کاربرد و عوارض سونوگرافی سه بعدی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سـونوگرافی یکـی از ابزارهـای مفیـد تشـخیصی در بسـیاری از زمینه های پزشــکی می باشد و از ســال 1970 به طور گسترده ای در حیطه های مختلـف پزشـکی مـورد اسـتفاده قــرار گرفتــه اســت. در سال های اخیــر اســتفاده از ســونوگرافی سه بعدی در فیلدهــای مختلــف پزشــکی کمــک بســزایی در رونــد تشــخیص و درمــان بیماری ها داشــته اســت. ســونوگرافی از ابزارهــای ضــروری در رونــد ارزیابی های تشــخیصی و همچنیــن پروســیجرهای درمانــی در حیطــه نابــاروری می باشد.

از ســونوگرافی جهــت بررســی رحــم، لوله های فالـوپ، تخمدان ها و حفـره پریتوئـن اسـتفاده می شود و به کارگیری تکنولــوژی سه بعدی اطلاعات بیشــتری را در اختیــار پزشــک قــرار می دهد. بــا تزریــق هم زمان مایــع سـالین و یـا کنتراسـت( داخـل حفـره رحـم) در زمـان انجـام ســونوگرافی سه بعدی، اطلاعات دقیــق و ارزشــمندی در خصــوص آنومالی های حفــره رحــم، مالفورماســیون هــای رحمـی، چسبندگی ها و وضعیـت لوله ها به دست می آید.

بررسـی سـونوگرافیک سـایز و تعـداد فولیکول های تخمدان در ارزیابی های تشـخیصی و همچنیـن درمان افراد در سیکل های تحریـک تخمک گذاری انجـام می شود. آنومالی های رحـم بـا کمـک سـونوگرافی سه بعدی بـه خوبــی قابــل ارزیابــی می باشد. در حــال حاضــر ســونوگرافی سه بعدی و MRI بهتریــن روش های تشـخیصی در ارزیابـی آنومالی های مـادرزادی رحـم محســوب می شوند. سونوگرافی سه بعدی، یک فن است که تصاویر اولتراسوند سیاه سفید را به یک مجموعه داده حجمی، تبدیل می کند. پس از آن تصویر سه بعدی می تواند به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد. سونوگرافی سه بعدی در حوزه زنان و زایمان، کاربردهای بسیاری دارد و مادران در دوران بارداری می توانند با کمک سونوگرافی سه بعدی، تصاویر دقیقی از جنین در رحم خود به دست آورند.

کاربردهای سونوگرافی سه بعدی

سونوگرافی، کاربردهای مختلفی در حوزه درمان و بیماری های زنان دارد. سونوگرافی یکی از روش های مناسب برای تشخیص اختلالات موجود در لوله های فالوپ و رحم است.
مشاهده فیبروم و توده های رحمی با استفاده از سونوگرافی سه بعدی بسیار راحت تر خواهد بود.

با استفاده از این نوع سونوگرافی می توان تشخیص داد که این بیماری ها نیاز به عمل جراحی دارند یا اینکه با درمان دارویی برطرف می شوند.
اگر فیبروم، کاملاً داخل حفره رحم قرار گرفته باشد یا اینکه بیش از 50 درصد فیبروم داخل حفره رحم باشد، می توان با استفاده از لاپاراسکوپ آن را جراحی کرده و برداشت.

اگر فیبروم داخل عضله رحم باشد و حجم آن بیش از 5 سانتی متر بوده و کمتر از 50 درصد آن داخل حفره باشد، باید فیبروم را با استفاده از عمل جراحی باز، برداشت.
همچنین سونوگرافی سه بعدی امکان مشاهده اندازه تخمدان را فراهم می سازد، مشاهده سایز تخمدان با استفاده از سونوگرافی های معمولی، امکان پذیر نیست.
با استفاده از سونوگرافی سه بعدی، بررسی دقیق رگ های خونی رحم، امکان پذیر می باشد.

همه این حالت ها با استفاده از سونوگرافی سه بعدی قابل تشخیص است؛ زیرا که سونوگرافی دوبعدی اجازه مشاهده و بررسی این اندازه ها را به ما نمی دهد. شایان ذکر است که روش های تشخیصی دیگر، همان دقت سونوگرافی سه بعدی را در اختیار قرار نمی دهند. درصورتی که از سونوگرافی معمولی (دوبعدی) جهت تشخیص موارد مذکور استفاده شود، نیاز به انجام آزمایش های تشخیصی تکمیلی دیگری مثل ام آر آی، لاپاراسکوپ و… می باشد.

روش های سونوگرافی سه بعدی

سونوگرافی سه بعدی این قابلیت را دارد که به دو روش انجام می شود:

• سونوگرافی واژینال
• سونوگرافی شکمی
• سونوگرافی واژینال

یکی از روش های انجام سونوگرافی سه بعدی، سونوگرافی واژینال است. این نوع سونوگرافی، غیرتهاجمی بوده و به بررسی ناحیه لگن پرداخته و طی آن، اعضای ناحیه تناسلی خانم از جمله تخمدان ها، رحم و واژن، موردبررسی قرار می گیرند. با این نوع سونوگرافی، می توان بیماری ها را به شکل دقیق تشخیص داده و هیچ گونه خطری برای فرد نخواهد داشت.

سونوگرافی شکمی

سونوگرافی شکمی که از آن با عنوان سونوگرافی شکمی یاد می شود، برای منعکس کردن امواج صوتی است که برای تولید نمای تمام ساختارهای بالایی یا فوقانی شکم از آن استفاده می شود.
از سونوگرافی شکمی برای ارزیابی:

• کلیه ها
• آئورت شکمی
• کیسه صفرا
• کبد
• طحال
• پانکراس

استفاده می شود.
نکته: سونوگرافی سه بعدی واژینال می تواند تصاویر دقیق و واضح تری را به عنوان خروجی داشته باشد.

آمادگی های قبل از سونوگرافی سه بعدی

1. لازم است تا قبل از انجام سونوگرافی مثانه خود را پر کنید تا بتوانید کیفیت سونوگرافی خود را به نسبت افزایش دهید. افرای که با مثانه خالی سونوگرافی خود را انجام می دهند، تصویری که در خروجی نمایش داده می شود از کیفیت پایینی برخورد است و گاهی عملاً کاربردی ندارد. در نتیجه، توصیه می گردد قبل از سونوگرافی، مثانه خود را کاملاً پر کنید.

2. سونوگرافی با کمک مبدل و ژل بر روی شکم انجام می شود، در نتیجه لازم است ناحیه مورد نظر برای سونوگرافی را عاری از هر گونه پوشش کنید.

3. بهتر است در دوران قاعدگی سونوگرافی حداقل 5 روز بعد از شروع قاعدگی صورت گیرد.

مراقبت های بعد از سونوگرافی سه بعدی

1. بعد از تمام شدن سونوگرافی ، ممکن است از فرد بخواهند تا اتمام زمان بررسی و رسیدن اطلاعات توسط رادیولوژیست، صبر کنند.
2. ژلی که برای این نوع سونوگرافی استفاده می کنند سرد است و ممکن است باعث سردی بدن افراد شود. مگر آنکه از اول گرم شده و به دمای طبیعی انسان ها برسد.
3. فردی که تحت سونوگرافی سه بعدی قرار می گیرد، ممکن است تحت فشاری که با ترانسدور که بر روی شکم وارد می شود، قرار گرفته و دچار درد و ناراحتی شود.

عوارض سونوگرافی سه بعدی

در حالت کلی، سونوگرافی سه بعدی عوارض خاصی ایجاد نمی کند؛ اما می توان گفت، این سونوگرافی در موارد غیرضروری ممکن است آسیب هایی به جنین بزند. علاوه بر این مشکل، می تواند سبب اتلاف هزینه و وقت گردد. سونوگرافی سه بعدی شامل بیمه نبوده و به دلیل گران بودن آن، مقرون به صرفه نیست مگر در مواردی که به تشخیص پزشک حتما لازم باشد؛ از این روش تشخیص استفاده نمود.