داروهای تحریک تخمک گذاری هنوز متداول ترین روش درمان نازایی هستند و بطور عمده در افراد دچار اختلال تخمک گذاری به کار می روند.استفاده از داروهای تحریک تخمدان در کنار روش های درمان کمک باروری ( IUI وIVF ) ، شانس بارداری را در زنان افزایش می دهد.این داروها خوراکی و یا به شکل تزریقی مصرف می شوند. هدف از تجویزداروهای ناباروری ، تحریک رشد یک یا چند فولیکول در روشهای مختلف درمان است.
کلومیفن جزء اولین داروهای مورد استفاده در درمان ناباروری میباشد.این دارو بی خطر بوده ولی موارد استفاده و نحوه مصرف ودوز آن باید تحت نظر پزشک متخصص نازایی باشد. قرص هاي كلوميفن بصورت خوراكي مصرف مي شوند. كلوميفن براي تحريك تخمك گذاري درمواردی که اختلال تخمک گذاری وجود دارد به تنهایی و یا به صورت تركيبي با هورمونهای محرك فوليكول ، و گاهی همراه با تلقيح اسپرم به داخل رحم ( IUI ) تجويز مي گردد .
در ابتدای سیکل قاعدگی متخصص زنان و نازایی سونوگرافی جهت بررسی وضعیت تخمدانها و فولیکولها انجام می دهد.در صورتی که کیست تخمدان وجود نداشته باشد ، قرص کلومیفن غالبا از روز 7-3 و يا 9-5 سيكل قاعدگي تجویز می شود. بهتر است كه اين قرصها در زمان معيني از روز مصرف گردند. کلومیفن به تنهایی و یا در صورت صلاحدید پزشک شما به همراه آمپولهای تحریک تخمدان تجویز میشود. در طی مصرف داروها ، جهت بررسی پاسخ به درمان و ارزیابی رشد فولیکولها ، مجدد سونوگرافی واژینال توسط پزشک فوق تخصص نازایی انجام خواهد شد. پس از اینکه فولیکولها به سایز مناسب رسیدند ( معمولا 8 5 روز پس از مصرف آخرين قرص كلوميفن) ، تخمك گذاري با تزریق آمپول HCG صورت میگیرد.کلومیفن را نباید بیش از 12-6 سیکل مصرف کرد.
در تعداد کمی از بيماران ممکن است عوارضی مثل درد شكم ویا احساس پري ، برافروختگي ، كج خلقي و يا اختلال بينايي بروز کند . کلومیفن ممکن است باعث ایجاد کیست شود ویا باعث بزرگ شدن کیستهای موجود از قبل شود.به همین علت قبل از تجویز آن باید با انجام سونوگرافی از وضعیت تخمدانها مطمئن شد.در افرادی که تخمدان پلی کیسیتیک ( تنبلی تخمدان ) دارند کلومیفن باید با احتیاط مصرف شود و یا از داروهای دیگر ناباروری جهت تحریک تخمدان استفاده کرد. زیرا کلومیفن میتواند باعث تحریک بیش ازحد تخمدان ( سندرم OHSS ) و تعداد زیاد فولیکولها گردد.بنابراین حتما باید تحت نظر پزشک متخصص نازایی مصرف گردد.این دارو اثر سوئی بر جنین ندارد، اما در 8-5% موارد حاملگی دو قلویی را سبب میشود.
دارویی است که اخیرا بسیار مورد توجه قرار گرفته ونتایج خوبی از آن گزارش شده است.نحوه مصرف لتروزول همانند کلومیفن بوده وموارد استفاده ودوزآن باید توسط پزشک تعیین گردد.لتروزول نیز به تنهایی و یا در ترکیب با امپول های تحریک ( گنادوتروپین ها ) استفاده میشود.
شایعترین عوارض سردرد ،بی خوابی ؛ سرگیجه ، خستگی ، گر گرفتگی ، تهوع ، درد شکم ، درد قفسه سینه ،کمر درد و دردهای استخوانی می باشد. لتروزول نیز بی خطر بوده واثر سوئی بر جنین ندارد. همچنین عوارضی مثل چند قلویی وتحریک بیش از حد تخمدان با لتروزول بسیار کمتر است.
دکتر منصوره پژمان منش ، متخصص و جراح زنان و زایمان ، فوق تخصص نازایی و آی وی اف در اصفهان
نسخه اصلی مطلب داروهای نازایی - بخش اول را در سایت دکتر منصوره پژمان منش بخوانید.