کلمه ليزر (laser) در واقع مخفف Light Amplification by Stimulation Emission of Radiation به معني تقويت نور با نشر تابش تحريک شده است. نور ليزر در حقيقت نور همگراي تکرنگ است که به علت همين خاصيت همگرايي، توان بسيار بالايي دارد. ليزرها بر اساس طول موج خود تقسيم بندي ميشوند و هر طول موجي هدف خاصي را مورد اصابت قرار ميدهد يا به عبارت ديگر هرکدام از مواد درون بافت، طول موج خاصي را جذب ميکنند.
اين اهداف اصلي موجود در بافت عبارتند از: آب، ملانين و هموگلوبين. ليزرهاي موي زائد ، ملانين موجود در فوليکولهاي مو را هدف قرار ميدهند؛ ليزرهاي تخريبي، آب داخل سلولها را و ليزرهاي عروقي، هموگلوبين (ماده داخل گلبولهاي سرخ) را. ليزرهاي تخريبي تاتو نيز بر اساس طول موج هرکدام جذب رنگ خاصي ميشوند و از همين اصل کلي در درمان ضايعات مختلف بدن و پوست استفاده ميشود.
همانطور كه در اثر تابش نورخورشيد اشياء بهتدريج گرم ميشوند، تابش ليزر نيز باعث گرم شدن، داغي و نهايتا تخريب هدف هاي حساس بافتي خواهد شد. از آنجا كه ليزر تك طول موج است، فقط باعث داغ شدن وتخريب ساختمانهاي خاصي ميشود و افزايش حرارت در ساختمانهاي مجاور كه حساس نيستند، زياد قابل توجه نيست، بنابراين با انتخاب ليزر مناسب و با دانستن ويژگي هاي بافتي ميتوان ضايعه مورد نظر را تخريب و در عين حال كمترين صدمه ممكن را به ساختمانهاي مجاور آن وارد كرد. مثلا ليزري كه طول موج حدود 585 نانومتر است (Pulse dye laser) بيشتر روي ساختمان هاي عروقي اثر ميكند و براي درمان عروق واريسي پوست ، ضايعات همانژيومي، و لكها و خالهاي عروقي به كار ميرود.
درمان و كاهش موهاي زائد بدن، ضايعات و خالهاي عروقي، انواع ضايعات رنگي و رنگدانهاي پوست كه شامل خالهاي رنگي پوست و خالكوبيها ميشود، كاهش چين و چروك ، فرورفتگيها و جاي زخمهاي ناشي از بعضي بيماريهاي پوستي مانند آكنه ، درمان بعضي از انواع بيماريهاي پوستي از قبيل زگيل، جاي زخمهاي برجسته و خارش دار، تركهاي پوستي ناشي از بارداري و چاقي (استريا) و ترميم زخم. گاهي نيز از ليزر مانند تيغ جراحي براي برش بافت، استفاده ميكنند. با اين روش خونريزي كمتري ايجاد ميشود.
با توجه به رنگ و نوع پوست و رنگ و ضخامت موهاي زائد و محل آن، ميتوان از 3 نوع ليزرND: YAG اندياگ، Diode، ديود Alexandrite و يک نوع نور تشديدشده به نام IPL براي اين كار استفاده کرد. هدف اين ليزرها ملانين (رنگدانه مو) است و روي موهاي تيره بيشترين تاثير را دارند. آنها بدون آنکه به سطح پوست آسيبي وارد شود، وارد پوست و جذب فوليکولهاي مو ميشوند و همزمان صدها فوليکول مو را تخريب ميکنند.
فاصله جلسه هاي درماني بين3 تا 8 هفته و تعداد جلسهها بين 6 تا 8 بار متغير است. اين زمان به محل درمان و ضخامت پوست و مو بستگي دارد. قبل از شروع درمان بيمار بايد از کندن موها به هر روشي به جز تراشيدن با تيغ به مدت 3 هفته خودداري کند. هزينه انجام ليزر براي مصارف مختلف با توجه به نوع کار، نوع دستگاه و مرکزي كه ليزر در آن انجام ميشود، متغير است. براي رفع موي زائد هم قيمت بهطور متوسط و برحسب وسعت ناحيه تعيين ميشود
ليزرهاي erbium و 2co از انواع ليزر تخريبي هستند که ميتوانند بافتهاي اضافه و ناخواسته را در پوست فرد از بين ببرند. اين ليزرها بهوسيله آب موجود در بافت جذب ميشوند و چون حدود 70 درصد پوست را آب تشکيل ميدهد، اين نوع ليزرها ميتوانند پوست را تا هرعمقي (با توجه به مقدار انرژي داده شده) تخريب كنند.
از اين نوع ليزرها در جوانسازي پوست از طريق از بين بردن لايههاي سطحي پوست و ترميم مجدد آن، از بين بردن کلوييد يا همان گوشت اضافه ايجاد شده به علت جراحيها يا جوشها و سوختگيها، از بين بردن خالهاي سطحي، از بين بردن جوشگاههاي پس از بهبود بيماري آکنه و از بين بردن هرگونه ضايعه برجسته پوستي (مانند زگيلها) استفاده ميشود. البته كاربرد اصلي اين نوع ليزر نوسازي پوست است؛ چون پس از تخريب لايه هاي سطحي پوست، اين لايهها بازسازي ميشود. اين عمل بيشتر در صورت انجام ميگيرد و باعث ميشود پوست صورت شفافتر، جوانتر و شادابتر شود.
از ليزر اندیاگ و کيوسويچ (Q-Switched ND: Yag) اين ليزرها براي از بين بردن ضايعات پوستي پررنگ نظير خالهاي مادرزادي، خالکوبي هاي مختلف بهخصوص با رنگهاي مشکي و آبي به كار ميروند. البته کار با آنها به جلسه هاي متعدد نياز دارد و معمولا قبل از شروع جلسه هاي درماني، يک جلسه تست نياز است که طي آن مقدار انرژي مورد نياز بهدست آيد.
اين روش منحصر به ليزرNd: Yag يا Diod با طول موجهاي مختلف به صورت پالسي است که داخل بافتي اعمال ميشود يعني سوراخهاي1 تا 2 ميليمتري روي پوست ايجاد و تحت بيحسي موضعي يک فيبر نوري باريک وارد زير پوست ميشود و لابلاي چربيها حرکت ميکند. تاباندن ليزر باعث تخريب ديواره سلولهاي چربي و تخريب و آزاد شدن آنها ميشود و چربي هاي مايع را با مکش خفيفي تخليه ميكنند. اين کار حدود 2 ساعت طول ميکشد.
ليزر کمتوان يا low level lase نوعي ليزر است که اخيرا از آن در دستگاهاي لاغري موضعي استفاده ميشود.
ليزر مخصوصي براي از بين بردن ضايعات عروقي(PDL) داريم. از اين ليزر در درمان ضايعاتي همچون خالهاي عروقي و مادرزادي، گشادي دائمي مويرگها، وريدهاي گشاد شده و ضايعات عروقي عنکبوتي استفاده ميشود.