عوامل مؤثر در تصمیمگیری برای درمان عبارتند از: محل سنگ، اندازه سنگ، علائم و عوارض ایجاد کرده توسط سنگ، سن بیمار، وجود بیماری همراه سنگ، شرایط احتمالی خاص بیمار.
سنگ شکنی برون اندامی (ESWL)، کوچک (PCN)، سنگ شکنی از طریق برای ادرار (TUL) و عمل جراحی باز. سنگ شکنی برون اندامی (ESWL) با استفاده از امواج ماورا یا صوت بوده و درمان معمولاً بصورت سرپائی انجام میگردد، میزان درد در طی سنگ شکنی متوسط و با مسکن قابل کنترل میباشد و معمولاً بعد از سنگ شکنی بیمار مرخصی شده و البته باید تلاش در دفع خرده سنگها نماید که دفع این خرده سنگها میتواند دردناک بوده و علائم شدیدی تولید نماید. اندازه این خرده سنگها تا حد زیاد وابسته به جنس سنگ میباشد.
سنگ شکنی از طریق سوراخ کردن و شکاف کوچک روی پوست (PCN) نیاز به بستری شدن و اطاق عمل داشته و بیمار بصورت کوتاه مدت نیاز به بستری شدن دارد.
سنگ شکنی از طریق برای ادرار (TUL) مخصوص سنگهای حالب بوده و باید از اطاق عمل و تحت بیهوشی انجام شود و بیمار میتواند فردای روز عمل از بیمارستان مرخص شود.
امروزه اکثراً با سنگهای کوچک در کلیه مواجه میشویم که در صورتی که راه خروج آن باز باشد، درمان سنگ شکنی برون اندامی (ESWL) میباشد. بطور نادر با سنگهای بزرگ و متعدد در کلیه مواجه میشویم که درمان آن سنگ شکنی با سوراخ کردن پوست (PCN) و یا عمل جراحی باز میباشد که این امر (جراحی باز) به ندرت اتفاق میافتد.
بستگی به اندازه سنگ، محل آن، شدت علائم و نیز شدت انسداد ایجاد کرده داشته و از درمان طبی و دفع خودبخودی سنگ تا سنگ شکنی برون اندامی (ESWL) و سنگ شکنی از طریق برای ادرار (TUL) متغیر میباشد. در موارد بسیار نادر عمل جراحی باز انجام میشود.
چون اکثراً همراه انسداد راه خروجی ادرار میباشد درمان همراه دفع انسداد میباشد و این میتواند شامل جراحی باز تا سنگ شکنی درونی اندامی میباشد.
اولین قدم آزمایش تجزیه سنگ و تعیین نوع جنس سنگ، سپس آزمایشات خون و ادرار 24 ساعته براساس جنس سنگ میباشد.
مهمترین فاکتور در پیشگیری از سنگ مصرف آب میباشد، نوشابه های گازدار ممنوع بوده و نمیتوانند و نباید جایگزین آب شوند.
در موارد خاصی بیمار لازم است داروئی خاصی را بسته به جنس سنگ مصرف نماید.
رژیمهای غذایی بسیار سخت در موارد کمی توصیه میشود.