بیماری پارکینسون یک اختلال پیشرونده سیستم عصبی است که بر حرکت تأثیر می گذارد. علائم به تدریج شروع می شوند، گاهی اوقات با لرزش تقریباً قابل توجه در یک دست شروع می شود. لرزش شایع بوده اما این اختلال همچنین معمولاً باعث سفت شدن یا کند شدن حرکت می شود.

در مراحل اولیه بیماری پارکینسون ممکن است هنگام راه رفتن دستان تاب نخورد یا گفتار فرد ملایم یا مبهم شود. علائم بیماری پارکینسون با پیشرفت وضعیت بیماری در طول زمان بدتر می شود.اگرچه بیماری پارکینسون قابل درمان نیست اما داروها ممکن است علائم را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند. گاهی اوقات پزشک ممکن است جراحی را برای تنظیم مناطق خاصی از مغز و بهبود علائم پیشنهاد دهد.

علائم

علائم و نشانه های بیماری پارکینسون برای همه متفاوت است. علائم اولیه ممکن است خفیف بوده و مورد توجه قرار نگیرند. علائم اغلب از یک طرف بدن شروع می شود و معمولاً از طرف دیگر بدتر باقی می مانند، حتی پس از شروع علائم در هر دو طرف بدن.

علائم و نشانه های پارکینسون ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رعشه یا لرزش: لرزش معمولاً در یک اندام، اغلب دست یا انگشتان شروع می شود. ممکن است بیمار انگشت شست و سبابه خود را به جلو و عقب بمالد که به عنوان لرزش قرص پیچی نامیده می شود. هنگام استراحت ممکن است دست بلرزد.
• کند شدن حرکت (برادی کینزی): با گذشت زمان بیماری پارکینسون ممکن است حرکت را کند کرده و کارهای ساده را دشوار و وقت گیر کند. هنگام راه رفتن ممکن است گام ها کوتاهتر شود، بلند شدن از صندلی ممکن است دشوار باشد و بیمار هنگام راه رفتن ممکن است پاهای خود را بکشد.
• عضلات سفت: سفتی ماهیچه ممکن است در هر قسمتی از بدن ایجاد شود. ماهیچه های سفت می توانند دردناک باشند و دامنه حرکتی را محدود کنند.
• مختل شدن وضعیت و تعادل: ممکن است حالت بدن بیمار خم شود یا در نتیجه بیماری پارکینسون دچار عدم تعادل شود.
• از دست دادن حرکات خودکار: ممکن است توانایی انجام حرکات ناخودآگاه از جمله پلک زدن، لبخند زدن یا تکان دادن دست ها هنگام راه رفتن کاهش یابد.
• تغییر در گفتار: ممکن است بیمار قبل از صحبت کردن، به طور آرام، سریع یا با تردید و لغزش حرف بزند. همچنین گفتار فرد بیمار ممکن است بیشتر یکنواخت باشد تا معمولی.
• تغییر در نوشتن: ممکن است نوشتن سخت شود و نوشتار کوچک به نظر برسد.

علت

در بیماری پارکینسون، سلول های عصبی خاصی در مغز به تدریج تجزیه شده یا می میرند. بسیاری از علائم به دلیل از دست دادن سلول های عصبی است که یک پیام رسان شیمیایی در مغز، به نام دوپامین تولید می کنند. هنگامی که سطح دوپامین کاهش می یابد، باعث می شود که فعالیت مغز غیر طبیعی شده و منجر به اختلال در حرکت و سایر علائم بیماری پارکینسون می شود.

علت بیماری پارکینسون ناشناخته است اما به نظر می رسد عوامل متعددی در آن نقش دارند، از جمله:

• ژن ها: محققان جهش های ژنتیکی خاصی را شناسایی کرده اند که می تواند باعث بیماری پارکینسون شود. اما این موارد غیر معمول است، مگر در موارد نادری که بسیاری از اعضای خانواده به بیماری پارکینسون مبتلا شده اند. با این حال به نظر می رسد که تغییرات ژنی خاصی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می دهد. اما برای هر یک از این نشانگرهای ژنتیکی احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون بسیار کم است.
• عوامل محرک محیطی: قرار گرفتن در معرض برخی سموم یا عوامل محیطی ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد اما خطر نسبتاً کمی است.

محققان همچنین اشاره کرده اند که تغییرات زیادی در مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون رخ می دهد، اگرچه علت این تغییرات مشخص نیست. این تغییرات عبارتند از:

• حضور اجسام لوی (Lewy): تجمع مواد خاصی در سلول های مغزی، نشانگر میکروسکوپی بیماری پارکینسون هستند. به این ها اجسام لوی گفته می شود و محققان معتقدند که این اجسام سرنخ مهمی برای علت بیماری پارکینسون دارد.
• آلفا سینوکلئین موجود در اجسام لوی: اگرچه مواد زیادی در اجسام لوی یافت می شود اما دانشمندان معتقدند یکی از مهم ترین آن ها پروتئین طبیعی و گسترده ای است که آلفا سینوکلئین (Alpha-Synuclein) نامیده می شود. در تمام اجسام لوی به شکل توده ای یافت شده که سلول ها نمی توانند آن را تجزیه کنند.

عوامل خطر

عوامل خطر بیماری پارکینسون عبارتند از:

• سن: جوانان به ندرت بیماری پارکینسون را تجربه می کنند. معمولاً در اواسط یا اواخر زندگی شروع شده و با افزایش سن خطر بیماری افزایش پیدا می کند. افراد معمولاً در حدود 60 سالگی یا بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.
• وراثت: داشتن خویشاوند نزدیک با بیماری پارکینسون شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. با این حال خطرات شما هنوز کوچک است مگر اینکه در خانواده خود بستگان زیادی با بیماری پارکینسون داشته باشید.
• جنسیت: مردان بیشتر از زنان به بیماری پارکینسون مبتلا می شوند.
• قرار گرفتن در معرض سموم: قرار گرفتن مداوم در برابر علف کش ها و آفت کش ها ممکن است کمی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد.

عوارض

بیماری پارکینسون اغلب با مشکلات اضافی همراه است که ممکن است قابل درمان باشد:

• مشکلات فکری: ممکن است بیمار مشکلات شناختی (زوال عقل) و مشکلات فکری را تجربه کند. این ها معمولاً در مراحل بعدی بیماری پارکینسون رخ می دهند. چنین مشکلات شناختی چندان به داروها پاسخ نمی دهد.
• افسردگی و تغییرات احساسی: ممکن است فرد بیمار گاهی اوقات در مراحل اولیه بیماری افسردگی را تجربه کند. دریافت درمان افسردگی می تواند کنترل سایر چالش های بیماری پارکینسون را آسان تر کند. همچنین ممکن است تغییرات احساسی دیگری مانند ترس، اضطراب یا از دست دادن انگیزه را تجربه کند. پزشکان ممکن است برای درمان این علائم دارو تجویز کنند.
• مشکلات بلع: با پیشرفت شرایط ممکن است مشکلات بلعیدن پیش آید. همچنین ممکن است بزاق دهان به دلیل کند شدن بلع تجمع کرده و منجر به آبریزش دهانی شود.
• مشکلات جویدن: بیماری پارکینسون در مراحل آخر روی ماهیچه های دهان تأثیر می گذارد و جویدن را مشکل می کند. این امر می تواند منجر به خفگی و تغذیه نامناسب شود.
• اختلالات خواب: افراد مبتلا به بیماری پارکینسون اغلب مشکلات خواب دارند، از جمله بیدار شدن مکرر در طول شب، بیدار شدن زود هنگام یا خوابیدن در طول روز. افراد همچنین ممکن است اختلال رفتاری در حرکت سریع چشم را تجربه کنند که شامل بروز دادن رویاها می شود. داروها ممکن است به مشکلات خواب کمک کنند.
• مشکلات مثانه: بیماری پارکینسون ممکن است باعث مشکلات مثانه شود، از جمله ناتوانی در کنترل ادرار یا مشکل در ادرار کردن.
• یبوست: بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون به دلیل کندی دستگاه گوارش دچار یبوست می شوند.

همچنین فرد بیمار ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• تغییر فشار خون: هنگام ایستادن به دلیل افت ناگهانی فشار خون (افت فشار خون ارتوستاتیک) ممکن است فرد احساس سرگیجه یا سبکی سر کند.
• اختلال عملکرد بوئیدن: ممکن است بیمار در تشخیص بوهای خاص یا تفاوت بین بوها مشکل داشته باشد.
• خستگی: بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون انرژی خود را از دست می دهند و خستگی را تجربه می کنند، به ویژه در اواخر روز.
• درد: برخی از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، درد را در مناطق خاصی از بدن خود یا در سراسر بدن خود احساس می کنند.
• اختلال عملکرد جنسی: برخی از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون متوجه کاهش میل جنسی یا عملکرد آن می شوند.

تشخیص

1. هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری پارکینسون وجود ندارد. متخصص مغز و اعصاب بیماری پارکینسون را بر اساس سابقه پزشکی، بررسی علائم و نشانه های فرد و معاینه عصبی و فیزیکی تشخیص می دهد.
2. ممکن است پزشک یک اسکن کامپیوتری با انتشار تک فوتونی (SPECT) را پیشنهاد کند که اسکن ناقل دوپامین (DaTscan) نامیده می شود. اگرچه می تواند باعث ایجاد شبهه بیماری پارکینسون شود اما علائم و معاینه عصبی در نهایت تشخیص صحیح را تعیین می کند. اکثر مردم نیازی به DaTscan ندارند.
3. پزشک همچنین ممکن است آزمایشاتی مانند آزمایش خون را برای رد سایر شرایطی که ممکن است باعث علائم شوند، تجویز کند.
4. آزمایش های تصویربرداریMRI ، سونوگرافی مغز و اسکن PETنیز ممکن است برای رد سایر اختلالات مورد استفاده قرار گیرد. آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص بیماری پارکینسون مفید نیستند.

درمان

بیماری پارکینسون قابل درمان نیست اما داروها می توانند علائم را به طور چشمگیری کنترل کنند. در برخی موارد پیشرفته تر، ممکن است جراحی توصیه شود.

• داروها:

داروها ممکن است در مدیریت مشکلات راه رفتن، حرکت و لرزش کمک کننده باشند. این داروها باعث افزایش یا جایگزینی دوپامین می شوند. غلظت دوپامین در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون پایین است. با این حال، دوپامین نمی تواند به طور مستقیم مصرف شود، چراکه نمی تواند وارد مغز بشود.

داروهایی که پزشک ممکن است تجویز کند عبارتند از:

• کاربیدوپا-لوودوپا
• آگونیست های دوپامین
• مهار کننده های MAO B
• مهار کننده های کاتکول او-متیل ترانسفراز (COMT)
• آنتی کولینرژیک ها
• آمانتادین

هنگامی که پزشک بیماری پارکینسون را تشخیص می دهد، تصمیم بعدی این است که آیا بیمار باید دارو دریافت کند یا خیر. این امر به موارد زیر بستگی دارد:

• درجه اختلال عملکردی
• میزان اختلال شناختی
• توانایی تحمل داروهای ضد پارکینسون

هیچ دو بیماری به یک دارو به طور یکسان واکنش نشان نمی دهند، بنابراین یافتن یک داروی مناسب و دوز برای تسکین علائم به زمان و صبر نیاز دارد.

• جراحی:

• با توجه به شدت بیماری و مشخصات پزشکی، پزشک ممکن است جراحی را به عنوان یک گزینه درمانی برای بیماری پارکینسون توصیه کند.
• انواع مختلفی از جراحی وجود دارد که می تواند به بیماران مبتلا به پارکینسون کمک کند. بیشتر درمان ها با هدف کمک به رعشه یا سفتی ناشی از بیماری انجام می شود. در برخی از بیماران، جراحی ممکن است میزان داروی مورد نیاز برای کنترل علائم را کاهش دهد.

• ورزش:

• ورزش ممکن است قدرت عضلانی، انعطاف پذیری و تعادل را افزایش دهد. ورزش همچنین می تواند رفاه بیمار را بهبود بخشیده و افسردگی یا اضطراب را کاهش دهد.
• ممکن است پزشک پیشنهاد کند که با یک فیزیوتراپیست کار کرده تا یک برنامه ورزشی مناسب طرح ریزی شود. همچنین ممکن است تمریناتی مانند پیاده روی، شنا، باغبانی، رقص، ایروبیک در آب یا حرکات کششی توصیه شود.
• درمان های حمایتی:

درمان های حمایتی می تواند به بیماران در مقابله با بیماری پارکینسون و بهبود زندگی روزمره کمک کند. این درمان ها عبارتند از:

• فیزیوتراپی: برای از بین بردن سفتی عضلات و درد مفاصل
• کاردرمانی: برای شناسایی و بهبود مناطق مشکل ساز در زندگی روزمره
• گفتار درمانی: گفتار و زبان برای کمک به بهبود بلع (دیسفاژی) و مشکلات گفتاری
• تغییر رژیم غذایی: برای کمک به علائم غیر حرکتی مانند یبوست و فشار خون پایین. علاوه بر این، کارایی و عوارض جانبی برخی از داروها می تواند تحت تأثیر رژیم غذایی قرار گیرد.

• تحریک مغناطیسی مغز:

تحریک مغناطیسی مغز (TMS) یک روش غیر تهاجمی برای تحریک کردن مغز می باشد. یک سیم پیچ پوشیده شده با پلاستیک بر روی سر گرفته و با هر پالس TMS یک میدان مغناطیسی ایجاد می شود که سطح مغز را در زیر سیم پیچ تحریک خواهد کرد. از آن جایی که این روش از میدان مغناطیسی استفاده می کند، فرد احساس درد نخواهد کرد. این روش در مواردی که علائم بیماری خفیف تا متوسط باشد، مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً به همراه سایر روش های درمان برای بیماری پارکینسون استفاده می شود.

• امواج اولتراسوند:

با استفاده از امواج اولتراسوند متمرکز (FUS) پزشکان از پرتوهای اولتراسوند برای از بین بردن سلول های مغزی که باعث مشکلات حرکتی می شوند، استفاده می کنند. این کمی شبیه به استفاده از ذره بین برای متمرکز کردن اشعه نور خورشید بر روی برگ برای ایجاد یک حفره کوچک است. پزشکان بسته به علائمی که در حال درمان هستند، سلول های مختلف مغز را مورد هدف قرار می دهند.

نسخه اصلی مطلب پارکینسون چه بیماری است و چه نشانه هایی دارد؟ را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---