شایع ترین نوع سرطان در بین زنان در تمام دنیا سرطان پستان است. این خطر در تمام سنین برای زنان وجود دارد. با این همه در بسیاری موارد این سرطان قابل درمان است. تشخیص زودهنگام و اقدام به درمان به موقع یکی از اصول مهم در روند درمان بیماران می باشد. تشخیص زودرس در بالا بردن اثر بخشی درمان بیماری، کم کردن عوارض روحی، روانی، اجتماعی و خانوادگی بیماری سرطان، کم کردن هزینه های درمان، کم کردن شانس عود مجدد بیماری در پستان یا جای دیگری از بدن و امکان بقای بیشتر بیماران بعد از درمان مؤثر است. به همین دلیل انجام ماموگرافی از اهمیت بالایی برخوردار است. با غربالگری بانوان بالای 40 سال، می توان میزان مرگ و میر به دلیل سرطان پستان را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

انواع ماموگرافی

ماموگرافی در کل به دو دسته ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی تقسیم می شود.

• ماموگرافی غربالگری: این نوع ماموگرام به عنوان یک آزمایش روتین برای بررسی سرطان یا سایر تغییرات سینه ها انجام می شود.
• ماموگرافی تشخیصی: اگر توده یا سایر علائم سرطان سینه را دارید، پزشک، ماموگرافی تشخیصی را تجویز می کند. همچنین اگر ایمپلنت یا پروتز سینه داشته باشید به ماموگرام تشخیصی نیاز خواهید داشت.

ماموگرام تشخیصی به طور گسترده تری از ماموگرام غربالگری انجام می شود. در این روش معمولاً از دوز اشعه ایکس بالاتری استفاده می شود تا بتوان سینه را از چندین موقعیت گوناگون مشاهده کرد. متخصص رادیولوژی همچنین ممکن است برخی از نواحی خاص را بزرگتر نشان دهد. ماموگرافی تشخیصی برای بررسی بیماران دارای علائم بالینی غیرطبیعی مانند توده پستان یا ترشح از نوک سینه استفاده می شود. ممکن است ماموگرافی تشخیصی پس از غربالگری ماموگرافی با نتایج غیرعادی انجام شود تا ناحیه غیر طبیعی در غربالگری اولیه، به صورت دقیق تر بررسی شود.

کاربردهای ماموگرافی

مهمترین موارد استفاده از ماموگرافی :

• ماموگرافی ریسک مرگ به علت سرطان سینه را کاهش می دهد و برای تشخیص انواع سرطان پستان، از جمله سرطان داکتال تهاجمی و لوبولار تهاجمی کاربردی است.
• ماموگرافی توانایی پزشک را در تشخیص تومورهای کوچک بالا می برد. هنگامی که سرطان کوچک است، گزینه های درمانی بیشتری در دسترس هستند.
• استفاده از ماموگرافی احتمال تشخیص بافت های غیر طبیعی مجاری شیر را موسوم به کارسینوم داکتال در جا افزایش می دهد.
• غربالگری بانوان بالای 40 سال از نظر سرطان پستان.
• ارزیابی بیمارانی که توده مشترک در پستان دارند.
• پیگیری درمان بیماران رادیوتراپی یا ماستکتومی شده است.
• پیگیری پستان مقابل در فردی که یک سینه مبتلا به سرطان سینه را برداشته است.

نقش ماموگرافی در غربالگری سرطان سینه

ماموگرافی در واقع با تشخیص به موقع به پیشگیری و درمان سرطان پستان در مراحل اولیه کمک می کند. این روش مشکلات، تغییرات و ناهنجاریهای کوچکی را در بافت پستان مشخص کند که هنوز توسط خود آزمایی پستان قابل لمس و شناسایی نیستند. همچنین در مراحل بعدی در صورت ابتلا به سرطان سینه کمک به یافتن علت و میزان پیشروی آن می کند.

نقش ماموگرافی در تشخیص بیماریهای غیرسرطانی پستان

ماموگرافی همچنین سایر مشکلات سینه را از نظر تقارن، سایز، تراکم و مواردی از این قبیل مورد بررسی قرار می دهد تا جهت انجام عمل های جراحی و یا پس از عمل یا سایر اقدامات تشخیصی و درمانی به پزشک کمک کند.

هدف از ماموگرافی بعد از عمل جراحی سرطان پستان

پس از انجام عمل جراحی پستان چه با هدف زیبایی چه با هدف درمان سرطان پستان و مشکلات دیگر پزشک ممکن است با توجه به زمان بندی مناسب برای برخی افراد ماموگرافی سه بعدی تجویز کند. در این مرحله معمولا میزان موفقیت عمل جراحی مورد بررسی قرار می گیرد. البته ممکن است ماموگرافی به عنوان یک روش تصویر برداری مکمل استفاده شود و یا نیاز به انجام روشهای دیگر همراه با آن وجود داشته باشد.

روش انجام ماموگرافی

این آزمایش معمولاً به صورت ایستاده انجام می شود. تکنسین، پستان شما را بر روی یک صفحه قرار می دهد. در حین آزمایش هر کدام از سینه ها بین دو صفحه قرار می گیرد. این عمل باعث مسطح و یکنواخت شدن پستان ها شده تا بتوان تصاویر واضحی را از بافت پستان با حداقل دور اشعه تهیه نمود. فشرده شدن سینه بین دو صفحه ممکن است کمی موجب ناراحتی به مدت چند دقیقه برای فرد ایجاد کند. صفحه متحرک بالایی با نزدیک شدن به صفحه ثابت پایین موجب فشرده شدن بافت سینه خواهد شد. سپس دستگاه شروع به گرفتن تصویر می نماید. این روش برای سینه دیگر نیز تکرار می شود و از شخص تقاضا می شود تا مشابه روش قبل عمل نماید. صفحه دستگاه ماموگرافی برای گرفتن تصاویر اشعه ایکس از زاویه دیگر باید بچرخد تا عکس دیگری از زاویه مخالف گرفته شود. با این عکس دو تصویر از دو زاویه پستان حاصل خواهد شد.

تفسیر جواب ماموگرافی

انجام آزمایش ماموگرافی منجر به تولید تصاویر سیاه و سفید دو بعدی یا سه بعدی از بافت پستان ها می شود. این تصاویر روی مانیتور رایانه قابل مشاهده هستند. متخصص رادیولوژی بر اساس نتایج حاصل شده، یک گزارش نهایی از یافته های آزمایش برای پزشک شما تهیه می کند. رادیولوژیست بر اساس تصاویر به دست آمده نسبت به وجود تومورهای سرطانی یا خوش خیم اطمینان حاصل می کند و ممکن است برای اطمینان بیشتر، انجام آزمایش های مجدد دوره ای را تجویز کند. تفسیر نتایج آزمایش ماموگرافی به طور کلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• وجود توده های کلسیم در غدد شیری و بافت های دیگر پستان.
• وجود توده ها و بافت های متراکم غیر نرمال.
• وجود عدم تقارن در بخش های مختلف سینه ها.
• وجود ناحیه متراکم تنها در یکی از پستان ها.
• ایجاد یک ناحیه متراکم غیر نرمال در مقایسه با نتایج قبلی ماموگرافی.

هزینه ماموگرافی

هزینه ماموگرافی براساس تعرفه وزارت بهداشت بخش خصوصی محاسبه می شود. هزینه انجام این تصویربرداری به عواملی چون یک طرفه بودن یا دو طرفه بودن و میزان بزرگنمایی بستگی دارد. نوع روش ماموگرافی نیز می تواند قیمت ماموگرافی را تغییر دهد.

نسخه اصلی مطلب ماموگرافی چه کاربردهایی دارد؟ را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---