شوره سر چرا بوجود می آید

دکتر گیتا فقیهی [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drgitafaghihi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند،بلوک آ،طبقه سوم،کلینیک صدف تلفن مطب : 32240828 - 031

پوست انسان ازلایه های متعددسلولی درست شده است.درحالت عادی این سلولها ظرف ۳۰-۲۰روزمراحل رشدخودراطی کرده وازسطح پوست به صورت سلولهای مرده به بیرون ریخته می شوند.درصورتیکه این روندبه شکل غیرعادی تسریع گردد،تعدادسلولهای مرده افزایش یافته وهمراه باچربی وترشحات دیگرپوست تشکیل «شوره سر» رامی دهند. همراه باشوره اغلب خارش هم رخ داده ودرضمن اکثربیماران به انواع شامپوهاوداروهای خانگی روی می آورند و همه این عوامل باعث تحریک پوست وبدترشدن اوضاع می گردد.

متذکرمی شویم که شوره سرابتدای طیف بیماری به نام «درماتیت سبوره» بوده ودرحقیقت فرم خفیف آن محسوب می گردد.درواقع اگرشوره سردرمان نشودگاهی شدیدترشده وتابلوی بالینی درماتیت سبوره رابوجود می آورد.دراین حالت سربیمارازپوسته های چرب،بدبو،کثیف وبعضاًعفونی پرشده وخارش وتحریک شدیددرپوست سروجوددارد.موهابهم چسبیده وبیماراحساس ناراحتی زیادمی کند.درماتیت سبورئیک یا درماتیت شوره اى به ضایعات قرمز و پوسته دار پوست که با تولید سبوره (پوسته هاى چرب یا خشک سفید رنگ) و خارش همراه است، گفته مى شود.

علايم و نشانه ها :
علائم شوره سر براي بيشتر مردم شناخته شده است :
- پوسته هاي برفكي سفيد چرب از پوست مرده كه به صورت نقطه هايي بر روي مو و شانه ها ديده مي شود.
- پوست سر خارش دار و پوسته دار.
اين علائم عمدتاً در فصول پاييز و زمستان، بدليل گرماي منازل و خشكي هوا تشديد مي يابد و در تابستان بهبود مي يابد.

علل ايجاد شوره سر:
شوره سر مي تواند به دلايل زير بروز كند :

1- خشکی پوست :
شايعترين علت خارش و پوسته ورقه ورقه شدن پوست سر در زمستان كه هوا سرد است و در منازل از گرم كننده ها استفاده مي شود، مي باشد. پوسته هاي ايجاد شده ناشي از خشكي پوست معمولاً كوچكتر و كم چرب تر از پوسته هاي ايجاد شده ناشي از علل ديگر مي باشند و معمولاً علايم و نشانه هاي خشكي پوست در ديگر نقاط بدن مثل بازو و پاها نيز ديده مي شود.

2- پوست چرب و تحريك شده ( درماتيت سبوریک ) :
اين حالت، يكي ديگر از شايع ترين علل ايجاد شوره سر است و مشخصه آن پوست چرب و قرمز پوشيده از پوسته هاي برفكي سفيد يا زرد است. درماتيت سبوريك نه تنها پوسته سر، بلكه ديگر نواحي كه غدد سباسه زيادي دارند مانند ناحيه ابروها، گوشه هاي بيني، پشت گوش، زير سينه ها، كشاله ران و گاهي اوقات زير بغل ها را نيز درگير مي كند.

3- ناكافی بودن شست و شوی سر:
در صورت عدم شست و شوی مرتب موها با شامپوی مناسب، چربی و سلول های پوست تجمع می يابند و مي توانند شوره ايجاد نمايد.

4- پسوريازيس :
اين نوع عارضه پوستي موجب تجمع سلول هاي مرده پوست مي شود كه پوسته هاي نقره اي ضخيمي ايجاد مي نمايد. پسوريازيس معمولاً بر روي زانوها، آرنج و .. ديده مي شود. ولي مي تواند پوست سر را نيز درگير نمايد.

5- حساسيت به محصولات مراقبت از مو ( درماتيت تماسی ) :
گاهي حساسيت به برخي تركيبات محصولات مراقبت از مو يا رنگ موها، بخصوص پارا فنيلن دي آمين، مي تواند موجب قرمزي، التهاب و پوسته دار شدن پوست سر شود.

6- قارچ مخمر :
اين قارچ بر روي پوست سر اغلب افراد سالم و بالغ زندگي مي كند بدون اينكه مشكل خاصي ايجاد نمايد. اما گاهي اوقات رشد آن از كنترل خارج شده، از چربي هاي مترشحه توسط فوليكول هاي مو تغذيه مي كند و موجب تحريک تكثير سلول هاي پوست مي شود. نتيجه آن تعداد زيادي سلول هاي مرده پوست است كه كه با چربي پوست سر به هم مي چسبند و به شكل پوسته هاي سفيد برفكي روي سر ديده مي شوند.

دقيقاً مشخص نيست كه چه عاملي باعث رشد بيش از حد اين موجود زنده مي شود، اگر چه چربي بيش از حد پوست سر، تغييرات سطح هورموني، استرس، بيماري ها، اختلالات نورولوژيك، ضعف سيستم ايمني و عدم شست و شوي كافي موها مي توانند در شكل گيري شوره سر مؤثر باشند.

سایر عوامل موثر
** شوره سر به دلایل مختلفى از قبیل تغذیه نادرست ، هیجان و نگرانى و استرس ، هواى گرم و مرطوب ، یا سرد و خشک ، پوست چرب ، تعریق زیاد ، عدم تعادل هورمون ها به خصوص آندروژن ها ، مصرف بى رویه مواد آرایشى مو و عدم رعایت نظافت مو (شامپو نزدن مرتب، عدم شست و شوى کافى سر بعد از شامپو زدن و یا باقى ماندن بقایاى صابون در پوست سر) ظاهر مى شود.

** همچنین شوره می تواند علت میکروارگانیسمى و قارچى داشته باشد.
** استرس و خستگی از مهمترین عوامل ایجاد و تشدید شوره سر هستند، زیرا موجب کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن و ابتلا به انواع عفونت و اگزمای پوستی میشوند.
همچنین کمبود برخی ریزمغذیها همانند روی در بدن نیز موجب ایجاد شوره سر میشود.

رعایت شرایط زیر به بهبود شوره سر کمک می کند :
▪ از برخورد با محیط های پر استرس وتنش زا پرهیز کنید.
▪ خودداری ازخاراندن پوست سر ، زیرا این عمل باعث ایجاد عفونت شده و مشکل شما را تشدید می نماید.
▪ استفاده از برس و شانه نرم و حتی الامکان طبیعی و سایر افراد خانواده به هیچ وجه نبایستی از آنها استفاده نمایند.
▪ اصلاح رژیم غذائی وبهداشت عمومی : خوردن مقادیر زیادی غذاهای چرب وسرخ کردنی ( مثل همبرگر ، ساندویچ وسیب زمینی سرخ کرده ) ، نوشابه های گازدار و شکلات می تواند در بروزشوره دخالت داشته باشند.