بهترین درمان های ملاسما یا لک صورت چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

ملاسما به لکه های قهوه ای بر روی صورت افراد بالغ گفته می شود. بیشترین مکان های درگیر گونه ها، پل بینی، پیشانی و لب فوقانی است. ملاسما غالبا در خانم ها دیده می شود و فقط 10%ََ افراد درگیر، مردها هستند. این لک ها در فصول گرم تابستان پر رنگ تر و در فصول سرد و زمستان کم رنگ تر هستند .

از عوامل اصلی که در ایجاد ملاسما نقش دارند می توان به مسائل ژنتیکی، تغییرات هورمونی، مصرف برخی از داروها و همین طور بعضی بیماری هایی مثل بیماری تخمدان و تیروئید اشاره کرد. همچنین اشعه خورشید فرد را مستعد ملاسما می کند. این بیماری به دلیل تغییرات قابل توجهی که در ظاهر فرد دارد می تواند بر روی اعتماد به نفس فرد اثر فوق العاده ای داشته باشد بنابراین جزء موارد با اهمیتی است و افراد بسیاری به دنبال درمان آن به متخصص پوست مراجعه می کنند.

پاسخ به درمان در ملاسما بسیار آهسته است، به خصوص اگر ملاسما قدیمی باشد و مدت زمان طولانی از شروع آن گذشته باشد. در بیماران با پوست حساس، گاه ممکن است درمان به تحریک پوست و ایجاد درماتیت پوستی منجر شود که این می تواند خود باعث ایجاد قرمزی و التهاب بیشتر و به دنبال آن تیرگی و پرنگ تر شدن ملاسما (PIP) منجر شود. اصولا لک اپیدرمال یا سطحی معمولا با داروهای لایه بردار موضعی و پیلینگ های شیمیایی بهتر جواب می دهند و لک عمقی (درمال) كمترین پاسخ را می دهند. به طور کلی، ترکیبی از اقدامات زیر مفید است.

فرد درگیر ملاسما

روش های پیشگیری از ملاسما

• عدم استفاده از قرص های ضد بارداری
• پرهیز و محافظت از آفتاب در طول زندگی (از یک کلاه نقاب دار پهن استفاده کنید).
• روزانه در تمام طول سال از ضد آفتاب با معیار محافظتی بالا (+SPF 50) بر روی کل صورت استفاده کنید.در صورت خروج از خانه در ماه های تابستان ضدآفتاب، باید هر دو ساعت یک بارتمدید شود.ضدآفتاب های حاوی اکسید آهن ترجیح داده می شوند، زیرا مقداری از نور مرئی و اشعه ماورابنفش را نیز پوشش می دهند و مانع از اثر مخرب آن بر روی پوست می شوند. همچنین می توان از کرم های آرایشی که حاوی ضدآفتاب هستند استفاده کرد.
• از یک پاک کننده ملایم استفاده کنید و اگر پوستتان خشک است، از مرطوب کننده سبک استفاده کنید.
• استتار آرایشی (کرم پودر) برای پوشاندن رنگ تیره ملاسما بسیار ارزشمند است.

درمان های موضعی ملاسما

داروهای مهارکننده های تیروزیناز اصلی ترین درمان ملاسما هستند. هدف این است که با مهار تشکیل ملانین توسط ملانوسیت ها از تشکیل رنگدانه جدید جلوگیری کنیم.

• هیدروکینون به صورت کرم یا لوسیون، در شب به مدت ۲ تا ۴ ماه. این درمان ممکن است در 25 درصد از بیماران درماتیت تماسی (لک و قرمزی) ایجاد کند.
  این دارو نباید در غلظت بالاتری برای دوره طولانی مدت مورد استفاده قرار بگیرد، زیرا با احتمال ایجاد اوکرونوز همراه است (تغییر رنگ خاکستری مایل به آبی شبیه به آنچه که در بیماری آلکاپتونوریا مشاهده می شود).
• کرم، لوسیون یا ژل اسید آزلائیک می تواند دوبار در روز استفاده شود و مصرف آن در بارداری هم بی خطر است. این دارو هم ممکن است سوزش و تحریک پوستی ایجاد کند.
• كوجیک اسید، اغلب در فرمولاسیون های ضدلک وجود دارد، اسید کوجیک می تواند درماتیت تماسی و در موارد کمتر درماتیت تماسی آلرژیک ایجاد کند.
• مکانیسم اثر کرم سیستامین نامشخص است اما تصور می شود که سبب مهار تیروزیناز می شود. یک مطالعه روی 50 بیمار مبتلا به ملاسما نشان داد که کرم سیستامین به میزان قابل توجهی مؤثرتر از کرم دارونما (پلاسیبو) است.
• اسیداسکوربیک (ویتامینC) همچنین از طریق مس برای جلوگیری از تولید رنگدانه عمل می کند. این ماده به خوبی تحمل می شود اما بسیار ناپایدار است بنابراین معمولاً با سایر عوامل ترکیب می شود.
• گزارش شده است که کرم متیمازازول (داروی آنتی تیروئید) باعث کاهش تشکیل رنگدانه در ملاسماهای مقاوم به هیدروکینون می شود.
• عوامل جدید تحت بررسی شامل سولفات روی، مكینول، آربوتین و دیوكسی اربوتین (از انواع توت ها)، عصاره شیرین بیان، روسینول و رسوراترول هستند.

سایر ترکیبات فعال مورد استفاده برای ملاسما عبارتند از:

• کورتیکواستروئیدها ی موضعی مانند هیدروکورتیزون، معمولا در ترکیب با سایر داروهای ضدلک سبب می شوند تا احتمال بروز درماتیت تماسی ناشی از سایر عوامل کاهش یابد. به دلیل وجود احتمال ایجاد عوارض جانبی، از استروئیدهای موضعی قوی پرهیز می شود.
• عصاره سویا، سبب کاهش انتقال رنگدانه از ملانوسیت ها به سلول های پوستی (کراتینوسیت ها) و مهار گیرنده ها می شود.
• ترانگزامیک اسید، در درمان ملاسما به شکل کرم و یا به صورت مزوتراپی به طور موثری استفاده شده است و ممکن است باعث حساسیت یا تحریک پوست شود. رنگدانه سطحی یا اپیدرمال را می توان با لایه برداری (پیلینگ) ازبین برد. لایه برداری همچنین می تواند اجازه نفوذ بیشتری به مهارکننده های تیروزیناز بدهد. این موارد باید با دقت انجام شود زیرا پوست بعد از لایه برداری حساس تر می شود و احتمال التهاب و تحریک پوست و به دنبال آن پر رنگ تر شدن ملاسما وجود دارد.
• آلفا هیدروکسی اسیدها ی موضعی شامل گلیکولیک اسید و اسید لاکتیک، به عنوان کرم یا پیلینگ شیمیایی، لایه برداری سطحی انجام می دهد و pH پایین آن ها باعث مهار فعالیت تیروزیناز نیز می شود.
• رتینوئیدهای موضعی مانند ترتینوئین مؤثر هستند. تحمل ترتینوئین دشوار است و گاهی اوقات باعث ایجاد درماتیت تماسی می شود. در دوران بارداری نباید استفاده شود.
• اسید سالیسیلیک، یک ماده رایج در کرم های لایه بردار پوست استکه می تواند برای لایه بردارهای شیمیایی استفاده شود، اما در ملاسما چندان مفید نیست.

موفق ترین فرمولاسیون ضدلک، ترکیبی از هیدروکینون، ترتینوئین و استروئید موضعی با قدرت متوسط​ ​است. این ترکیب منجر به بهبود یا از بین رفتن لک در 60-80 درصد از افراد تحت درمان می شود.
مزوتراپی ، درواقع نوعی روش برای انتقال داروهای ضدلک به سطح و عمق پوست است که نسبت به مالیدن کرم های موضعی اثرات بیشتر و سریع تری در درمان ملاسما دارد.

درمان خوراکی ملاسما

داروهای خوراکی در درمان ملاسما از جمله ترانگزامیک اسید تحت بررسی است. ترانگزامیک اسید، که معمولا به صورت خوراکی برای متوقف کردن خونریزی استفاده می شود، می تواند باعث کاهش تولید پروستاگلاندین، پیش ساز تیروزین شود. گزارش شده است که ترانگزامیک اسید در دوز کم در درمان ملاسما موثر و بی خطر است، البته به شرط این که بیماران به دقت انتخاب شده باشند تا در معرض خطر بیماری ترومبوآمبولیک قرار نگیرند. گلوتاتیون همچنین به عنوان یک عامل سفیدکننده پوست سیستمیک تحت بررسی است اما دارای عوارض جانبی شدید است.

دستگاه هایی که برای درمان ملاسما کاربرد دارند

از دستگاه ها می توان برای از بین بردن ملاسمای اپیدرمال استفاده کرد، اما با احتیاط زیرا ممکن است باعث ایجاد التهاب و تیره تر شدن ملاسما (PIP) شود. بیماران باید از قبل، با مهارکننده تیروزیناز تحت درمان قرار بگیرند. به نظر میرسد لیزرهای فرکشنال، لیزرهای کیوسویچ Nd:YAG، لیزر جنسیس و دستگاه آی پی ال (IPL ) مناسب ترین گزینه ها هستند. ممکن است چندین جلسه درمان ضروری باشد و همیشه احتمال التهاب و تیره ترشدن (PIP) پساز آن، ممکن است درمان را دشوار کند.

لیزر سی او دو (CO2)، لیزر اربیوم، لیزر روبی، الکساندریت کیوسویچ و میکرودرم ابریژن باید در درمان ملاسما با احتیاط مورد استفاده قرار گیرند. در بین همه این دستگاه ها لیزر “کیوسویچ ان دی یاگ“ و لیزر جنسیس، ضمن موثر بودن در کاهش تیرگی ملاسما، بی خطر نیز هست و ترس از بدتر کردن ملاسما را ندارند.

نتیجه درمان ملاسما چیست؟

در پایان دکتر مریم ملکی می افزاید، درمان ملاسما زمان زیادی می برد و اقدامات فوق به ندرت کاملا موفق انجام می شود. باید توجه داشت که متأسفانه، حتی در مواردی که نتیجه خوبی از درمان به دست می آورند، ممکن است رنگدانه ها در معرض آفتاب تابستان و به دلیل عوامل هورمونی و درو ن زا دوباره ظاهر شود. عوامل موضعی و خوراکی جدید مورد بررسی قرار گرفته و امید به درمان های مؤثر در آینده وجود دارد.