پوست انسان ازلایه های متعدد سلولی درست شده است. درحالت عادی این سلول ها ظرف ۳۰-۲۰ روز مراحل رشد خود را طی کرده و از سطح پوست به صورت سلول های مرده به بیرون ریخته می شوند. درصورتیکه این روند به شکل غیرعادی تسریع گردد، تعداد سلول های مرده افزایش یافته وهمراه با چربی و ترشحات دیگر پوست تشکیل شوره سر را می دهند. همراه با شوره اغلب خارش هم رخ داده و درضمن اکثر بیماران به انواع شامپوها و داروهای خانگی روی می آورند و همه این عوامل باعث تحریک پوست و بدترشدن اوضاع می گردد.

متذکر می شویم که شوره سرابتدای طیف بیماری به نام «درماتیت سبوره» بوده و در حقیقت فرم خفیف آن محسوب می گردد. درواقع اگر شوره سر درمان نشود گاهی شدیدتر شده و تابلوی بالینی درماتیت سبوره را بوجود می آورد. در این حالت سر بیمار از پوسته های چرب، بد بو، کثیف و بعضاً عفونی پر شده و خارش و تحریک شدید در پوست سر وجود دارد. موها بهم چسبیده و بیمار احساس ناراحتی زیاد می کند. درماتیت سبورئیک یا درماتیت شوره اى به ضایعات قرمز و پوسته دار پوست که با تولید سبوره (پوسته هاى چرب یا خشک سفید رنگ) و خارش همراه است، گفته مى شود.

علایم و نشانه ها ی شوره سر

• پوسته های برفکی سفید چرب از پوست مرده که به صورت نقطه هایی بر روی مو و شانه ها دیده می شود.
• پوست سر خارش دار و پوسته دار

این علائم عمدتاً در فصول پاییز و زمستان، بدلیل گرمای منازل و خشکی هوا تشدید می یابد و در تابستان بهبود می یابد.

علل ایجاد شوره سر

1- خشکی پوست
شایع ترین علت خارش و پوسته ورقه ورقه شدن پوست سر در زمستان که هوا سرد است و در منازل از گرم کننده ها استفاده می شود. پوسته های ایجاد شده ناشی از خشکی پوست معمولاً کوچکتر و کم چرب تر از پوسته های ایجاد شده ناشی از علل دیگر می باشند و معمولاً علایم و نشانه های خشکی پوست در دیگر نقاط بدن مثل بازو و پاها نیز دیده می شود.

2- پوست چرب و تحریک شده ( درماتیت سبوریک )
این حالت، یکی دیگر از شایع ترین علل ایجاد شوره سر است و مشخصه آن پوست چرب و قرمز پوشیده از پوسته های برفکی سفید یا زرد است. درماتیت سبوریک نه تنها پوسته سر، بلکه دیگر نواحی که غدد سباسه زیادی دارند مانند ناحیه ابروها، گوشه های بینی، پشت گوش، زیر سینه ها، کشاله ران و گاهی اوقات زیر بغل ها را نیز درگیر می کند.

3- ناکافی بودن شست و شوی سر
در صورت عدم شست و شوی مرتب موها با شامپوی مناسب، چربی و سلول های پوست تجمع می یابند و می توانند شوره ایجاد نماید.

4- پسوریازیس
این نوع عارضه پوستی موجب تجمع سلول های مرده پوست می شود که پوسته های نقره ای ضخیمی ایجاد می نماید. پسوریازیس معمولاً بر روی زانوها، آرنج و .. دیده می شود. ولی می تواند پوست سر را نیز درگیر نماید.

5- حساسیت به محصولات مراقبت از مو ( درماتیت تماسی )
گاهی حساسیت به برخی ترکیبات محصولات مراقبت از مو یا رنگ موها، بخصوص پارافنیلن دی آمین، می تواند موجب قرمزی، التهاب و پوسته دار شدن پوست سر شود.

6- قارچ مخمر
این قارچ بر روی پوست سر اغلب افراد سالم و بالغ زندگی می کند بدون اینکه مشکل خاصی ایجاد نماید. اما گاهی اوقات رشد آن از کنترل خارج شده، از چربی های مترشحه توسط فولیکول های مو تغذیه می کند و موجب تحریک تکثیر سلول های پوست می شود. نتیجه آن تعداد زیادی سلول های مرده پوست است که که با چربی پوست سر به هم می چسبند و به شکل پوسته های سفید برفکی روی سر دیده می شوند.

دقیقاً مشخص نیست که چه عاملی باعث رشد بیش از حد این موجود زنده می شود، اگر چه چربی بیش از حد پوست سر، تغییرات سطح هورمونی، استرس، بیماری ها، اختلالات نورولوژیک، ضعف سیستم ایمنی و عدم شست و شوی کافی موها می توانند در شکل گیری شوره سر مؤثر باشند.

سایر عوامل موثر

شوره سر به دلایل مختلفى از قبیل تغذیه نادرست، هیجان و نگرانى و استرس، هواى گرم و مرطوب، یا سرد و خشک، پوست چرب، تعریق زیاد، عدم تعادل هورمون ها به خصوص آندروژن ها، مصرف بى رویه مواد آرایشى مو و عدم رعایت نظافت مو (شامپو نزدن مرتب، عدم شست و شوى کافى سر بعد از شامپو زدن و یا باقى ماندن بقایاى صابون در پوست سر) ظاهر مى شود.

• همچنین شوره می تواند علت میکروارگانیسمى و قارچى داشته باشد.
• استرس و خستگی از مهمترین عوامل ایجاد و تشدید شوره سر هستند، زیرا موجب کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن و ابتلا به انواع عفونت و اگزما می شوند.
• همچنین کمبود برخی ریز مغذی ها همانند روی در بدن نیز موجب ایجاد شوره سر می شود.

رعایت نکاتی که به بهبود شوره سر کمک می کند

▪ از برخورد با محیط های پر استرس و تنش زا پرهیز کنید
▪ خودداری از خاراندن پوست سر، زیرا این عمل باعث ایجاد عفونت شده و مشکل شما را تشدید می نماید.
▪ استفاده از برس و شانه نرم و حتی الامکان طبیعی و سایر افراد خانواده به هیچ وجه نبایستی از آنها استفاده نمایند.
▪ اصلاح رژیم غذایی و بهداشت عمومی، خوردن مقادیر زیادی غذاهای چرب وسرخ کردنی ( مثل همبرگر، ساندویچ وسیب زمینی سرخ کرده ) نوشابه های گازدار و شکلات می تواند در بروز شوره دخالت داشته باشند.

نسخه اصلی مطلب علايم و نشانه ها ی شوره سر را در سایت کلینیک پوست صدف بخوانید.

---