قاعدگی دردناک به احساس درد در هنگام قاعدگی گفته می شود. نوع اول قاعدگی دردناک خانم های جوان را در دهه دوم و اوایل دهه سوم زندگی گرفتار می کند. معمولا درد یک یا دو روز قبل از شروع قاعدگی بروز می کند و ممکن است در طول دو روز اول قاعدگی ادامه یابد. این ناراحتی به مرور زمان و بعد از حاملگی کاهش می یابد. نوع ثانویه قاعدگی دردناک از یک مشکل جسمی ناشی می شود.
علایم و نشانه ها
علایم و شدت درد متغیر است ولی ممکن است شامل موارد زیر باشد :
. دل پیچه یا درد مبهمی که به کمر یا پاها انتشار می یابد.
.خونریزی قاعدگی زیاد
.تهوع
.یبوست یا اسهال
.تکرار ادرار
.استفراغ( غیر شایع)
علت
نوع اولیه قاعدگی دردناک در اثر موارد زیر به وجود می آید:
.انقباض های رحمی قوی در اثر تولید پروستاگلاندین از پوشش رحم( آندومتر)
.اضطراب و استرس
.خروج خون و بافت از دهانه باریک رحم
.جابجایی رحم
.ورزش نکردن
نوع ثانویه قاعدگی دردناک در اثر موارد زیر به وجود می آید:
.آندومتریوز(التهاب لایه پوششی داخل رحم)
.خروج خون و بافت از دهانه باریک رحم
.فیبروم رحم یا کیست تخمدان
.عفونتهای رحم
.بیماری التهابی لگن
.دستگاه داخل رحمی(آی.یو.دی)
اقدام های اولیه پزشکی
اقدام تشخیصی پزشک معالج ممکن است شامل معاینه داخلی، لاپاروسکپی و سونوگرافی باشد. ممکن است آزمایش پاپ اسمیر (نمونه برداری از ترشح دهانه رحم)
یا کورتاژ تشخیصی رحم و نیز آزمایش خون و ادرار لازم شود.
درمان
درمان های دارویی
پزشک معالج شما ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
داروهای مسکن ضد التهاب نظیر بروفن(800میلی گرم در ابتدا و سپس 600-400 میلی گرم هر 6 ساعت)
هورمون آزاد کننده گونادوتروپین یا قرص ضد حاملگی
آنتی بیوتیک جهت درمان بیماری التهابی لگن
استروژن یا پروژستین خوراکی (نظیر نوراتیندورن که به مدت 12 ماه در 80 درصد بیماران موجب بهبود می شود ولی عوارضی هم دارد).
درمان های مکمل و جایگزین
قاعدگی دردناک را می توان با حمایت تقذیه ای و روشهای جسمی-فکری نظیر مراقبه: تفکر درمانی، یوگا، تای کی و ورزش درمان کرد.
تغذیه
مصرف اسیدهای چرب ضروری را افزایش دهید.این اسیدها در ماهی آب سرد، بادام و پسته و دانه های گیاهی وجود دارد. مصرف چربی های اشباع شده( گوشت و لبنیات ) را کم کنید. غذاهای سبوس گرفته، قندها، لبنیات و متیل گزانتین ها( قهوه و شکلات) را محدود کنید. مصرف میوه تازه، سبزی ها، پروتئین ها و غلات سبوس نگرفته را زیاد کنید.
منیزیوم(400 میلی گرم در روز)، با ب-6(100 میلی گرم در روز) در طول دوره قاعدگی جهت تحریک تولید هورمون و شل کردن عضلات بدن مفید است.میزان مصرف را می توان در طول قاعدگی افزایش داد( منیزیوم تا 600 میلی گزم در روز و ب-6 تا 300 میلی گرم در روز) تا درد تسکین یابد.
ویتامین ای(400 تا 800 واحد در روز) جهت بهبود گردش خون به عضلات
ب- کومپلکس (50-100 میلی گرم در روز) جهت کاهش اثرات استرس
روغن های امگا-3 نظیر بزرگ، گل مغربی ، گل گاوزبان (1000-1500 میلی گرم 1-2 بار در روز) جهت کاهش التهاب و تقویت تولید هورمون
نیاسین آمید(50 میلی گرم 2 بار در روز) جهت کاهش درد. 7 روز قبل از قاعدگی شروع کنید و تا پایان دوره خونریزی ادامه دهید. جهت تاثیر بهتر به آن ویتامین (300 میلی گرم در روز) بیفزایید.
گیاهان
گیاهان را می توان به صورت عصاره خشک ( کپسول، پودر، چای)، عصاره گلیسرینه یا تنتور( عصاره الکلی) استفاده کرد. چای باید با استفاده از یک قاشق چایخوری از گیاه در یک فنجان آب داغ تهیه شود. جوشاندن به مدت 5 تا 10 دقیقه جهت برگها و گلها و 10 تا 20 دقیقه جهت ریشه ها ضروری است. 2 تا 4 فنجان در روز بنوشید.
گیاه پنج انگشت( vitex-agnus-cactus) و توت مار( کوهوش سیاه) (cimicifuga racemosa) هر بار 30 قطره، 2 بار در روز برای کاهش دادن درد قاعدگی
تمشک خوراکی (rubus idaeus)چای آن باعث تقویت بافت رحم می شود.
چای بابونه اروپایی و ریشه زنجبیل می تواند به کاهش درد ناشی از کیست های تخمدانی کمک کند.
تنتور بداغ برفی( viburnum apulus)، کوهوش سیاه( black cohash)، شفت( ذغال اخته) piscidia)(erythrina و تمیس وحشی(Dioscorea villosa) در صورتی که به مقدار مساوی با همدیگر ترکیب شود می تواند درد و کرامپ عضلانی را کاهش دهد. 20 قطره هر نیم ساعت تا 4 بار می توانید در صورت نیاز تا 8 بار در روز به مدت 7 روز استفاده کنید.
هومیوپایی
هومیوپاتی به عنوان درمان حمایتب مفید است.
طب فیزیکی
روشهای زیر موجب بهبود درد می شود:
پانسمان روغن کرچک. روغن کرچک را مستقیما به پوست بمالید. روی آن یک پارچه تمیز نرم( نظیر فلافل) و سپس یک پوشش پلاستیکی قرار دهید. یک منبع حرارتی(کیف آب داغ یا حوله) روی آن بگذارید تا به مدت 30-60 دقیقه بماند. برای کسب نتیجه بهتر این کار را در سه روز متوالی در یک هفته انجام دهید.
طب سوزنی
طب سوزنی به خصوص درد ناشی از قاعدگی دردناک را تسکین می دهد.
ماساژ
ماساژ درمانی در کاهش اثرات استرس مفید است.
پیگیری
در صورت تغییر نکردن علایم یا جواب ندادن درمان با پزشک معالج تماس بگیرید.
ملاحظات ویژه
از مصرف قهوه، الکل و قند قبل از شروع قاعدگی بپرهیزید.