خودارضایی در کودکان

دکتر مطهره میردامادی [ متخصص اعصاب و روان ]آدرس وب سایت : www.dr-mirdamadi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع گلدیس ، ورودی دوم ، طبقه دوم موبایل ۰۹۱۳۱۷۰۷۲۵۴ تلفن مطب : 31317558 - 031

در دوره نوپایی ، بچه ها همزمان با رشد عمومی و آشنایی بیشتر با محیط اطراف به کشف نقاط مختلف بدن خود پرداخته و در می یابند که لمس بعضی از نقاط بدن با لذت همراه است. خود ارضایی در کودکان چیزی بیش از کنجکاوی در مورد اندامهای جنسی است و ممکن است کودک یکبار در هفته و یا گاهی حتی تا چندین بار در روز به آن بپردازد. کودک با تکرار این رفتار و تحریک اندام تناسلی خود به احساسات لذت بخشی دست خواهد یافت. حرکاتی مانند خوابیدن روی شکم و مالیدن خود به زمین یا عروسک و سایر اشیا ( بویژه دختر بچه ها ) بسیار معمول است و ممکن است کودک در دوره های استرس و خستگی به آن بپردازد و یا با دست ، اقدام به تحریک اندام جنسی خود نماید.

خودارضایی در سنین 2 تا 3 سالگی شایعتر است و در میان دختران بیش از پسران دیده می شود. معمولا بصورت ناگهانی آغاز می شود و والدین ، پسر بچه ها را در حالت کشیدن آلت و دختر بچه ها را در حال مالیدن ناحیه تناسلی غافلگیر می کنند. کودک ممکن است گر گرفته وعرق کرده به نظر برسد و در حال خر خر کردن باشد و یا تنفس نامنظمی داشته باشد. و یا در یک وضعیت خاص مثل خم شدن روی چیز خاصی و یا مالیدن خود روی اشیا و یا عروسک غافلگیر شود و یا در حالت چمباتمه نشسته باشد .مادری که کودکش را در این وضعیت غافلگیر میکند باید از رفتارهای ترساننده و خشن پرهیز کند.

عوامل بسیاری در ایجاد رفتار کاوش در اندام جنسی دخالت دارند که ما در ذیل به شرح و بررسی مختصر یکایک آنها می پردازیم :
الف - عوامل زیستی :
1- وجود انگل های معدی و کرمک که سبب پیدایش خارش در مقعد یا ورم در اطراف دستگاه تناسلی می شود و کودک با خاراندن خود سعی دارد آن را از خود دفع و خویشتن را راحت کند. این خارش ها گاه سبب احساس لذت در طفل می شود که از آن پس سعی به تکرار آن داشته و به تدریج بدان مبتلا می شود.
2- ابتلای به بلوغ زودرس که ناشی از عدم تعادل در ترشح هورمون ها و کار غدد به ویژه غده جنسی است و باید بگوییم که این امر ممکن است از سنین خردسالی عارض شود.
3- وجود نامنظمی پوستی در محل ختنه که سبب تحریک های بی مورد یا تورم می گردد.
4- وجود حالتی چون یبوست که خود می تواند عاملی برای این امر باشد و نیز نگهداری ادرار و مدفوع در خود که ناشی از روش نادرست تربیتی والدین است. عادت به تخلیه در کودکان باید از حدود یک و نیم سالگی در طفل پایه گذاری شود و طفل در این رابطه خاطره بدی در رابطه با دشواری تخلیه نداشته باشد.
5- در اثر عدم شستشوهای منظم، یا وجود بیماری های مختلف جلدی حالت خارش در دستگاه تناسلی و دفع کودک احساس می شود.
6- رشد بدن و به ویژه دستگاه تناسلی که سببی برای تحریک پذیری است و در چنین مواردی در پوشش و لباس کودک و بویژه در مورد زیر جامه باید مراقب بود که زبر یا بسیار نرم نباشد. این زمینه برای نوجوانان بیشترو برای پسران زیادتر از دختران است.تنبیه کردن و جملات آمرانه ای چون «دست نزن» بدترین نحوه برخورد با کودکانی است که با آلت تناسلی خود بازی می کنند. باید توجه داشت، کودکان قدرت تمرکز ضعیفی دارند و می توان با اقدام ساده ای، کودک را از این عمل بازداشت.

ب- عوامل مکانیکی تحریک :
1- دستکاری های کودکان بدین معنی که برخی از کودکان به طور دایم با خود بازی می کنند و دست شان با خودشان مشغول است.
2- تماس خود به تشک یا به نرده و پله، سبب دیگری برای بروز این حالت است. در ابتدای کار این امر صورت بازی و سرگرمی دارد ولی به تدریج پایه غلطی در این رابطه گذارده می شود و طفل سر از ابتلا در می آورد.
3- نوازش های غلط مادران، مربیان یا مبتلایان به ضعف قوای جسمانی که سعی دارند از طریق دستکاری با کودکان و بازی ناروا با آنان، خود را تخلیه نمایند.
4- شستشوهای افراطی همراه با دستکاری کودک در حمام یا توالت که در این امر مؤثراست. شک نیست که مادر طفل در حین شستن طفل چنین قصد و نظری ندارند ولی روش آنها سبب پیدایش این حالت در طفل می شود و ممکن است عمری او را مبتلا نمایند.
در کل فراموش نکنیم که تحریک آلت تناسلی سن بسیار خاصی نمی خواهد. براساس پاره ای تحقیقات از حدود سنین 3 تا 20 هفتگی در کودک وجود دارد و هر قدر که به سن کودک اضافه شود تحریک پذیری بیشتر است.

ج - عوامل روانی :
1- اختلال روانی در کودکان و نوجوانان، خود از عواملی می شود که طفل برای بازی به خود روی می آورد.
2- کنجکاوی و کشف در کودکان هم سبب می شود که آنها برای شناخت تفاوت دنیای خود با جنس مخالف اقدام کنند یا به اعضای خود حساس شوند و پس از دستکاری به کشفی در این رابطه نایل آیند.
3- میل به اشتغال و بازی از ویژگی های حیات کودک است. اگر زمینه سرگرمی سالم برای او وجود داشته باشد به آن سرگرم می شود و اگر مسئله خلاف آن بود به خود می پردازد.
4- منع های غلط و شدید و تهدیدها و پرهیز دادن های مکرر از یک امر سبب می شود کودک به آن امر توجه بیشتری کند تا دریابد در قبال آن، چه واقعه یا مسئله ای نهفته است. به ویژه آنگاه که منع های والدین با شور و اضطراب و دل نگرانی آشکار باشد.
5- حالت تنهایی و انزوا و حالت احساس بی کسی، سربار و زاید بودن، در نتیجه خود را از مهر و عنایتی محروم دیدن در این امر دخالت دارد و موجبات لغزش و انحراف را فراهم می آورد.
6- در مواردی که هیجانات روانی، کودک را تحت فشار قرار دهد، او را به ارضای فوری کشش جنسی می کشاند.

د- عوامل عاطفی :
مسئله عاطفه را نمی توان امری ساده و بی حساب پنداشت. خودارضایی کودکان اگر از این دید بررسی شود، نوعی تلاش برای آزاد ساختن خود از نزاع های داخلی و ناراحتی های درونی است که ما در این زمینه مواردی را مطرح می کنیم: احساس محرومیت در کودکان ، اضطراب و نگرانی در افراد، حل عقده حقارت

و - عوامل اجتماعی
1- نوعی از بازی های کودکان که موجب تحریک شده و در پی آن لغزش ها را در کودکان فراهم می کند. مثل کول بازی که در آن کودکان بر دوش یکدیگر سوار می شوند، دکتر بازی و...
2- مشاهده عکس های تحریک کننده، می تواند از عوامل لغزش یا لااقل جهت دادن افراد به سوی رفتارهای ناروا باشد.
3- شنیدن داستان های بدآموز
4- در مواردی که کودکان، دچار شرم و حیای افراطی هستند و با دیگران جوششی ندارند.