1. سوال: از بین داروهای اوپیوئیدی کدامیک برای کنترل دردهای شدیداز بقیه قوی تر محسوب می شود؟

پاسخ: Morphine, Hydromorphone

2.سوال: آیا تزریق داخل عضلانی هروئین، اثر ضد دردی بیشتر از مورفین ایجاد می نماید؟

پاسخ: خیر، بر خلاف تصور برخی متخصصین، تحقیقات این را نشان نمی دهد.

3.سوال: چگونه داروی Methadoneبعضی از دردهایی که به مورفین پاسخ نمی دهند( برخی دردهای نوروپاتیک و سرطانی ) را تسکین می دهد؟

پاسخ: چون متادون به غیر از گیرنده های اپیوئیدی، روی گیرنده های دیگر و بازجذب آمین های مغزی هم موثر است.

4.سوال:چگونه می توان به منظور جلوگیری از ایجاد تحمل یا کاهش عوارض جانبی، متادون را به جای مورفین یا هیدروموفون مورد تجویز قرار داد؟

پاسخ: باید دوز متادون معادل 10 تا 20 درصد دوز روزانه مورفین باشد تا به اثر ضد دردی مطلوب برسیم.

5.سوال: چرا پایش وضعیت بیمار( به خصوص دپرسیون تنفسی) پس از دریافت دوز اول متادون ضرورت دارد؟

پاسخ: چون این دارو فارماکوکینتیک بسیار متغیری دارد(نیمه عمر 25 تا52 ساعت).

6.سوال: چه تداخل های دارویی باید در هنگام تجویز داروی متادون مورد توجه قرار گیرد؟

پاسخ: تجویز همزمان این دارو با داروهای ماکرولید( مانند: ارترومایسین و...) و ضد قارچ ( مانند: کتوکونازول و ...) می تواند باعث بروز عوارض سمی متادن( دپرسیون تنفسی، آریتمی قلبی و.......) شود.

7.سوال: چرا این دارو برای درمان سوء مصرف داروهای اپیوئیدی مورد استفاده قرار می گیرد؟

پاسخ: تحمل و وابستگی جسمی به متادون به نسبت کندتر است و در ضمن عوارض ترک این دارو( افزایش دمای بدن، اسهال، گشادی مردمک و...) ملایم تر بوده و در زمان طولانی تری اتفاق می افتد.

8.سوال: مزیت داروی Buprenorphineنسبت به متادون در برنامه های ترک اعتیاد به هروئین در چیست؟

پاسخ:ریسک عارضه ایست تنفسی که حتی ممکن است باعث مرگ هم بشود، در تجویز این دارو کمتر مشاهده می گردد.

9.سوال: اندیکاسیون مصرف داروهای هم خانواده فنتانیل(FentanylSufentanil,Alfentanil,Remifentanil) کدام است؟

پاسخ: فرم تزریقی این اپیوئیدهای سنتتیک، داروهای بیمارستانی محسوب می شوند که برای تسکین فوری دردهای شدید و همچنین به همراه سایر داروهای بیهوشی مورد تجویز قرار می گیرند.

10.سوال: ویژگی های بارز داروی Fentanylکدام است؟

پاسخ: اثر ضد دردی این دارو تقریبا 100 برابر مورفین است. با این ویژگی که این اثر به سرعت ایجاد ولی به سرعت هم از بین می رود. یکی از خصوصیات ممتاز این دارو در بیهوشی این است که اثر خیلی کمی در افزایش فشار داخل جمجمه ای بیمار دارد.

11.سوال: اثر ضد دردی داروی Sufentanilنسبت به مورفین چه میزان است؟

پاسخ: اثر ضد دردی این دارو تقریبا 1000 بار از مورفین بیشتر است. این دارو هم مانند فنتانیل، برای ایجاد بیهوشی در بیماران قلبی انتخابی محسوب می شود.

12.سوال: چرا مصرف پچ پوستیFentanylدر هنگام تب، محدود می شود؟

پاسخ: پچ پوستی این دارو برای درمان دردهای مزمن به کار می رود. اما چون تب باعث افزایش جذب پوستی می شود، لذا احتمال عوارض جانبی( تهوع ، سفتی عضلانی و....) بیشتر می شود.

13.سوال: ارجحیت مصرف داروی Remifentanilنسبت به سایر اعضای خانواده فنتانیل کدام است؟

پاسخ: مزیت این دارو نسبت به سایر هم خانواده ها مانند فنتانیل و سوفنتانیل در این است که با قدرت ضد دردی برابر، سریع تر اثر می کند.

14.سوال: چرا امروزه داروی Alfentanilچندان مورد توجه پزشکان نیست؟

پاسخ: این دارو با وجود سریع الاثر بودن، از سایر هم خانواده های فنتانیل ضعیف تر است. به همین دلیل امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.

15.سوال:داروی Pethidineچه مزیتی نسبت به مورفین دارد؟

پاسخ: برخلاف مورفین که برای درمان اسهال و رفع سرفه هم سودمند است، این دارو فقط برای اثر ضد دردی به کار می رود، لذا عارضه یبوست را به دنبال ندارد. البته عوارض قلبی و احتمال بروز تشنج باعث شده تا معمولا به عنوان انتخاب اول مورد تجویز قرار نگیرد.

16.سوال: چه تداخل های دارویی را باید هنگام تجویز داروی Pethidineمد نظر داشت؟

پاسخ: مصرف هم زمان این دارو با بسیاری از داروهای ضر افسردگی، ضد سایکوز و ضد صرع، منشاء تداخلات دارویی بسیار مهمی است. در این صورت عوارض جانبی این دارو به صورت دپرسیون تنفسی و نارسایی قلبی می تواند خطرناک باشد.

17.سوال: داروی Tramadolبرای تسکین چه درد هایی مورد استفاده قرار می گیرد؟

پاسخ: این دارو از نظر ساختمانی هم خانواده کدئین است و اثر ضد دردی آن برای دردهای خفیف تا متوسط هم اندازه مورفین و پتیدین می باشد. البته برای دردهای شدید یا مزمن، کم اثرتر است.

18.سوال: آیا می توان از داروی Tramadolبرای کنترل درد زایمان بهره گرفت؟

پاسخ: بله، حتی احتمال دپرسیون تنفسی در نوزاد در اثر مصرف این دارو از پتیدین کمتر است.

19. سوال: آیا می توان از داروی Tramadolبرای تسکین دردهای نوروپاتیک استفاده کرد؟

پاسخ:بله، یکی از اندیکاسیون های مصرف این دارو برای کنترل دردهای نوروپاتیک مزمن است. که اگر به همراه اپیوئید های دیگر مانند مورفین باشد موثرتر است.

20. سوال: داروی ترامادول چه مزیتی نسبت به مورفین دارد؟

پاسخ: این دارو با وجود عوارضی همچون تهوع، سردرد ، خشکی دهان و خواب آلودگی، کمتر از مورفین باعث ایجاد عارضه خطرناک دپرسیون تنفسی و همچنین عوارض قلبی می شود. ضمنا عوارض جانبی این دارو به تدریج کاهش می یابد.

21. سوال: توجه به کدامیک از عوارض جانبی داروی ترامادول حائز اهمیت است؟

پاسخ: مصرف مقادیر بالای این دارو می تواند باعث بروز تشنج شود، لذا سابقه تشنج بیمار و همینطور مصرف همزمان داروهای ضد افسردگی را قبل از تجویز و تحویل دارو حتما سوال کنیم.

22. سوال: آیا مصرف داروی ترامادول می تواند وابستگی به وجود آورد؟

پاسخ: بله،مصرف این دارو می تواند باعث وابستگی و اعتیاد شود. به خصوص امکان بازگشت اعتیاد در کسانی که مصرف اپیوئید ها را ترک کرده اند وجود دارد.

23. سوال: نقش آتروپین در ترکیب با داروی Diphenoxylateدر فرآورده ضد اسهال چیست؟

پاسخ: آتروپین علاوه بر یبوست زایی، پتانسیل سوء مصرف دیفنوکسیلات را نیز کاهش می دهد.

24. سوال: تا چه زمانی می توان از داروی دیفنوکسیلات برای درمان اسهال بهره گرفت؟

پاسخ: چنانچه بعد از گذشت ده روز از مصرف، اسهال بیمار درمان نشد، بهتر است که از این دارو استفاده نشود چون احتمالا دیگر موثر نخواهد بود.

25. سوال: داروی Loperamideدر مقایسه با Diphenoxylateتا چه میزان برای درمان اسهال مفید می باشد؟

پاسخ: این دارو تقریبا به اندازه دیفنوکسیلات برای درمان اسهال موثر است، اما پتانسیل سوء مصرف کمتری دارد. به همین دلیل بدون نسخه قابل فروش است.

26. سوال: آیا داروی لوپرامید به غیر از اسهال مورد کاربرد درمانی دیگری دارد؟

پاسخ: بله،برخلاف دیفنوکسیلات که جز برای درمان اسهال مورد مصرف دیگری ندارد، این دارو برای تخفیف دردهای نوروپاتیک نیز موثر است.

27. سوال: با توجه به اینکه داروی لوپرامید به صورت OTCدر داروخانه ها عرضه می شود، شیوه صحیح مصرف آن توسط بیماران چگونه است؟

پاسخ: دستور صحیح مصرف این دارو، دو قرص در ابتدا و سپس یک قرص پس از هر بار اجابت مزاج می باشد.

28. سوال: آیا به مرور تاثیر این دارو برای درمان اسهال روی بیمار کاهش می یابد؟ عارضه شایع این دارو کدام است؟

پاسخ: معمولا خیر، به ندرت در مقابل اثرات این دارو تحمل ایجاد می شود. ضمنا شایع ترین عارضه جانبی این دارو کرامپ شکمی است.

29. سوال: موارد مصرف اصلی داروی Buprenorphineکدام است؟

پاسخ: معمولا فرم تزریقی این دارو به عنوان ضد درد و خوراکی آن برای کنترل عوارض مربوط به وابستگی به اپیوئید ها مورد استفاده قرار می گیرد. اثر بخشی آن برای ترک هروئین معادل متادون می باشد.

30. سوال: اثر داروی Buprenorphineبرای تسکین درد در مقایسه با مورفین چگونه است؟

پاسخ: کیفیت اثر ضد دردی این دارو بسیار شبیه به مورفین، اما حدود 40 برابر قوی تر و معمولا طولانی اثرتر است. ضمنا عارضه دپرسیون تنفسی ناشی از آن دیرتر آغاز و بیشتر هم طول می کشد.

31. سوال: چرا بعضی از اشکال خوراکی این دارو به صوت ترکیبی با نالوکسان فرموله می شود؟

پاسخ: چون نالوکسان عوارض جانبی به خصوص دپرسیون تنفسی این دارو را کاهش می دهد.

32. سوال: موارد تجویز داروی Pentazocineکدام است؟

پاسخ: فرم تزریقی این دارو برای تسکین دردهای متوسط تا شدید و همینطور به عنوان مکمل داروهای بیهوشی مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو باعث ایجاد تحریک در موضع تزریق می شود.

33. سوال: چه عارضه ای را باید در هنگام تجویز داروی Pentazocineمد نظر داشته باشیم؟

پاسخ: مقادیر بالای این داروی مسکن( فرم تزریقی یا خوراکی)، برخلاف مقادیر کم که خواب آوراست، محرک مغز بوده و می تواند باعث ایجاد بی قراری و اضطراب در بیمار شود.

34. سوال: کدامیک از عوارض جانبی داروی Morphineبیشتر حائز اهمیت است؟

پاسخ:عارضه مهم این دارو و سایر اپیوئید ها، دپرسیون تنفسی است که حتی در بعضی از موارد می تواند منجر به مرگ بیمار مبتلا به نارسایی تنفسی بشود.

35. سوال: چرا گاهی اوقات تجویز داروی Morphineبرای بیماران اورژانسی منع دارد؟

پاسخ: اثر گشاد کنندگی عروق این دارو در بیمارانی که حجم خون آنها کم شده است( خونریزی و ....) می تواند منجر به کاهش شدید فشار خون بیمار بشود.

36. سوال: به غیر از اثر ضد دردی، مورفین چه موارد کاربرد بالینی دیگری دارد؟

پاسخ: یکی از موارد کاربرد فرم داخل وریدی این دارو، برای درمان ادم حاد ریوی است. البته در صورت نگرانی از دپرسیون تنفسی، انتخاب اول فوروزماید می باشد.

37. سوال: از بین داروهای اپیوئیدی، کدامیک برای درمان لرز در بیماران موثرتر است؟

پاسخ: پتیدین

38. سوال: آیا می توان از داروی Dextromethorphanبرای درمان سرفه در اطفال بهره گرفت؟

پاسخ: باید توجه داشته باشیم که با توجه به احتمال مرگ در کودکان، مصرف این داروی ضد سرفه برای اطفال کمتر از شش سال ممنوع می باشد.

39. سوال: برای درمان سرفه، داروی دکسترومتورفان چه مزیتی نسبت به کدئین دارد؟

پاسخ: یکی از مزایای این دارو نسبت به کدئین برای درمان سرفه در این است که با اثر تقریبا برابر، کمتر باعث بروز عارضه یبوست می شود.

---