداری
2. تأیید ضربان قلب
3. اندازه گیری طول قد نشسته جنین (crl) یا سن بارداری
4. تأیید بارداری مولار (پوچ) یا خارج از رحم
5. ارزیابی بارداری غیرطبیعی

• سه ماهه دوم:

1. تشخیص ناهنجاری های جنین
2. هفته ۱۳ تا ۱۴ برای تشخیص سندرم داون
3. هفته ۱۸ تا ۲۰ برای تشخیص ناهنجاری های مادرزادی
4. ناهنجاری های ساختاری
5. بررسی دوقلو بودن
6. بررسی سن و رشد جنین
7. بررسی مرگ داخل رحمی
8. تشخیص هیدرآمنیوس (افزایش مایع دور جنین) یا الیگوهیدرآمنیوس (کاهش سطح مایع آمنیوتیک)
9. ارزیابی سلامت جنین

• سه ماهه سوم:

1. تشخیص محل قرار گرفتن جفت
2. تأیید مرگ داخل رحم
3. مشاهده نحوه قرار گرفتن جنین داخل رحم
4. مشاهده حرکات جنین
5. تشخیص ناهنجاری های رحم و لگن مادر

نحوه انجام سونوگرافی

دو نوع سونوگرافی اصلی وجود دارد که عبارتند از: سونوگرافی ترانس واژینال و ترانس ابدومینال. هر دو نوع سونوگرافی معمولاً حدود ۲۰ دقیقه طول می کشند و بدون درد هستند. توجه کنید که نوع سونوگرافی که انجام می دهید بستگی به طول دوره بارداری شما دارد و پزشک شما تعیین می کند که کدام نوع را انجام دهید. در ادامه نحوه انجام هر یک از این سونوگرافی ها را بررسی می کنیم:

نحوه انجام سونوگرافی ترانس واژینال

اگر بخواهید قبل از هفته ۶ یا ۷ بارداری خود اقدام به انجام اولین سونوگرافی خود کنید، پزشک شما احتمالاً سونوگرافی ترانس واژینال را تجویز می کند. در سونوگرافی ترانس واژینال، یک پروب کوچک در پوششی شبیه کاندوم استریل، به داخل واژن وارد می شود. سپس پزشک پروب را درون واژن حرکت می دهد تا با ساطع شدن امواج صوتی، رحم شما را اسکن کرده و نتایج آن را روی صفحه نمایش مشاهده کند. در این حالت کمی احساس فشار خواهید کرد؛ اما دردی حس نمی کنید.

نحوه انجام سونوگرافی ترانس ابدومینال

برای انجام سونوگرافی ترانس ابدومینال، لازم است که مثانه شما کاملاً پر باشد تا بتوان تصویر واضحی از جنین و اندام های تولید مثل شما به دست آورد؛ بنابراین یک ساعت قبل از سونوگرافی باید حدود سه لیوان آب بنوشید و با مثانه پر معاینه شوید.

در حین انجام سونوگرافی ترانس ابدومینال، باید روی میز معاینه یا تخت دراز بکشید. سپس پزشک، ژل مخصوصی را روی شکم و ناحیه لگن شما استعمال می کند. این ژل بر پایه آب است، بنابراین کاملاً پاک می شود و اثری روی لباس یا پوست شما بر جای نمی گذارد. این ژل به حرکت صحیح امواج صوتی کمک می کند. در مرحله بعدی، پزشک دستگاه پروب را روی شکم شما قرار می دهد و آن را برای گرفتن تصاویر سیاه و سفید بر روی صفحه اولتراسوند (صفحه نمایشگری که تصاویر درون شکم را نشان می دهد) حرکت می دهد.

عوارض جانبی سونوگرافی بارداری

از بین انواع سونوگرافی بارداری برخی برای جنین خطر دارد، همانند سونوگرافی سه و چهار بعدی که فقط در موارد ضروری باید مورد استفاده قرار بگیرد. به طورکلی سونوگرافی روشی غیرتهاجمی است که اگر به درستی از آن استفاده شود عوارضی برای جنین نخواهد داشت. اثرات طولانی مدت قرار گرفتن در معرض امواج فراصوتی هنوز کاملاً مشخص نشده است. پیشنهاد می شود از سونوگرافی فقط در تشخیص پزشکی استفاده شود.