کمردرد یکی از مزمن ترین بیماری های آزاردهنده است که علاوه بر اعمال هزینه مادی، بر کیفیت کار و زندگی فرد تاثیر می گذارد. لیزرها در زمینه های مختلف پزشکی مورد استفاده قرار می گیرند و مزایای منحصر به فردی دارند. از لیزر می توان در عمل دیسک کمر استفاده کرد. در ادامه مقاله به بررسی مراقبت های بعد از عمل لیزر دیسک کمر و روش های جراحی ستون فقرات با لیزر می پردازیم.

کدام بیماری های ستون فقرات با جراحی لیزری قابل درمان هستند؟

بسیاری از بیماری ها و شرایط را می توان از طریق لیزر تراپی یا لیزر درمانی بهبود بخشید. از جمله تنگی کانال نخاعی، سیاتیک، بیماری های مفاصل فاست، عصب های باریک و شکل گیری بافت اسکار. جراحی با لیزر را بویژه می توان برای درمان برآمدگی ها یا پارگی ها در دیسک گردن یا فتق دیسک استفاده کرد.

جراحی با لیزر را همچنین می توان برای جایگزینی دیسک مصنوعی مورد استفاده قرار داد. جایگزین کردن دیسک به جای فیوژن منجر به حفظ انعطاف پذیری این بخش از طریق یک عمل سرپایی و با حداقل تهاجم می شود. فیوژن موجب از بین رفتن حرکت می شود که می تواند موجب ایجاد فشار و ساییدگی بیشتر در دیسک های مجاور گردد. جایگزینی دیسک گردن معمولاً در دیسک های C3 تا C7 انجام می شود. برداشتن تورموها (یا خارهای استخوانی ستون فقرات) و رفع فشار وارده بر دیسک سبب کاهش فشار بر نواحی ستون فقرات و اعصاب و بافت های اطراف می گردد.

این روش های مبتنی بر لیزر را می توان در امتداد ستون فقرات از جمله در نواحی بالایی یا میانی کمر (یا ناحیه قفسه سینه) مورد استفاده قرار داد. جراحی با لیزر در نواحی پایین کمر (یا ستون فقرات کمری) می تواند در درمان شرایطی چون پارگی، ورم یا فتق دیسک و نیز رادیکولیت و رادیکولوپاتی موثر باشد.

روش های جراحی ستون فقرات با لیزر

در حال حاضر عملاً دو روش مبتنی بر لیزر وجود دارد:

• روش اول شامل قرار دادن اندوسکوپ فیبر اپتیک در کانال نخاعی از طریق بازشدگی های موجود در استخوان خاجی و تبخیر برآمدگی های دیسک می باشد.
• روش دوم شامل ایجاد یک برش بسیار کوچک یا سوراخ سوزنی است که بصورت مورب در ستون فقرات قرار داده می شود و از طریق آن دیسک مشاهده شده و سپس با لیزر برش داده می شود.

طرفداران این روش ها آنها را برای درمان دیسک کمر ، یعنی ورم دیسک بدون فتق یا تنگی قابل ملاحظه ی کانال نخاعی در نظر می گیرند. آنها معتقدند که برداشتن حتی مقدار کوچکی از دیسک با لیزر موجب کاهش نامتناسب و زیادی در فشار بین دیسک در بیرون زدگی دیسک می شود و بصورت غیر مستقیم موجب کاهش فشار بر عصب میگردد.

اقدامات قبل از جراحی دیسک کمر با لیزر

پزشک، دستورالعمل های دقیق تری را در مورد آنچه در روزها و ساعات قبل از عمل باید انجام دهید به شما ارائه می دهد. توصیه می شود پیش از هر عمل جراحی فعالیت های روزانه معمولتان را انجام دهید، رژیم غذایی سالمی داشته باشید و سیگار نکشید تا بهبودی مطلوب و آرامی تجربه کنید. ممکن است برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد یا تداخل با بیهوشی در طول عمل جراحی، مصرف برخی داروها را متوقف کنید. همیشه در مورد همه نسخه ها، داروهای بدون نسخه و مکمل هایی که برای ایمنی خود مصرف می کنید، با پزشک خود مشورت کنید.

در ادامه نکاتی که قبل از عمل دیسک کمر با لیزر باید مورد توجه قرار بگیرد ذکر شده است:

• پیش از عمل داروهای مصرفی بیمار، سابقه پزشکی و خطرهای احتمالی توسط پزشک بررسی می شود.
• بیمار باید تمام آزمایشات دیسک های فشرده مانند ام.آر. آی.های پیشین را به جراح نشان دهد.
• بانوان حتماً باید پزشک یا متخصص رادیولوژی را از شیردهی به کودک یا احتمال بارداری مطلع کنند.

تکنیک های جراحی لیزری دیسک کمر

تکنیک بنیادین جراحی لیزری دیسک کمر در تمام جراحی ها یکسان است. این عمل تحت بی حسی موضعی پوست و عضله های زیرین انجام می شود. سوزن توخالی پس از ارزیابی دقیق سطح دیسک به کمک فلوئوروسکوپی در فاصله 10 سانتی متری از خط میانی به گونه ای وارد بدن می شود که سر آن به سمت مرکز دیسک باشد. پس از وارد شدن سوزن، موقعیت صحیح آن با بهره گیری از فلوئوروسکوپی دو وجهی، گاهی اوقات در تلفیق با سی.تی. اسکن، تأیید می شود. سپس فیبر لیزری وارد می شود و انرژی لیزر از درون سوزن به مرکز نوکلئوس پولپوزوس تابانده می شود تا محتوای آن تبخیر شود و فشار داخل دیسک کاهش یابد.

اگرچه تکنیک به کار برده شده در پژوهش های مختلف بر اصول بنیادین یکسانی استوار است، تفاوت قابل ملاحظه ای در روش انجام عمل جراحی دیسک کمر با لیزر وجود دارد. این تفاوت ها به انتخاب نوع لیزر و پارامترهای لیزر مورد استفاده و روش های تصویربرداری استفاده شده در طول عمل مربوط می شود. در تمام آزمایش ها، به جز یک آزمایش فلوئوروسکوپی به عنوان روش تصویربرداری اصلی برای تعیین محل سوزن به کار رفته است، در دو آزمایش علاوه بر فلوئوروسکوپی از سی.تی. اسکن نیز برای بررسی در مورد نظر سوزن و تأیید موقعیت صحیح آن استفاده شده است. در این بین یک آزمایش صرفاً هم برای جای دادن سوزن و هم برای نظارت بر انجام عمل بر ام.آر. آی. متکی بوده است.

درمان اصلی را می توان تحت نظارت مستقیم بر فرایندهای رخ دهنده در داخل دیسک و یا بدون این نظارت انجام داد. در تمامی پژوهش هایی که فقط از فلوئوروسکوپی به عنوان روش تصویربرداری استفاده کرده اند، مقدار از پیش معین شده ای از انرژی لیزر به درون نوکلئوس پولپوزوس هدایت شده است؛ اما در پژوهش هایی که علاوه بر فلوئوروسکوپی از سی.تی. یا ام.آر. آی. نیز بهره گرفته اند، میزان انرژی به میزان تبخیر مشاهده شده در تصاویر به دست آمده از نقاط مختلف در طول کاربرد لیزر بستگی دارد.

مراقبت های بعد از جراحی دیسک کمر با لیزر

• شایع ترین علت طولانی شدن زمان بهبودی پس از عمل دیسک کمر آن است که مدتی نمی توانید حتی حرکت های عادی روزانه را انجام دهید؛ اما با رعایت توصیه های می توان عوارض و دوره نقاهت بعد از جراحی را به حداقل رسانید.
• دوره کامل آنتی بیوتیک تجویز شده را به صورت کامل مصرف کنید.
• درصورت تجویز داروهای ضدالتهابی، حتماً آنها را مصرف کنید.
• دوره کامل فیزیوتراپی را در صورت لزوم، به صورت مرتب و کامل انجام دهید.
• تمرینات ساده و خانگی مانند پیاده روی را آنطور که جراح دیسک کمر توصیه کرده انجام دهید.
• بیش ازحد ننشینید و یا در یک حالت قرار نگیرید.
• بیش از اندازه استراحت نیز آسیب زا است، بنابراین به اندازه ای که پزشک توصیه کرده استراحت کنید و سپس به مرور با کنترل و مراقبت به فعالیت های عادی خود بازگردید.
• ممکن است برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد یا تداخل با بیهوشی در طول عمل جراحی، مصرف برخی داروها را متوقف کنید. همیشه در مورد همه نسخه ها، داروهای بدون نسخه و مکمل هایی که برای ایمنی خود مصرف می کنید، با پزشک خود مشورت کنید.
• تعویض به موقع پانسمان و استفاده از مواد کاملاً استریل و بهداشتی
• خشک و تمیز نگه داشتن محل بخیه ها
• خودداری از انجام رانندگی، بلند کردن اشیا، بالا رفتن از پله، ایستادن و یا نشستن به مدت طولانی
• استفاده از تشک استاندارد و مناسب
• انجام ورزش های مناسب زیر نظر فیزیوتراپی جهت تقویت عضلات کمر و شکم
• مراجعه به پزشک در صورت وجود علائم مربوط به عفونت نظیر تب، قرمزی محل زخم، وجود ترشح مایع زرد رنگ در بخیه ها، تورم و سفت شدن زخم
• عدم استفاده از پماد، بتادین و محلول های شیمیایی بر روی زخم
• استفاده از کمربندهای طبی و بریس جهت ثابت نگه داشتن ستون فقرات
• عدم استعمال دخانیات
• استفاده از دوره های فیزیوتراپی و توانبخشی

مدت زمان ترمیم پارگی دیسک کمر

پارگی دیسک در صورتی که شدت خفیف و متوسطی داشته باشد، طی روند طبیعی درمانی بدن ترمیم می شود. اما در صورتی که مراقبت ها و درمان های لازم انجام شود.

مدت زمان ترمیم پارگی دیسک کمر بستگی به عوامل متعددی دارد که شامل تعداد دیسک های تخریب شده، محل، وسعت، و میزان ضایعات ناشی از تخریب دیسک می باشند. همچنین سن، وزن، و وضعیت عمومی سلامتی شما تاثیر بسزایی در طول مدت درمان شما خواهند داشت. تقریبا 90 درصد از افراد، طی 12 هفته بهبود پیدا می کنند. کسانی که پس از 12 هفته همچنان درد دارند، بهتر است که به پزشک مراجعه کنند.

اگر دیواره دیسک سالم باشد، بهبودی آن سریع تر خواهد بود و به زمان کم تری نیاز دارد.

به طور کلی، درد ناشی از پارگی دیسک کمر با چند روز استراحت به میزان زیادی فروکش نموده و بین 4 تا 6 هفته پس از درمان، به طور کامل مرتفع خواهد شد. و انجام درمان هایی که به آن اشاره شد در تسریع بهبود کمک شایانی خواهند کرد.

ترمیم بافت در جوانان سریع تر است و به همین علت مدت زمان بهبود آنها کوتاه تر است.

همچنین افراد مسن به دلیل خشکی دیسک و کم آب شدن آن، روند ترمیم پایین تری دارند که به همین علت ترمیم دیسک در این افراد دشوار تر است.

نسخه اصلی مطلب مراقبت های قبل و بعد از عمل لیزر دیسک کمر را در سایت دکتر علی فرخانی بخوانید.

---