ریزش موی آندروژنیک، شایعترین علت ریزش مو در زنان و مردان

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

معمولترین و شایعترین علت ریزش مو در آقایان و خانم ها عامل پر قدرت آندروژنتیک می باشد. اصطلاح «آندرو» از آندروژن یا هورمان های مردانه ساز مانند «دی هیدروتستوسترون» و «تستوسترون» گرفته شده که وجود آن ها برای ریزش موی آندروژنتیک هم در آقایان و هم در خانم ها لازم هستند و «ژنتیک» نشان از ژنی دارد که به ارث رسیدن آن برای بروز این نوع ریزش مو لازم است.

ریزش مو در آقایان

در آقایان میزان فراوانی طاسی، ۳ نفر از هر ۵ مرد تا قبل از سن ۵۰ سالگی می باشد، درحالی که در زنان، ۱ نفر از هر ۴ زن از دست دادن مو و نازک شدن مو را تجربه می کنند و بعد از یائسگی بیشتر مستعد طاسی هستند.

در آقایان بعد از بلوغ به دنبال افزایش سطح هورمون های آندروژنی نازک شدن موها و عقب رفتن موهای ناحیه پیشانی شروع می شود. عقب رفتن خط رویش مو در شقیقه ها در اکثر مردان سفید پوست، چه آن هایی که ریزش موی آندروژنتیک در آینده پیدا می کنند و چه آن هایی که پیدا نمی کنند، دیده می شود اما در آن هایی که ریزش موی آندروژنتیک دارند ریزش موی شقیقه ها به نواحی عقب تر پیشروی و به قله سر ختم می شود.

موهای پشت و بغل سر چون عموماً فاقد گیرنده های هورمون مردانه می باشند، ریزش پیدا نکرده و تا آخر عمر باقی می مانند.

ریزش مو در زنان

در زنان هم این نوع ریزش مو ایجاد می شود ولی معمولاً باعث نازک شدن مو و ریزش منتشر در سر می شود. عدم تعادل بین هورمون های زنانه و مردانه می تواند سر چشمه ریزش مو در خانم ها گردد. به همین دلیل دادن آزمایش های هورمونی الزامی است. اغلب زنان با الگوی ریزش زنانه هیچ علائم کلینیکی یا بیوشیمیایی دال بر هورمون جنسی مردانه (آندروژن) اضافی نشان نمی دهند. حتی در مواردی با وجود سطح طبیعی تستوسترون، حساسیت بیش از حد نسبت به آندروژن ها یا تعداد بیش از حد گیرنده های موجود در فولیکول های موی سر سبب ریزش مو می گردند.

پدیده کرکی شدن یا مینیاتوری شدن مو

میزان آندروژن ها برای بروز ریزش مو، لازم نیست بیشتر از حد طبیعی باشد. اگر ژن ریزش مو موجود، و آندروژن ها حتی در حد طبیعی باشند، ریزش موی آندروژنتیک بروز می کند. آندروژن ها مهم ترین فاکتورهای اثرگذار در ریزش موی سر انسان هستند. رشد سبیل، موهای زیربغل و ناحیه کشاله ران به آندروژن ها وابسته است. رشد موی سر وابسته به آندروژن ها نیست ولی وجود آندروژن ها برای ریزش موی مردانه لازم هستند.

در سلول های خاصی از بدن هورمون تستوسترون توسط آنزیم ۵- آلفا ردوکتاز به هورمون قوی تر دی هیدرو تستسترون تبدیل می شود، درمال پاپیلای فولیکول مو گیرنده های زیادی برای این هورمون داشته و این هورمون اثری مخرب بر روی فولیکول های سر دارد و باعث ضعیف شدن آن ها شده و موهای رشد یافته جدید مرتباً نازک تر شده تا اینکه دیگر مویی از آن فولیکول رشد نمی کند.

دی هیدرو تسترون (DHT) از طریق کوتاه کردن سیکل رشد مو باعث می شود موی ضخیم در فولیکول های دارای گیرنده این هورمون به موی کرکی و نازک تبدیل شود این کار باعث می شود یک فولیکول قبل از رسیدن به مرحله آخر رشد به طور زودرس وارد فاز استرحت شده و رشد بیشتر آن متوقف می شود. تصویر زیر یک فولیکول مو که از نظر ژنتیکی حساس به آندروژن می باشد را نشان می دهد که از فاز آناژن به تلوژن رسیده و سپس وارد مرحله آناژن جدید شده در حالی که کوچکتر و نازک تر و کمرنگ تر از قبل به نظر می رسد در صورتی که این سیکل رشد معیوب چند بار تکرار شود یک موی ضخیم به موی کرکی تبدیل شده سپس به تدریج تمام موهای ناحیه گرفتار، درگیر این جریان شده و با گذشت زمان سر توسط موهای کرکی نازک پوشیده می شود. تولید پیگمان (دانه رنگی) نیز کاهش پیدا می کند و موها کمرنگتر می شوند. نهایتاً ناحیه مبتلا، کم پشت به نظر رسیده و ممکن است طی زمان از مو خالی شود.

مردان و زنان دچار ریزش مو، ژن های مربوط به ریزش مو را از یک یا هر دو والدین خویش به ارث می برند. این ژن در مردان به صورت اتوزومال غالب و در زنان اتوزومال مغلوب ظاهر می شود. در مرحله تشکیل جنین ژن طاسی باعث می شود یک سری از فولیکول های مو نسبت به دی هیدرو تستوسترون حساس شوند و بعد از بلوغ به دنبال افزایش سطح هورمون های آندروژنی این فولیکول های حساس به مرحله کرکی شدن وارد شده و از بین می روند. سن شروع، میزان و سرعت ریزش مو در هر فرد فرق می کند. چرب بودن مو، استفاده از ژل و سشوار بیش از حد، بیماری های شدید، سوء تغذیه یا کمبود ویتامین ها می توانند این روند را تسریع کنند.