برای بیماران مبتلا به پارکینسون، حتی گرفتن یک لیوان یا یک قاشق در دست کار سخت و دشواری است؛ چه برسد به انجام امور روزمره و همیشگی. این بیماری یکی از اختلالات شایع نورولوژیکی است و خود را با علائمی مانند لرزش، سفتی عضلات و مشکلات حرکتی بروز میدهد. با گذر زمان، توان حرکتی فرد کم میشود و آن زمان است که باید به فکر مدیریت این شرایط بود. یکی از بهترین روشها برای کنترل این بیماری، انجام تمرینات فیزیوتراپی است.
به سبب آن که مراجعه به مراکز فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به پارکینسون سخت است، بهتر است این خدمات در منزل برای آنها انجام پذیرد. فیزیوتراپی مبتلایان به پارکینسون در منزل، امکان انجام تمرینات به صورت مستمر را برای بیمار مهیا میکند. این امر باعث بهبود توان حرکتی بیماران پارکینسون میشود و تعادل و استقلال را برای آنها به ارمغان میآورد. با ما همراه باشید تا پس از آشنایی با این بیماری، در مورد نقش فیزیوتراپی در مدیریت بیماری پارکینسون، نکاتی را با شما در میان بگذاریم.

بیماری پارکینسون چیست؟

پارکینسون یکی از شایعترین بیماریهای اعصاب است که طی آن، فرد به آرامی تواناییهای جسمی و روحی خود را از دست میدهد. پارکینسون پس از بیماری آلزایمر، در دسته بندی بیماریهای تخریب کننده اعصاب قرار میگیرد. طی این بیماری، سلولهای مغز که باعث کنترل حرکات بدن و ایجاد تعادل هستند، به آرامی از بین میروند. بنابراین فرد بیمار پس از گذشت مدتی، توان حرکتی خود را از دست میدهد و با مشکلاتی مانند عدم تعادل، لرزش، سفت شدن عضلات و کندی حرکت روبرو میشود.
علائم و نشانه های این بیماری، به آرامی آغاز میشوند. ممکن است فرد در ابتدا، تنها با لرزش دست مواجه گردد که یکی از شایعترین علامتهای این بیماری است. در صورتی که فرد به موقع به یک پزشک متخصص مراجعه کند، میتواند این بیماری را کنترل و مدیریت نماید. در غیر این صورت، علائم آن روز به روز بیشتر میشوند و توان جسمی و روحی فرد، رو به تحلیل میرود. انجام تمرینات فیزیوتراپی، یکی از بهترین روشهایی است که برای درمان و مدیریت این بیماری پیشنهاد میشود.

علائم بیماری پارکینسون

پارکینسون یکی از بیماریها و اختلالات پیشرونده ای است که در سیستم عصبی رخ میدهد. این بیماری با علائم و نشانه هایی رخ میدهد که در این قسمت از مقاله، به مهمترین آنها اشاره میکنیم:

• لرزش در دست و انگشتان : یکی از اولین علائم و نشانه هایی که پس از ابتلا به بیماری پارکینسون ظاهر میشود، لرزش دست و انگشتان است. حتی زمانی که فرد مشغول استراحت و خواب است ، باز هم ممکن است این لرزشها ادامه داشته باشند.
• از دست رفتن توان حرکتی : از جمله شایعترین علائم بیماری پارکینسون، از دست رفتن توان حرکتی فرد بیمار است. مبتلایان به این بیماری نمیتوانند مانند قبل راه بروند، اشیاء را در دست بگیرند و به طور کلی امور روزمره زندگی خود را انجام دهند.
• از دست رفتن قدرت تکلم : فرد مبتلا به پارکینسون، ممکن است قدرت تکلم خود را از دست بدهد. او در ابتدا به آرامی یا با سرعت بالا کلمات را ادا میکند و ممکن است تشخیص صحبتهایش برای اطرافیان مشکل باشد.
• اختلال در نوشتن : بیماری پارکینسون، یکی از اختلالاتی است که در سیستم مغز رخ میدهد. بنابراین توانایی نوشتن فرد که تحت تاثیر سلولهای مغز است را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. ممکن است فرد مبتلا به این بیماری، کندتر از قبل بنویسد و یا خط او بسیار ریز شود.
• سفت شدن عضلات : با پیشرفت بیماری پارکینسون، قدرت انعطاف پذیری عضلات کاهش پیدا میکند. پس از آن عضلات سفت میشوند و فرد نمیتواند مانند قبل عضلات خود را حرکت دهد و توسط آنها امور روزمره خود را به سرانجام برساند.
• کند شدن حرکات روزمره : فردی که به پارکینسون مبتلا شده است، دیگر نمیتواند با سرعت به انجام امور خود مشغول شود. برای او برخاستن از روی صندلی، راه رفتن و انجام هر کاری، بسیار کند و طولانی میشود.
• عدم دستور مغز برای انجام غیر ارادی : پس از ابتلا به این بیماری، مغز دیگر برای انجام کارهای ساده و اتوماتیک دستور نمیدهد. انجام اموری مانند چشمک زدن، لبخند زدن و... برای او سخت و دشوار میشود. فرد با شنیدن یک حرف خنده دار، میخواهد لبخند بزند اما نمیتواند.
• اختلالات دستگاه عصبی : بیماری پارکینسون، اختلالاتی را در دستگاه عصبی فرد به وجود میآورد. پس از آن فرد نمیتواند بر روی حرکات مثانه، کنترل بزاق و سایر امور ساده جسم خود کنترلی داشته باشد.
• زوال عقل : در صورتی که هر چه سریعتر برای کنترل و مدیریت این بیماری به پزشک مراجعه نشود، فرد با زوال عقل مواجه میشود. او ممکن است دچار اضطراب شود و به آرامی علائم افسردگی در او ظاهر شوند.

مراحل بروز بیماری پارکینسون

متخصصان، روند پیشرفت بیماری پارکینسون را در 5 مرحله دسته بندی کرده اند. آگاهی از علائم و نشانه های این بیماری در هر مرحله، به مدیریت و کنترل هرچه سریعتر آن کمک میکند. 5 مرحله بروز بیماری پارکینسون عبارتند از:

مرحله اول : در اولین مرحله، بیماری پارکینسون خود را با لرزش دست نشان میدهد. این لرزش ممکن است در یکی از دستها یا پاها اتفاق افتد. فرد در این مرحله در راه رفتن یا ایستادن، با اندکی بی تعادلی مواجه میشود. گاهی نیز حالات صورت او تغییر میکنند. هر چند این علائم هیچ اختلالی در زندگی روزمره فرد به وجود نمی آورند، اما بهتر است یک پزشک متخصص فرد را معاینه کند. در صورت تشخیص بیماری پارکینسون، اقدامات درمانی به سرعت آغاز شود.

مرحله دوم : در این مرحله، علائم و نشانه های بیماری اندکی پیشرفت کرده اند. البته این مرحله ممکن است طی چند ماه یا چند سال رخ دهد و این موضوع به شرایط جسمی و روحی بیمار بستگی دارد. سایر نشانه هایی که در این مرحله رخ میدهند شامل سفت شدن عضلات، اختلال در تکلم و ناتوانی در حفظ تعادل بدن هستند. اگر بیماری در این مرحله مدیریت و کنترل شود، فرد میتواند به کارهای روزمره خود بپردازد.

مرحله سوم : مرحله میانی یا سوم پارکینسون، زمانی است که این بیماری پیشرفت کرده است. در این مرحله فرد در انجام کارهای روزانه خود با مشکلاتی مواجه میشود. او ممکن است به اتفاقاتی که پیرامونش رخ میدهند، واکنش کُند و آرامی نشان دهد. در این مرحله باید علاوه بر درمانهای دارویی، از تمرینات فیزیوتراپی نیز برای مدیریت این بیماری بهره برد.

مرحله چهارم : در این مرحله توانایی حرکتی فرد با اختلالات بسیار زیادی مواجه میشود. عضلات او سفت میشوند و در انجام ساده ترین امور روزانه با سختی و دشواری روبرو میشود. در این مرحله فرد نمیتواند بدون کمک فرد دیگر، زندگی کند. ممکن است برای راه رفتن نیاز به استفاده از واکر داشته باشد. دارو درمانی و تمرینات فیزیوتراپی، در این مرحله برای بیمار مفید هستند.

مرحله پنجم : این مرحله، آخرین مرحله پیشرفت بیماری پارکینسون به شمار میرود. افراد مبتلا به این بیماری، در مرحله پنجم قادر به انجام هیچ کدام از امور روزانه خود نیستند. آنها دچار علائمی مانند توهم، گیجی، مشکلات روانشناختی، اختلال در بلع غذا و زوال عقل میشوند. در این مرحله، مراقبت از بیمار یک امر بسیار حیاتی به شمار میرود.

مزایای فیزیوتراپی در منزل برای بیماران پارکینسون

بدون شک فیزیوتراپی، یکی از روشهای مفید و موثر برای مدیریت و کنترل بیماری پارکینسون به شمار میرود. بیماران در هر مرحلهای از این بیماری، میتوانند با مشورت پزشک خود تمرینات فیزیوتراپی را شروع کنند. برای بیمارانی که توان مراجعه به مراکز ارائه دهنده خدمات فیزیوتراپی را ندارند، این تمرینات در منزل انجام میشوند :

با ما همراه باشید تا در مورد مزایای فیزیوتراپی بیماران پارکینسون در منزل، به چند پارامتر اشاره کنیم:

• فیزیوتراپی بیماران پارکینسون در منزل به دلیل عدم مراجعه به مراکز درمانی برای بیمار و نزدیکان ایشان راحت تر بوده و عملا مشکلات تردد و اتلاف وقت به مراکز درمانی حذف می شود.
• انجام این تمرینات، سبب بهبود قدرت و توان حرکتی بیمار میشود.
• با انجام تمرینات فیزیوتراپی، علائمی مانند لرزش دست رو به بهبود میروند.
• تمرینات فیزیوتراپی، سبب افزایش قدرت عضلات و همچنین انعطاف پذیری آنها میشوند.
• فیزیوتراپی به بیمار کمک میکند تا دوباره تعادل را در قسمتهای مختلف جسم خود برقرار کند.
• با افزایش تعادل در اثر انجام تمرینات فیزیوتراپی، احتمال زمین خوردن در اثر عدم تعادل کمتر میشود.
• افرادی که به صورت منظم تمرینات فیزیوتراپی خود را انجام میدهند، میتوانند با استقلال بیشتری به امور روزمره خود بپردازند.

نتایج فیزیوتراپی پارکینسون در منزل

هر چند تمرینات فیزیوتراپی، نمیتواند به درمان این بیماری کمک کند؛ اما نقش مهمی در کنترل و مدیریت این بیماری دارند. انجام این تمرینات به صورت منظم و مستمر، کیفیت زندگی فرد بیمار را افزایش میدهند. تمرینات فیزیوتراپی پارکینسون، باعث بهبود تعادل جسمانی فرد میشوند. بنابراین او از خطراتی مانند عدم تعادل و زمین خوردن، در امان میماند.
این تمرینات به تقویت سیستم قلب و عروق بیمار کمک فراوانی میکنند و فرد کمتر از قبل دچار خستگی میشود. او میتواند با توان و انرژی بیشتری به انجام امور روزمره خود بپردازد. این تمرینات، سبب افزایش قدرت انعطاف پذیری عضلات میشوند. پس فرد بیمار به راحتی میتواند عضلات خود را حرکت دهد و مشکلی به نام سفتی عضلات، تا حدودی کاهش پیدا میکند.
تمرینات فیزیوتراپی در منزل، به بیمار کمک میکنند تا توان حرکتی خود را حفظ کند. به این صورت او میتواند با استقلال بیشتری به زندگی ادامه دهد و کمتر نیاز به کمک دیگران داشته باشد.

تمرینات فیزیوتراپی پارکینسون در منزل

با انجام تمرینات فیزیوتراپی در منزل، دامنه حرکتی فرد افزایش پیدا میکند. فیزیوتراپی نقش مهمی در کنترل علائم و نشانههای این بیماری دارد. با انجام این تمرینات در منزل و تحت نظر یک متخصص، فرد میتواند تا سالهای سال به زندگی ادامه دهد. از جمله موثرترین تمرینات فیزیوتراپی پارکینسون در منزل، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• بخشی از تمرینات فیزیوتراپی، برای بهبود عملکرد مغز هستند. به این صورت فرد میتواند امور غیر ارادی را راحتتر انجام دهد.
• گفتار درمانی هم قسمت مهمی از تمرینات فیزیوتراپی است که به فرد برای کنترل سرعت حرف زدن کمک میکند.
• تکنیکهای تنفسی از جمله تمرینات فیزیوتراپی هستند که سبب کاهش استرس و اضطراب بیمار میشوند.
• متخصص فیزیوتراپی، به بیمار مبتلا به پارکینسون، انجام حرکات کششی ملایم را ارائه و آموزش میدهد.
• فیزیوتراپی تمرینات بسیار خوبی دارد که که سبب بهبود قدرت و توان حرکتی فرد میشوند.
• در فیزیوتراپی، تمریناتی برای حفظ تعادل فرد در هنگام راه رفتن یا ایستادن ارائه میگردد.
• در فیزیوتراپی پارکینسون، تمریناتی برای بهبود حالات چهره بیمار وجود دارد.

ورزش های مناسب برای پارکینسون

خوشبختانه برای افرادی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند، ورزشهای مفیدی وجود دارد. این ورزشها به فرد کمک میکنند تا توان حرکتی خود را حفظ کند و استقلال خود را برای انجام امور روزمره از دست ندهد. با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا این ورزشها را به شما معرفی کنیم:
پیاده روی : پیاده روی یکی از بهترین و سبکترین ورزشهایی است که برای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون پیشنهاد میشود. پیاده روی سبب تقویت عضلات، بهبود گردش خون در رگها و ایجاد تعادل در قسمتهای مختلف جسم میشود.

• ورزشهای آبی : در صورتی که فرد مبتلا به پارکینسون دچار عدم تعادل جسم شده است، ورزشهای آبی برای او مفید خواهند بود. بهترین نوع ورزشهای آبی برای این دسته از افراد، شنا و پیادهروی در آب است.
• ورزشهای تعادلی : برای آن دسته از بیماران مبتلا به پارکینسون که با عدم تعادل جسم مواجه شده اند، انجام ورزشهای تعادلی پیشنهاد میشود. تمریناتی مانند تکپا، ورزشهای نشسته و بالا آوردن پشت پا، از جمله این ورزشها به شمار میروند.
• یوگا و تایچی : ورزشهایی مانند یوگا و تایچی، باعث کاهش استرس و اضطراب افراد مبتلا به بیماری پارکینسون میشود. همچنین با انجام این ورزشها، جسم تعادل بیشتری خواهد داشت و عضلات آن تقویت میشوند.
• ورزشهای قدرتی :بیماران پارکینسون برای آن که بتوانند قدرت عضلات خود را حفظ کنند، میتوانند با مشورت پزشک خود شروع به انجام ورزشهای قدرتی نمایند. وزنه برداری، تمرینات بدنسازی و... از جمله این ورزش ها به شمار میروند. تاکید میکنیم که هرگز ورزشهای قدرتی را بدون مشورت با پزشک انجام ندهید.

هزینه فیزیوتراپی پارکینسون در منزل

یکی از مهمترین دغدغه ها برای خانواده هایی که یک بیمار مبتلا به پارکینسون دارند، هزینه های کنترل این بیماری است. از آنجایی که فیزیوتراپی یکی از موثرترین روشها برای مدیریت این بیماری به شمار میرود، پس هزینه آن نیز مهم است. لازم است بدانید که هزینه فیزیوتراپی پارکینسون در منزل، به پارامترهای فراوانی بستگی دارد که در ادامه مطلب، به آنها اشاره میکنیم:

• شرایط جسمانی بیمار و میزان پیشرفت بیماری او
• تعداد جلسات فیزیوتراپی که پزشک برای بیمار در نظر گرفته است
• هزینه رفت و آمد متخصصان فیزیوتراپیست و پرستاران به منزل بیمار
• دستگاههایی که برای انجام تمرینات فیزیوتراپی بیمار مبتلا به پارکینسون نیاز است
• مدت زمان هر کدام از تمرینات فیزیوتراپی که هر کدام از نیم ساعت تا 2 ساعت انجام میشوند

سوالات رایج درباره فیزیوتراپی پارکینسون

ممکن است برای شما نیز سوالاتی در مورد تمرینات فیزیوتراپی برای بیماری پارکینسون به وجود آمده باشد که در ادامه مطلب، به برخی از آنها پاسخ میدهیم:

1- آیا فیزیوتراپی در منزل برای بیماران پارکینسون به اندازه فیزیوتراپی در کلینیک موثر است؟
بله؛ فیزیوتراپیست با توجه به شرایط بیمار، یک برنامه درمانی کامل و شخصی سازی شده برای او در نظر میگیرد. با انجام مستمر این تمرینات، میتوان علائم بیماری را به خوبی مدیریت کرد. به خصوص کسانی که در اثر بیماری پارکینسون توان حرکتی خود را دست داده اند، باید از خدمات فیزیوتراپی در منزل استفاده کنند.

2- چند بار در هفته باید فیزیوتراپی پارکینسون در منزل انجام شود؟
تعداد جلسات فیزیوتراپی در منزل برای بیماران مبتلا به پارکینسون، بر اساس شرایط جسمانی آنها و میزان پیشرفت بیماری تعیین میشود. به صورت متداول، در طول هفته باید 1 الی 2 بار این بیماران تمرینات فیزیوتراپی خود را انجام دهند.

3- چه مدت طول می کشد تا اثرات فیزیوتراپی در بیماران پارکینسون قابل مشاهده باشد؟
مشاهده نتایج تمرینات فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به پارکینسون، به پارامترهای مختلفی بستگی دارد. از جمله این پارامترها میتوان به انجام منظم تمرینات، تعداد جلسات، مدت زمان تمرینات، سبک زندگی فرد و همچنین شرایط جسمی و روحی فرد اشاره کرد.

4- آیا فیزیوتراپی می تواند از پیشرفت بیماری پارکینسون جلوگیری کند؟
از آنجایی که پارکینسون یک بیماری دژنراتیو و پیشرونده است، بنابراین نمیتوان با انجام تمرینات فیزیوتراپی از پیشرفت آن جلوگیری کرد. با این وجود، تمرینات مستمر و منظم فیزیوتراپی، به مدیریت علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پارکینسون کمک فراوانی میکند.

سخن پایانی
ما به خوبی میدانیم که بیماری پارکینسون، تا چه میزان سخت و عذاب آور است. اگر در میان اعضای خانواده شما فردی به پارکینسون دچار شده است، هر چه زودتر برای ویزیت بیمار توسط متخصص در منزل یا کلینیک اقدام نمایید. این بیماری هر چه زودتر تشخیص داده شود، بهتر میتوان آن را کنترل و مدیریت کرد. یکی از بهترین شیوه ها برای مدیریت این بیماری، فیزیوتراپی در منزل است. تمرینات فیزیوتراپی، به فرد کمک میکنند تا عملکرد حرکتی خود را بهبود بخشد. کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پارکینسون پس از فیزیوتراپی در منزل، افزایش پیدا میکند. این افراد میتوانند با استقلال بیشتری به انجام امور ساده روزمره خود بپردازند. فراموش نکنید که هر بیمار مبتلا به پارکینسون، بر اساس شرایط جسمانی خود نیاز به تمرینات فیزیوتراپی شخصی سازی شده دارد. پس در این زمینه حتماً با یک متخصص مغز و اعصاب و یک فیزیوتراپیست ماهر و با تجربه مشورت کنید.

نسخه اصلی مطلب نقش فیزیوتراپی در مدیریت بیماری پارکینسون را در سایت آقای امید ترکاشوند بخوانید.

---