اصول اساسی تنبیه و تشویق
رعایت اصول تنبیه و تشویق در افزایش اثربخشی آن موثر است. هر گونه تنبیه و تشویقی که اعمال می شود باید هدفمند باشد.
آثار تشویق
1ـ تشویق، خستگی و نومیدی را از کودک دور می سازد و او را نسبت به هدف و راهی که انتخاب کرده است، امیدوار می سازد.
2 ـ کودک با تحسین و تشویق، در صدد اصلاح ناسازگاریها و نقاط منفی اخلاقی خود برمی آید و بسیاری از شیوه های غلط رفتاری خود را اصلاح می کند.
3 ـ تحسین رفتار و گفتار کودک باعث می شود که در سر دو راهیها سرگردان نشود و در کاری که انجام می دهد، کوشاتر و جدی تر باشد.
نکاتی پیرامون تشویق
1ـ هنگام تشویق، کودک باید بفهمد که به چه جهت مورد تحسین قرار گرفته است.
2ـ تشویق باید هر چند وقت یک بار و در برابر کارهای برجسته کودک باشد، نه به صورت همیشگی و برای هر کاری؛ زیرا در این صورت، تشویق تأثیر خود را از دست خواهد داد.
3ـ تشویق نباید از حد اعتدال تجاوز کند، زیرا ممکن است کودک را به خودبینی و خودستایی گرفتار کند.
4ـ تشویق نباید شکل رشوه به خود بگیرد، که در این صورت اثر مثبت و سازنده نخواهد داشت.
5ـ باید عمل یا اخلاق نیک کودک را تحسین کرد نه خود او را.
6 علت تشویق باید برای کودک مشخص باشد. یعنی کودک شما باید بفهمد که به چه علت مورد تحسین والدین قرار گرفته است.
7 تشویق باید هر چند وقت یکبار و در برابر کارهای برجسته ی کودک باشد، نه به صورت همیشگی و برای هر کاری. زیرا در این صورت تاثیر خود را از دست می دهد و برای کودک مثل رشوه گرفتن است نه پاداش.
8 به استعداد های کودکتان توجه کنید اگر کودکتان در زمینه ی خاصی توانایی دارد حتما آن را شناسایی کنید و با تشویق آن باعث ایجاد پشتکار و میل به تمرین بیشتر او شوید.
راه دیگر تقویت رفتار مثبت کودکان، استفاده از جدول خاصی که به صورت روزانه رفتارهای خوب کودک را سازمان دهی میکند، است؛ ابتدا این جدول را برای کودک خود توضیح دهید و به او بگویید که در ازای هر کار خوبی که انجام دهد، ستاره یا برچسب رنگی در جدول برایش نصب خواهید کرد و با این کار کودک خود را آگاه کنید که به رفتارهای خوب او توجه میکنید.تشویقهای غیرمادی میتواند لبخند زدن، نوازش کردن و در آغوش قرار گرفتن، بوسیدن، چشمک زدن، کف زدن دستهجمعی، تحسین کلامی، بازی کردن، رفتن به پارک، کتابخوانی و آشپزی کردن همراه مادر را شامل شود.
اما چند نکته است که والدین نباید فراموش کنند :
هم رفتارهای خوب و هم رفتارهای بد، وقتی پاداش ببینند، تقویت میشود. رفتار مناسب فرزندان را باید همیشه و بلافاصله پس از رفتار مورد نظر پاداش داد و باید از پاداش دادن به رفتار نامناسب کودکان پرهیز کرد.همچنین برای کاهش یا توقف بعضی رفتارهای نامطلوب باید از روشهای اصلاحی ملایم استفاده کرد.