كبد چرب چیست ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

آنچه در مورد كبد چرب بايد بدانيد

در حالت طبیعی ٥-١٠٪ بافت کبد (جگرسیاه) را چربی تشکیل میدهد، در صورتیکه میزان چربی موجود در کبد از این مقدار بیشتر شود اصطلاحا کبد چرب نامیده میشود که این تجمع چربی در کبد موجب صدمه سلولهای طبیعی کبد و پیدایش التهاب در انها و نهایتا مرگ این سلولها شده و در دراز مدت عملکرد کبد در اعمال مختلف ان دچار اشکال شده که در انتهای کار مرگ بعلت نارسایی کبدی و نیاز به پیوند کبد برای نجات بیمار از مرگ تنها را میباشد.مشکل کبد چرب در دوران حاضر بعلل مختلف شایعتر از قبل شده ، بطوری که بنظر میرسد میلیونها نفر به ان مبتلا بوده و در اینده یکی از علل مهم نیاز به پیوند کبد باشد.

چرا به کبد چرب مبتلا میشویم ؟

افزایش تجمع چربی در کبد به دو دسته علل عمده میباشد ، الکلی و غیر الکلی در موارد الکلی همانطور که مشخص است بعلت مصرف الکل تجمع چربی در کبد ایجاد میشود و عوامل ژنتیک و وجود ویروس هپاتیت c و افزایش اهن وچاقی در تشدید این حالت موثرند. در نوع غیر الکلی که بسیار شایع است بسته به میزان تجمع چربی و اینکه این تجمع چربی در کبد موجب التهاب و پیدایش تغییرات غیرقابل بازگشت شده یا نه ممکن است مهم ویا کم اهمیت باشد.

در مواردیکه التهاب کبدی ایجاد شده باشد مانند افراد الکلی صدمه بافت کبد ایجاد میشود حتی اگرچه الکل مصرف نکنند و یا کم و گه گاه مصرف کنند. در دراز مدت بعلت صدمه سلولهای کبدی میتواند موجب سیروز کبدی و یا سرطان کبد شود. و شواهدی وجود دارد که خطر بیماریهای قلبی نیز در این افراد بیشتر است.

علل کبد چرب در افراد غیر الکلی چیست ؟

گرچه بطور کامل شناخته نشده است ولی بنظر میرسد زمینه ژنتیکی موثر باشد و در افراد میانسال و مبتلا به اضافه وزن و چاقی و افراد مبتلا به افزایش کلسترول و تری گلیسرید خون و بیماران مبتلا به دیابت و کم تحرک بیشتر دیده میشود. البته علل دیگری مانند بعضی داروها ، هپاتیت ویروسی ، کاهش وزن سریع ، بدی تغذیه و اختلالات سیستم ایمنی بدن در پیدایش ان نقش دارند.

حتی در جدیدترین مطالعات تغییراتی در میکروبهای طبیعی موجود در روده ها نیز بعنوان عاملی برای ایجاد کبد چرب ذکر شده است. نوعی از کبد چرب که در حاملگی و بنظر میرسد بعلت تغییرات هورمنی ایجاد میشود و به سرعت کبد چرب شده و موجب نارسایی کبد و کلیه و خونریزی و عفونت شده و کشنده برای مادر و جنین میباشد و باید بسرعت حاملگی خاتمه داده شود .

آیا کبد چرب علائمی دارد ؟

در اغلب موارد و خصوصا در اوائل بیماری علائمی ندارد ولی با گذشت سالها و پیشرفت بیماری علائمی مثل ضعف و خستگی ، کاهش اشتها ، تهوع و اختلال در حافظه و قضاوت و تمرکز حواس بروز می کند. گاهی بزرگی کبد در معاینه توسط پزشک و درد سمت راست زیر دنده ها و لکه های تیره در پوست خصوصا گردن و زیر بغل دیده میشود در مراحل انتهایی که سیروز کبدی ایجاد شده باشد تورم شکم و اندامها ، تحلیل رفتن عضلات ، خونریزی داخلی ، یرقان و زردی بدن و نارسایی کبدی و اغما ایجاد میشود که نیاز به پیوند کبد در صورت امکان دارد.

چطور از وجود کبد چرب مطلع میشویم ؟

اغلب در مراحل اولیه علائمی ندارد و پزشک بطور اتفاقی متوجه بزرگی کبد درحین معاینه میشود و یا در جریان ازمایشات چکاپ دوره ای افزایش انزیمهای کبدی و یا در حین سونوگرافی متوجه کبد چرب میشویم. که در اینصورت پزشک با بررسی علل افزایش انزیمها و علل مختلف ان پی به کبد چرب میبرد. در مواردی هم قطعی ترین مدرک برای اثبات وجود کبد چرب نمونه برداری از کبد و ازمایش ان با میکروسکپ است.

آیا درمانی برای کبد چرب وجود دارد ؟

درحال حاضر درمان قاطعی وجود ندارد ، اما برطرف کردن علل زمینه ای مثل دیابت و چاقی و اصلاح رژیم غذایی به بهبود ان کمک میکند. پرهیز از مصرف الکل و غذاهای پرکالری و نه فقط مواد چربی مفید خواهد بود. رژیم غذایی و افزایش فعالیت که موجب کاهش وزن ارام و تدریجی به میزان نیم تا یک کیلو در هفته و نه کاهش وزن شدید و سریع بسیار مفید است. و در حقیقت کاهش میزان کالری وارده به بدن و افزایش سوخت کالری با فعالیت ورزشی بهترین راه درمان و پیشگیری است

آیا درمان دارویی کمک کننده است ؟

پرهیز از مصرف داروهای غیر ضروری لازم است و تحقیقات اثر بعضی داروها را در کمک به بهبود و برگشت کبد چرب نشان داده است. بنابراین قدم اول اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالییت که موجب کاهش تدریجی وزن اضافی شود و همزمان قطع مصرف الکل و داروهای غیرضروری حتی ویتامینها و در مرحله بعدی استفاده از بعضی داروها برای کمک به کاهش التهاب و جلوگیری از صدمه کبدی اساس درمان است. در مواردیکه صدمه جدی کبدی و نارسایی کبد ایجاد شده باشد پیوند کبد تنها راه علاج و نجات بیمار خواهد بود