ستون فقرات از استخوان های کوچکی به نام مهره تشکیل شده است که روی هم قرار گرفته اند و انحنای طبیعی پشت را ایجاد می کنند. این استخوان ها به هم متصل می شوند تا کانالی ایجاد کنند که از نخاع محافظت می کند.
بین مهره های شما دیسک های بین مهره ای انعطاف پذیر قرار دارد. آنها هنگام راه رفتن یا دویدن به عنوان ضربه گیر عمل می کنند.

در جابجایی مهره کمر (اسپوندیلولیستزیس)، یکی از استخوان های ستون فقرات مهره به جلو می لغزد و از جای خود خارج می شود. این اتفاق ممکن است در هر جایی در امتداد ستون فقرات رخ دهد، اما در قسمت کمر شایع تر است. در برخی افراد، این جابجایی به هیچ وجه هیچ علامتی ایجاد نمی کند. برخی دیگر ممکن است درد پشت و پا داشته باشند که از خفیف تا شدید متغیر است.

جابجایی مهره کمر چیست؟

اسپوندیلولیستزیس زمانی اتفاق می افتد که یکی از مهره های ستون فقرات به سمت جلو بلغزد و از جای خود خارج شود. این بی ثباتی در ستون فقرات ایجاد می کند، می تواند باعث درد شده و همچنین می تواند تشکیل خارهای استخوانی (بیرون زدگی) یا آرتریت را تسریع کند.

علت جابجایی مهره کمر

علل و انواع مختلفی از اسپوندیلولیستزیس وجود دارد. دو نوع شایع در بزرگسالان دژنراتیو و اسپوندیلولیتیک / مادرزادی است.

• اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو

با افزایش سن، ساییدگی و پارگی عمومی باعث تغییراتی در ستون فقرات می شود. با افزایش سن، دیسک های بین مهره ای در ستون فقرات ارتفاع خود را از دست می دهند، سفت می شوند و شروع به خشک شدن و ضعیف شدن می کنند. با از دست دادن ارتفاع این دیسک ها، رباط ها و مفاصلی که مهره های ما را در موقعیت مناسب نگه می دارند شروع به ضعیف شدن می کنند. در برخی افراد، این می تواند بی ثباتی ایجاد کند و در نهایت منجر به اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو شود.
همانطور که ستون فقرات به انحطاط خود ادامه می دهد، رباط های پشت ستون فقرات ممکن است شروع به کمانش کنند و در نتیجه فشار عصب ایجاد شود.
همانطور که لغزش در ستون فقرات بدتر می شود، کانال نخاعی نیز می تواند باریک شود. در نهایت، این باریک شدن و کمانش منجر به فشرده شدن نخاع (تنگی نخاع) می شود. تنگی کانال نخاعی یک مشکل شایع در بیماران مبتلا به اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو است.
زنان بیشتر از مردان به اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو مبتلا می شوند و در بیماران بالای 50 سال شایع تر است.

• اسپوندیلولیستزیس اسپوندیلولیتیک (اسپوندیلولیستزیس ایستمی)

یکی دیگر از علل شایع اسپوندیلولیستزیس، ترک (شکستگی) در مهره است. شکستگی معمولاً در ناحیه ای از ستون فقرات تحتانی (کمر) به نام pars interarticularis رخ می دهد. به این نوع اسپوندیلولیستزیس، اسپوندیلولیستزیس ایستمی می گویند. در اکثر موارد اسپوندیلولیستزیس اسپوندیلولیتیک، شکستگی پارس (که اسپوندیلولیز نیز نامیده می شود) در دوران نوجوانی رخ می دهد و تا بزرگسالی بدون توجه می ماند. انحطاط طبیعی دیسک که در بزرگسالی اتفاق می افتد، می تواند بر شکستگی پارس فشار وارد کند و باعث شود مهره به جلو سر بخورد. شکستگی همیشه باعث ایجاد لغزش نمی شود و به ندرت لغزش به طور قابل توجهی پیشرفت می کند و در طول زمان بدتر می شود. علائم اسپوندیلولیستزیس ایستمی اغلب در میانسالی ظاهر می شود.
از آنجایی که شکستگی پارس باعث جدا شدن قسمت های جلویی (مهره) و پشتی (لامینا) استخوان ستون فقرات می شود، تنها قسمت جلویی آن به جلو می لغزد. این بدان معنی است که باریک شدن کانال نخاعی نسبت به اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو که در آن کل استخوان ستون فقرات به جلو می لغزد، کمتر است. با این حال، با بالا رفتن سن بیماران مبتلا به اسپوندیلولیستزیس ایستمی، تنگی نخاعی می تواند درست مانند اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو رخ دهد و باعث شود خارهای استخوانی کانال نخاعی را باریک کرده و منجر به فشردگی عصب شود.

علائم جابجایی مهره کمر

اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو:

بیماران مبتلا به اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو اغلب زمانی که لغزش مهره ها شروع به فشار بر اعصاب نخاعی می کند دچار درد پا یا کمردرد می شوند. شایع ترین علائم در پاها شامل احساس ضعف منتشر همراه با ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت است.
علائم ساق پا ممکن است با بی حسی، سوزن سوزن شدن یا درد همراه باشد که اغلب تحت تاثیر وضعیت قرارگیری بدن قرار می گیرد. خم شدن به جلو یا نشستن اغلب علائم را تسکین می دهد زیرا فضایی را در کانال نخاعی باز می کند. ایستادن یا راه رفتن اغلب علائم را افزایش می دهد.

اسپوندیلولیستزیس ایستمی:

اکثر بیماران مبتلا به اسپوندیلولیستزیس ایستمی کمردرد دارند که به اعتقاد آنها به فعالیت مربوط می شود. کمردرد گاهی با پا درد همراه است. در بیماران مسن، اسپوندیلولیستزیس ایستمی نیز می تواند با علائم تنگی نخاع همراه باشد.

تشخیص جابجایی مهره کمر

اگر پزشک شما فکر می کند که ممکن است اسپوندیلولیستزیس داشته باشید، در مورد علائم شما می پرسد و آزمایش های تصویربرداری را انجام می دهد تا ببیند آیا مهره در جای خود هست یا خیر. این تست های تصویربرداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. اشعه ایکس
2. سی تی اسکن
3. اسکن ام آرآی

ممکن است پزشک بر اساس شدت اسپوندیلولیستزیس به شما نمره بدهد. درجه پایین (I یا II) کمتر جدی است و معمولاً نیازی به جراحی ندارد. درجه بالا (III و IV) جدی تر است. ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید، به خصوص اگر درد زیادی دارید.

درمان جابجایی مهره کمر

درمان های غیر جراحی:

اگرچه درمان های غیر جراحی لغزش مهره را ترمیم نمی کنند، بسیاری از بیماران گزارش می دهند که این روش ها به تسکین علائم کمک می کنند.

1. فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می تواند تمرینات هدفمندی را برای تقویت عضلات شکم و کمر به شما آموزش دهد. تمرینات روزانه اغلب پس از چند هفته درد را تسکین می دهد. در انتهای همین مطلب ورزش های مناسب برای جابجایی مهره کمر آورده شده است.
2. دارو: مسکن ها و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است درد را تسکین دهند.
3. تزریق استروئید : کورتیزون یک ضد التهاب قوی است. کورتیزون تزریق شده در اطراف اعصاب یا در بیرونی ترین قسمت کانال نخاعی (فضای اپیدورال) می تواند تورم و همچنین درد را کاهش دهد. تزریق کورتیزون احتمالاً درد و بی حسی را کاهش می دهد، اما ضعف پاها را کاهش نمی دهد. بیماران نباید بیش از سه بار در سال تزریق کورتیزون دریافت کنند.
4. بریس: بریس می تواند به تثبیت ستون فقرات شما کمک کند. بریس حرکت را محدود می کند تا شکستگی ها بهبود یابد.

درمان جراحی اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو:

اگر دچار اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو شده اید و علائم شما پس از 3 تا 6 ماه درمان غیر جراحی بهبود نیافته است، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند، به خصوص اگر قادر به راه رفتن یا ایستادن نیستید و درد و ضعف بر کیفیت زندگی شما تأثیر منفی می گذارد. پزشک شما همچنین میزان آرتریت در ستون فقرات شما و اینکه آیا ستون فقرات شما حرکت بیش از حد دارد را در نظر می گیرد.
جراحی اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو دو هدف دارد:

1. رفع فشردگی عصب
2. جلوگیری از بی ثباتی

در بیشتر موارد، رفع فشار عصبی اهمیت بیشتری دارد. این معمولاً با لامینکتومی به دست می آید. روشی که در طی آن پزشک خارهای استخوانی و رباط های ضخیم شده را که باعث فشرده سازی می شوند، برمی دارد. گاهی اوقات، جراح شما ممکن است بتواند به طور غیرمستقیم فشار بر ستون فقرات شما را با استفاده از روش های جراحی دیگر کاهش دهد.
اگر پزشک معتقد است ستون فقرات شما به اندازه کافی پایدار است، ممکن است نیازی به تثبیت آن با همجوشی ستون فقرات نداشته باشید

درمان جراحی اسپوندیلولیستزیس ایستمی:

اگر دچار اسپوندیلولیستزیس ایستمی هستید و علائم شما پس از 6 تا 12 ماه درمان غیر جراحی بهبود نیافته است، ممکن است کاندیدای جراحی باشید. سایر نشانه های جراحی شامل علائم عصبی پیشرونده، مانند ضعف، بی حسی، یا افتادن و علائم آسیب به اعصاب زیر انتهای نخاع (سندرم دم اسبی) است.
تثبیت ستون فقرات هدف اصلی جراحی برای اسپوندیلولیستزیس ایستمی است. این امر با همجوشی ستون فقرات، فرآیند پایدار کردن که معمولاً از پیچ ها و میله ها برای ثابت کردن دو یا چند مهره به یک استخوان منفرد و جامد استفاده می کند، به دست می آید. اگر شما نیز تحت فشار عصب هستید، ممکن است پزشک از طریق لامینکتومی فشار بر ستون فقرات را کم کند.

ورزش برای جابجایی مهره کمر

انجام تمرينات زير در حد توان شما، باعث مي شود عضلات شما قوي بمانند و در نهايت وضعيت جابجایی مهره شما را بهبود بخشد. با اين حال، ابتدا بايد با فيزيوتراپيست خود صحبت كنيد تا مطمئن شويد كه اين موارد با نيازهاي شما كار مي كنند.

• فشار کمر به زمين:

به پشت دراز بكشيد، زانوهاي خود را خم كنيد و پاهاي خود را صاف نگه داريد. ناف خود را به سمت داخل به سمت ستون فقرات بكشيد، كمر خود را روي زمين فشار دهيد و آن را صاف نگه داريد. اين وضعيت را به مدت 15 ثانيه نگه داريد و بسته به سطح راحتي خود، 5 تا 10 بار تكرار كنيد.

• کشش گلوتئال:

به پشت دراز بكشيد و هر دو زانو را خم كنيد. مچ پاي راست خود را روي زانوي چپ خود قرار دهيد و روي ران چپ خود نگه داريد. دست هاي خود را دور ران خود بپيچيد و آن را به سمت سينه خود بكشيد. بسته به سطح راحتي شما، 15 تا 30 ثانيه نگه داريد. 3 تكرار اين كشش كار را انجام مي دهد.

• پلانک کناری:

به پهلو دراز بكشيد، پاها، باسن و شانه هاي خود را صاف كنيد. از ساعد خود براي نگه داشتن خود استفاده كنيد و مطمئن شويد كه آرنج شما مستقيماً زير شانه شما قرار دارد. وزن خود را روي ساعد متعادل كنيد، خود را از روي زمين بلند كنيد. قبل از اينكه با احتياط پايين بياوريد به مدت 15 ثانيه در اين حالت بمانيد. اين روش را در طرف دیگر بدن نیز تكرار كنيد.

• بالا بردن دست و پا چهارپا:

در حالي كه روي دست ها و زانوهاي خود قرار داريد، ناف خود را به سمت داخل بكشيد و عضلات شكم خود را سفت كنيد. يک دست و پاي مخالف را بلند كرده و از بدن خود دور کنید. 15 ثانيه نگه داريد، به آرامي دست و پاي خود را پايين بياوريد و سپس طرف را عوض كنيد. 10 بار تكرار كنيد.

• دو زانو تا سينه:

به پشت دراز بكشيد، زانوهاي خود را خم كنيد و پاهاي خود را صاف روي زمين قرار دهيد. شكم خود را سفت كنيد و كمر خود را به سمت زمين فشار دهيد. زانوهاي خود را به سمت قفسه سينه بكشيد و 5 ثانيه نگه داريد. مي توانيد اين تمرين را 10 تا 20 بار تكرار كنيد.

نسخه اصلی مطلب علت، علائم و درمان جابجایی مهره کمر را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---