تشخیص شقاق
شقاق مقعد به انگلیسی آنال فیشر می شود.بسیاری از متخصصان می توانند شقاق را از روی علایم و نگاه كردن به مقعد تشخیص دهند. یك متخصص ممكن است از انگشت با دستكش (معاینه ركتوم با انگشت) و یا یك وسیله تشخیصی مانند آنوسكوپ استفاده كند. در طول یك معاینه یك متخصص هم چنین می تواند تشخیص دهد كه آیا مشكل دیگری باعث ایجاد شقاق شده است یا نه. اگر شما چندین شقاق در ناحیه ای از مقعد دارید كه معمولاً در آنجا شقاق اتفاق نمی افتد ممكن است مشكل دیگری به عنوان عامل ایجاد كننده شقاق داشته باشید. بیشتر شقاق ها در طول خط وسط بالا یا پایین مقعد به وجود می آید
شقاق چیست
شقاق ترک و یا زخمی است که در ناحیه ابتدای مقعد رخ می دهد که بسیار دردناک بوده و گاهاً با خون ریزی مختصر موقع اجابت مزاج همراه است. علل ایجاد این زخم متفاوت است ولیکن در اکثر بیماران با تغییر اجابت مزاج از قبیل یبوست و یا اسهال شدید همراه است.
از نظر فیزیولوژیک مشکلات کاهش خون رسانی در قسمت پشتی مقعد را مطرح کرده اند و بعضی از محققان افزایش فشار داخل کانال آنال (مقعدی) را از علل فیزیولوژیک آن می دانند. شایع ترین محل این زخم در قسمت خلفی است و از نظر بروز شقاق در بین زنان و مردان هر دو به یک اندازه شایع است به خصوص در افراد بالغ جوان شایع تر مشاهده می شود ولیکن این بیماری از نوزادان تا افراد مسن را گرفتار می کند.
شقاق در قسمت خلفی شایع تر از بخش قدامی می باشد زیرا خونرسانی این بخش ضعیف تر است.
شقاق های اولیه یا شقاق های حاد در ظاهر یک شقاق ( زخم و یا شکاف ) ساده هستند که در قسمت آندرم یعنی قسمت پوشش سلولی مقعد به وجود می آیند، در حالی که تعریف و شناخت شقاق هایمزمن بیش تر بر اساس ورم ها ( ادما ) و تصلب بافت هایی ( فیبروسیز (است که بعد از گذشت بیش از ۸ الی ۱۲ هفته در بیمار مبتلا به شقاق مشخص و پدیدار می شوند. در فرم حاد بيماري درمان هاي حمايتي به صورت رژيم غذايي پر فيبر، استفاده از ملين ها و بي حس كننده هاي موضعي مي باشد كه در بيش از ۹۵% موارد موثر است. در صورت تداوم علايم باليني و وجود علايم آنوسكوپيك از قبيل فيبروز بستر زخم تحت عنوان فيشر مزمن تلقي مي شود كه با درمان جراحي (بريدن قسمتي از عضه داخلي مقعد) و شكست سيكل معيوب بيماري درمان مي شود. با توجه به تهاجمي بودن اين روش و عوارض متعدد آن استفاده از روش هاي غير تهاجمي از قبيل اسفنگتروتومي شيميايي با عوامل شيميايي مانند پماد نيتروگليسيرين تزريق سم بوتولينيوم و پماد ديلتيازم بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف اين مطالعه آينده نگر تجويز سم بوتولينيوم در بيماران داراي شقاق مزمن مقعدي و بررسي نتايج و عوارض باليني آن مي باشد. انتخاب بيماران براساس تشخيص باليني ابتلا به شقاق مزمن مقعدي و تمايل بيمار به استفاده از اين روش درماني پس از توضيحات لازم صورت گرفته است، تزريق سم بوتولينيوم از نوع تجاري در ۴۰ بيمار انجام شد و ۸ هفته پس از تزريق علايم بيماري و نتايج آن بررسي شد كه درد در ۷۰% بيماران از بين رفته و زخم در ۵/۷۷% بيماران كاملا ترميم يافت، بدون آنكه عارضه اي از تزريق سم بوتولينيوم چه به صورت سيستميك و چه به صورت موضعي بروز نمايد. با توجه به نتايج بدست آمده از اين مطالعه و ساير مطالعات تزريق سم بوتولينيوم يك روش بي خطر و بدون عارضه جدي مي باشد و مي تواند به عنوان يك روش درماني به خصوص در افراد با ريسك بالاي عمل جراحي مثل زنان چندزا مورد استفاده قرار گيرد.
نمونه التهاب هايي که در بيماري شقاق مزمن ( کرونيک شقاق ) ظاهر مي شوند عبارتند از
يک توده محافظ (سنتينال ) ، يا علائم پوستي در اطراف ناحيه ديستال شقاق و يک زائده با ساختار بافت مقعدي که بيش از حد بزرگ شده (هيپرتروفيد ) و در ابتداي شقاق در کانال مقعدي شکل گرفته است.
باور بر اين است که يک عامل شايع در شکل گيري اين شقاق ها ضربه و آسيبي (تروما ) مي باشد که بر اثر عبور مدفوع سفت و خشک از کانال خروجي مقعد به وجود مي آيد.
در هر حال ، تحقيقات بين المللي در زمينه شقاق نشان از اين دارد که بيش تر بيماران گزارش دادند بر اثر ابتلا به اسهال علائم شقاق در آن ها بروز کرده است.
علائم باليني براي بيماري شقاق مقعدي( آنال شقاق) به وجود آمدن درد و ناراحتي خاص در ناحيه مقعد است که پس از خروج مدفوع آغاز مي گردد.
در شقاق هاي مقعدي حاد درد ممکن است خيلي کوتاه و کم باشد، اما ، پس از گذشت چند ساعت و يا گذشت تمام روز مي تواند تبديل به شقاق مزمن مقعدي شود.
اغلب بيماران حالت درد شقاق را مانند درد ناشي از حرکت تيغ ريش تراشي و يا حرکت خورده شيشه در ناحيه مقعد توصيف مي کنند.
بيشتر بيماران مبتلا به شقاق مقعدي آنال فيشراز حرکت کردن مدفوع در ناحيه مقعد و دفع آن ترس دارند. و به همين دليل خون ريزي از مقعد اگر چه غير معمول نيست، در مورد شقاق معمولا در حد مقدار کمي خون قرمز روشن است که روي دستمال توالت ديده مي شود.
شقاق ممکن است به عنوان بيماري هموروئيد تشخيص داده شود و غالبا اين اشتباه توسط ارائه دهندگان مراقبت هاي اوليه صورت مي گيرد