بیماری سیفلیس یکی از بیماری های مقاربتی است که توسط باکتری Treponema pallidum ایجاد می شود. این بیماری در صورتی که به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می تواند منجر به عوارض جدی و آسیب های قابل توجهی به اعضای مختلف بدن، از جمله قلب، مغز و سیستم عصبی شود. علائم سیفلیس در مراحل مختلف آن متنوع بوده و گاهی ممکن است بدون توجه و اشتباه تشخیص داده شود. بنابراین، آشنایی با علائم اولیه و راه های درمان آن اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، به بررسی علائم بیماری سیفلیس و روش های مؤثر درمان آن خواهیم پرداخت تا بتوان با اطلاع از این نکات، به پیشگیری و کنترل این بیماری پرداخته و از عوارض آن جلوگیری کرد.

مراحل بیماری سیفلیس

فاز اول: مرحله آغازین و ظهور شانکر

در حدود سه هفته بعد از تماس جنسی با فرد آلوده، اولین علائم سیفلیس ظاهر می شود. در این مرحله، شانکر سیفیلیسی (زخم سفت) در محل تماس ایجاد می شود که اغلب در ناحیه تناسلی است، ولی گاهی ممکن است در سایر قسمت های بدن نیز مشاهده شود. این زخم معمولاً 1 تا 5 هفته پس از ایجاد خود به خود بهبود می یابد. در بیشتر موارد، تعداد زخم ها کم است، اما ممکن است چندین زخم در محل ایجاد شود.

فاز دوم: پخش باکتری در بدن

اگر بیماری در فاز اول درمان نشود، باکتری Treponema pallidum به تمامی بدن پخش می شود. در این مرحله، سیستم ایمنی بدن برای مقابله با عفونت فعال می شود. علائم شایع این مرحله شامل تب، بدن درد و ضایعات پوستی است که ممکن است شامل جوش ها، لکه ها و ضایعات مختلف باشد.

فاز نهفته: بی علامتی و تأخیر در عوارض

فاز نهفته زمانی است که ضایعات پوستی بهبود یافته اند و علائم بالینی از بین رفته اند، اما باکتری هنوز در بدن وجود دارد. این مرحله ممکن است سال ها طول بکشد و در صورت عدم درمان، حدود 33% از افراد به این فاز وارد خواهند شد. در این مرحله فرد هیچ گونه علائمی ندارد، اما بیماری هنوز قابل انتقال است.

فاز سوم: عوارض دیررس بیماری

اگر سیفلیس در مراحل اولیه درمان نشود، ممکن است وارد فاز سوم یا مرحله ظهور عوارض دیررس شود. در این مرحله، باکتری می تواند اعضای مختلف بدن از جمله قلب، عروق، مغز، استخوان ها و پوست را درگیر کند. این عوارض می تواند شامل مشکلات قلبی، عصبی، استخوانی و پوستی باشد که بدون درمان مناسب، آسیب های دائمی به همراه خواهد داشت.

تشخیص بیماری سیفلیس

تشخیص سیفلیس معمولاً از طریق آزمایش خون صورت می گیرد. آزمایشات VDRL و RPR به ویژه در 4 تا 1 هفته بعد از ظهور شانکر مثبت می شوند و به پزشک کمک می کنند تا وجود آنتی بادی های تولیدشده علیه باکتری را تشخیص دهد. تشخیص به موقع و درمان مناسب می تواند از بروز عوارض شدید و آسیب های جدی جلوگیری کند.

علائم بیماری سیفیلیس در مردان

علائم بیماری سیفیلیس در مردان به طور کلی شامل موارد زیر است:

• زخم شانکر (مرحله اول)
• تب و بدن درد (مرحله دوم)
• ضایعات پوستی (مرحله دوم)
• جوش های غیر معمول (مرحله دوم)
• خستگی (مرحله دوم)
• فاز نهفته (بدون علائم)
• عوارض قلبی، عصبی و استخوانی (مرحله سوم)

علائم بیماری سیفیلیس در خانم ها

در زنان نیز سیفیلیس معمولاً با ظهور زخم های تناسلی در فاز اول آغاز می شود. این زخم ها می توانند در واژن، گردن رحم، مقعد یا دهان باشند. اگر بیماری درمان نشود، ممکن است وارد فاز دوم شود که با علائم مشابه تب، ضایعات پوستی و مشکلات عمومی سلامتی همراه است. در فاز نهفته، فرد علائم خاصی ندارد، اما اگر درمان نشود، وارد فاز سوم می شود که می تواند منجر به آسیب های جدی به ارگان های داخلی و سیستم عصبی شود. سیفیلیس مادرزادی در زنان باردار نیز می تواند به انتقال بیماری به جنین و بروز مشکلات جدی برای نوزاد منجر شود.

سیفلیس مادرزادی

ابتلای مادر به سیفلیس در دوران بارداری می تواند منجر به انتقال عفونت به جنین و ایجاد سیفلیس مادرزادی شود. این اتفاق به ویژه در صورتی که مادر در ماه های اولیه بارداری به سیفلیس مبتلا شود، احتمال انتقال بیماری به جنین 100% خواهد بود. حتی در صورتی که ابتلا در ماه های آخر بارداری رخ دهد، هنوز هم امکان انتقال از طریق تولد وجود دارد.

علائم سیفلیس مادرزادی

علائم سیفلیس مادرزادی ممکن است بلافاصله پس از تولد یا در چند هفته اول زندگی نوزاد ظاهر شود. این علائم عبارتند از:

• بزرگ شدن غدد لنفاوی (لنفادنیت)
• بزرگ شدن کبد و طحال (هپاتومگالی و طحالومگالی)
• ترشحات مخاطی خونی از بینی یا سایر قسمت های بدن
• مشکلات چشمی مانند التهاب قرنیه (کراتیت) یا آسیب به شبکیه که می تواند منجر به کوری شود.
• ضایعات پوستی که ممکن است به صورت جوش ها، زخم ها یا ضایعات مشابه سیفلیس در بزرگسالان باشد.
• مشکلات استخوانی و دندانی که ممکن است شامل بدشکلی های استخوانی، آسیب به دندان ها یا تغییر در رشد دندان ها باشد.
• مشکلات عصبی که می تواند شامل عقب ماندگی ذهنی، حملات صرعی یا ناتوانی در تکامل طبیعی مغز و اعصاب باشد.

سیفلیس مادرزادی در صورتی که درمان نشود، می تواند به مشکلات جدی و دائمی برای نوزاد منجر شود.

درمان سیفلیس

در مراحل اولیه بیماری سیفلیس، درمان با تزریق پنی سیلین (2400000 واحد) بهبود کامل را به همراه دارد و بهتر است یک هفته بعد از تزریق اولیه، درمان تکرار شود. در صورتی که پنی سیلین برای فرد مناسب نباشد، داروهایی مانند آریترومایسین و سفتریاکسون نیز می توانند مؤثر باشند. در نوزادان مبتلا به سیفلیس، پنی سیلین همچنان بهترین درمان محسوب می شود.

درمان سیفیلیس چقدر طول می کشد؟

درمان سیفیلیس بستگی به مرحله بیماری دارد. در مراحل اولیه، سیفیلیس معمولاً با یک دوز تزریقی پنی سیلین درمان می شود که معمولاً بهبودی کامل در عرض چند روز به همراه دارد. در صورتی که بیماری وارد فاز دوم یا سوم شده باشد، ممکن است درمان ها پیچیده تر و طولانی تر شوند. برای درمان سیفیلیس در مراحل پیشرفته تر، ممکن است نیاز به دوره های متعدد درمانی با داروهای مختلف باشد. درمان به موقع بیماری بسیار مهم است و می تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. برای نوزادان مبتلا به سیفیلیس مادرزادی نیز درمان با پنی سیلین به سرعت آغاز می شود تا از عوارض جدی جلوگیری شود.

جمع بندی

سیفلیس یک بیماری مقاربتی است که در صورت عدم درمان به موقع می تواند عوارض جدی و دائمی به همراه داشته باشد. آشنایی با علائم سیفلیس و مراحل مختلف بیماری به افراد کمک می کند تا در صورت مواجهه با این بیماری، سریع تر اقدام به درمان کنند و از انتقال آن به دیگران جلوگیری نمایند. درمان به موقع با داروهای مناسب، به ویژه پنی سیلین، می تواند منجر به بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض شدید شود.

نسخه اصلی مطلب آشنایی با علائم بیماری سیفلیس و راه های درمان آن را در سایت دکتر سهیلا طاهری بخوانید.

---