عدم تحمل خوردن شیر و راههای در مان آن

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

عدم تحمل شیر و راههای درمان آن

عدم تحمل شیر که در عوام معروف است در حقیقت عدم تحمل لاکتوز(قند شیر) است. این عدم تحمل به معنای اختلال در جذب قند شیر یعنی لاکتوز به دلیل کاهش یا فقدان آنزیم هضم کننده آن یعنی لاکتوز می باشد. افرادی که دچار چنین حالتی باشند، پس از مصرف شیر، دچار دل درد، اسهال و نفخ شکم می شوند.

سه نوع عدم تحمل لاکتوز شناخته شده اند
عدم تحمل لاکتوز مادرزادی: نوعی اختلال نادر در اثر فقدان آنزیم لاکتاز از بدو تولد می باشد و در دسته اختلالات سرشتی سوخت و ساز قرار می گیرد.

عدم تحمل لاکتوز ثانویه :
در اثر آسیب رساندن ویروس ها، باکتری ها، مواد آلرژی زا و...، لایه سطحی روده تخریب شده و پس از مدتی بازسازی می شوند. به عنوان مثال بعد از یک اسهال حاد شدید و یا یک اسهال مزمن، لایه سطحی روده تخریب می شود و چون سطحی ترین آنزیم موجود در آن لاکتاز است، کمبود این آنزیم پیدا می شود، به همین دلیل است که در برخی موارد توصیه می شود به شیر خوارانی که شیر خشک مصرف می کنند، در زمان ابتلا به اسهال برای مدت کوتاهی از انواع شیرخشک مخصوص (یعنی فاقد لاکتوز) داده شود در غیر این صورت با مصرف شیرخشک معمولی حاوی لاکتوز، شیرخوار دچار دل درد، نفخ، افزایش دفعات مدفوع می شود و به دلیل اسیدی شدن مدفوع، ادرار سوختگی وسیع پیدا می کند. به طور معمول، جز در موارد استثنایی، مصرف چنین شیرخشک هایی برای شیر مادرخواران دچار اسهال توصیه نمی شود.

عدم تحمل اولیه لاکتاز: شایع ترین فرم آن بوده و پس از دوران کودکی سطح آنزیم لاکتاز رو به کاهش می گذارد. افراد مبتلا، آن هایی هستند که تا مدتی شیر را تحمل می کنند و سپس دچار کمبود این آنزیم شده و دیگر شیر را تحمل نمی کنند. آنزیم لاکتاز به شکل دارویی نیز وجود دارد که با افزودن آن به شیر، علائم عدم تحمل لاکتوز از بین خواهند رفت. علیرغم کمبود آنزیم لاکتاز، این قبیل افراد می توانند از فرآورده های شیر مانند ماست، پنیر، کشک و... استفاده نمایند.

کم خونی در اثر شیر
پس از یک سالگی، زیاده روی در مصرف شیر با جذب رقابتی کلسیم و آهن باعث کاهش جذب آهن شده و به دلیل بروز التهاب در دستگاه گوارش، باعث دفع خون مخفی از راه روده می شود. زیاده روی در مصرف شیر باعث کاهش مصرف سایر مواد غذایی سرشار از آهن نیز می شود و در مجموع همه این علل باعث بروز کم خونی در اثر زیاده روی در مصرف شیر می باشد.

نکاتی در مورد مصرف شیر
در حد امکان از شیرهای تازه پاستوریزه شده استفاده کنید. شیرهای حاوی مواد نگهدارنده را مصرف نکنید ولی شیرهای استریلیزه شده با تاریخ مصرف طولانی مناسب هستند. به یاد داشته یاشید که ارزش غذایی شیر به پرچرب بودن آن نیست، برای افراد بالای دو سال از شیر کم چرب و یا پرچرب معمولی استفاده کنید.

هرچند توصیه می شود در تهیه غذای کمکی شیرخواران از شیر استفاده شود تا میزان کالری و مواد مغذی آن افزایش یابد ولی نباید شیر گاو(و یا شیر پاستوریزه) بلامانع است اما همیشه باید در نظر داشت که بین سن یک تا دو سالگی، فقط یک سوم کالری دریافتی روزانه کودک باید از شیر تامین شود، بنابراین در صورتی که کودک هنوز از شیر مادر استفاده می کند دیگر نیازی به شیر اضافی نخواهد داشت. اگر کودکی با شیر خشک تغذیه می شود، پس از یک سالگی می توان شیر پاستوریزه را جانشین آن کرد.