سوأل های رایج در ارتباط با بیماری پوکی استخوان - بخش 2

دکتر محمدرضا سلامت [ پوکی استخوان ]آدرس وب سایت : www.isfahan-dxa.ir
آدرس مطب : هار راه فلسطین، ابتدای فردوسی، ساختمان نیکان، طبقه همکف، واحد 7 تلفن مطب : 32229524 - 031

16. مادر من در دوران نقاهت بعد از عمل جراحی شکستگی لگن ناشی از افتادن است. جهت مستقل شدن او چه اقداماتی باید انجام دهم ؟
اولین اقدام این است که دلیل شکستگی لگن او را پیدا کنید. احتمال زیاد مادر شما مبتلاء به پوکی استخوان می باشد. اگر او هرگز آزمایش تراکم استخوان انجام نداده است مهم است که او این آزمایش را انجام دهد. این تنها راه تشخیص پوکی استخوان است و اگر این آزمایش نشان دهد که او پوکی استخوان دارد، بهتر است که مادرتان با پزشک خود در مورد مصرف داروهای پوکی استخوان مناسب مشاوره نماید. از طریق مصرف داروهای پوکی استخوان او می تواند خطر شکستگی استخوان را کاهش دهد و از دست دادن استخوانها جلوگیری کند.

یک دارو بر روی بیمارانی که به تازگی دچار شکستگی لگن شده اند، آزمایش شده است. این دارو zoledronic acid (Reclast®) است و می تواند خطر شکستگی استخوان ها را کاهش دهد. مادر شما نیز به روزانه 1200 میلی گرم کلسیم و 1000 - 800 IU ویتامین D نیاز دارد. برای کمک به داشتن استخوانهای قوی و سالم، خیلی مهم است کلسیم و ویتامین D به اندازۀ کافی مصرف شود. ویتامینD نه تنها به جذب کلسیم کمک می کند، بلکه در افزایش قدرت عضلانی و تعادل نیز نقش دارد و می تواند خطر افتادن را کاهش دهد.

اگر مادر شما نیاز به مصرف داروهای پوکی استخوان دارد، باز هم مهم است که او کلسیم و ویتامین D به اندازۀ کافی مصرف کند. احتمال دارد که مادر شما حتی بیش از مقدار توصیه شده کلسیم احتیاج داشته باشد. یک راه ساده برای پیدا کردن میزان ویتامین D، آزمایش ساده اندازه گیری هیدروکسی-25 ویتامین D (25-hydroxyvitamin D) می باشد.

توانبخشی و انجام دوباره ورزش پس از شکستن استخوان بخصوص برای استخوانهای لگن مفید است. ممکن است در اوایل پیاده روی دشوار باشد، به همین دلیل بیشتر بیماران از بیمارستان به یک مرکز توانبخشی منتقل می شوند. یک مرکز توانبخشی خوب، دارای کارکنان مجربی است که می توانند به قویتر و فعال شدن هر روز مادر شما کمک کنند. ممکن است در اوایل، به واکر (walker) برای قدم زدن های های کوتاه نیاز باشد، اما طی مرور زمان تعادل و قدرت او بهبود می یابد و پس از آن نیز بهتر است مدتی از عصا برای راه رفتن استفاده شود. گاهی اوقات این کار آسانی نیست، زیرا ممکن است احساس درد، ناراحتی و خستگی وجود داشته باشد. در این صورت درمان فیزیوتراپی غیر قابل اجتناب می شود.

باید دقت داشت محل راه رفتن و سکونت برای این افراد لغزنده نباشد. نکاتی که باید در خانه رعایت شود به شرح زیر می باشد :
تمام وسایلی که باعث لغزندگی می شوند، بایست از محل برداشته شوند (از پادری های نامطمئن استفتده نکنید). برداشتن وسایلی که ممکن است به پای بیمار برخورد کنند ( مثل سیم های بلند برق و تلفن). نصب میله هایی در حمام و دستشویی برای بلند شدن و کمک به بیمار برای راه رفتن. استفاده از لامپ های 100 وات در مکان هایی که دارای نور نسبتا ضعیف می باشد. قرار دادن چراغ خواب در اتاق خواب، اتاق نشیمن و محل های رفت و آمد بیمار. مطئن شوید بیمار در خانه از کفش بدون پاشنه یا پاشنه کوتاه استفاده کند. او نباید از جوراب، کفش پشت باز و یا دمپایی استفاده کند. از تلفن بی سیم استفاده شود زیرا که از عجله کردن بیمار هنگام زنگ تلفن جلوگیری می کند و اگر قصد تماس داشته باشد به راحتی در دسترس است.

در مورد داروها و نحوۀ مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید چرا که ممکن است داروهایی به اشتباه مصرف شود که سبب بروز سرگیجهو افزایش احتمال خطر افتادنبیمار شود.به یک فیزیوتراپیست مراجعه نمایید تا او تعادل شما را بسنجد. مشکلات تعادلی احتمال افتادن را افزایش می دهند. فیزیوتراپی مزایای زیادی دارد، که علاوه بر افزایش تعادل می تواند به بهبود قدرت عضلانی ماهیچه ها نیز کمک کند.

17. من پوکی استخوان دارم و در ضمن هنگام راه رفتن تعادل کافی ندارم. برای تقویت تعادل بدنی خود چه اقداماتی باید انجام بدهم ؟
خیلی از افراد می توانند تعادل خود را بالا ببرند و شانس افتادن را با انجام چند تمرین ورزش ساده کاهش دهند. در اینجا دو نوع ورزش که می تواند به شما کمک کند پیشنهاد داده شده است.
ورزش 1. در حالی که پشت یک صندلی محکم ایستاده اید، صندلی را محکم گرفته و روی یک پای خود به مدت یک دقیقه بایستید. سپس روی پای دیگر این تمرین را تکرار کنید.
ورزش 2. در حالی که پشت یک صندلی محکم ایستاده اید، صندلی را محکم گرفته و روی انگشتان پای خود به مدت ده ثانیه قرار بگیرید، سپس به مدت ده ثانیه روی پاشنه پای خود بیایستید. این دو حرکت را ده مرتبه تکرار نمایید.تمرینات را از سطوح پایین شروع کرده و وقتی به راحتی تمرین سطح پایین تر انجام گرفت، سطح های بالاتر را امتحان کنید.از هر دو دست در طول ورزش استفاده کنید. فقط از یک دست استفاده کنید. فقط از یک انگشت خود استفاده کنید. هر دو دست را 2 اینچ بالاتر از صندلی نگه دارید. با چشمان بسته هر دو دست را 2 اینچ بالاتر از صندلی نگه دارید.همیشه قبل از شروع یک برنامه ورزشی با پزشک خود مشاوره کنید.

18. آیا مصرف هورمون های تیروئید شانس بروز پوکی استخوان را افزایش می دهد ؟
داشتن یک تیروئید کم کار، هیپوتیروئیدیسم ((hypothyroidism، خطر از دست دادن استخوان و ابتلاء به پوکی استخوان را افزایش نمی دهد. مصرف جبرانی هورمون تیروئید در افراد مبتلاء به کم کاری تیروئید هیچ گونه آسیبی به استخوان های شما نمی رساند. با این حال مصرف بیش از حد نیاز هورمون های تیروئید باعث از دست رفتن استخوان می شود. پر کاری تیروئید نیز همانند مصرف بیش از حد هورمون تیروئید (در افراد هیپوتیروئیدیسم) سبب آسیب استخوان می شود.

هنگامی که شما هورمون تیروئید مصرف می کنید، پزشک شما عملکرد تیروئید شما را با یک آزمایش خون به نام هورمون تحریک کننده تیروئید (Thyroid Stimulating Hormone (TSH) ) بررسی می کند. اگر نتایج به دست آمده از خون نشان دهد که شما بیش از حد یا خیلی کم هورمون تیروئید مصرف می کنید، پزشک شما میزان دوز مصرفی شما را تنظیم می کند. بسیاری از پزشکان آزمایش TSH را حداقل یکبار در سال برای افرادی که هورمون های تیروئید مصرف می کنند، توصیه می کنند.

19. آیا نوشیدن نوشابه می تواند برای استخوانهای من مشکل ساز شود ؟
طعم و مزه نوشابه برای خیلی از افراد لذت بخش است. برخی هم از کافئین موجود در قهوه یا نوشابه لذت می برند. برخی از نوشابه های گازدار، حاوی فسفر به شکل اسید فسفریک هستند. این نوشیدنی ها نیز ممکن است حاوی کافئین باشند. بعضی از افراد نگران وجود اسید فسفریک و کافئین موجود در نوشابه های گازدار هستند، که می تواند به سلامت استخوان آنها آسیب برساند. نوشابه ها به غیر از اسید فسفریک و کافئین ممکن است حاوی مواد شیمیایی دیگری نیز باشند که می تواند بر سلامتی استخوانها تاثیر بگذارد. افرادی که مبتلاء به پوکی استخوان می باشند نباید بیش از پنج قوطی نوشابه در هفته مصرف کنند.

فسفر :
در بدن انسان فسفر به شکل فسفات وجود دارد. ما به غذاهای فسفردار برای ساختن استخوانهای سالم و بافت های دیگر نیاز داریم و چون فسفر در خیلی از غذاها موجود می باشد خیلی نادر است که افراد سالم دچار کمبود آن شوند. بیشتر مواقع فسفر به شکل فسفات و اسید فسفریک به غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی های گازدار اضافه می شود. نتایج بدست آمده در آمریکا نشان داده اند که نگرانیها نه تنها از کمبود فسفر نیست بلکه از مصرف بیش از حد آن می باشد. تحقیقات نشان داده اند که مصرف بیش از حد فسفر می تواند سبب کاهش جذب کلسیم شود. برای افراد با عملکرد سالم کلیه ها مصرف فسفر تا زمانی که مصرف کلسیم به اندازه کافی باشد مشکلی ایجاد نمی کند.

کافئین :
کافئین به طور طبیعی در قهوه و چای یافت می شود و اغلب به نوشیدنی های گازدار اضافه می شود. کافئین در مقادیر بالا می تواند باعث از دست رفتن استخوانها شود. این ماده در جذب کلسیم تداخل ایجاد می کند و باعث افزایش جزئی کلسیم در ادرار می شود. یک مطالعه نشان داده است که نوشیدن 330 میلی گرم کافئین، یا تقریباً 4 فنجان قهوه در روز، خطر ابتلاء به پوکی استخوان را افزایش می دهد. اگر شما از نوشیدنی های حاوی کافئین لذت می برید، شما می توانید کلسیم از دست رفته را ازطریق مصرف منابع غذایی حاوی کلسیم جبران کنید. شما می توانید کلسیم را از طریق خوردن غذاهای غنی از کلسیم و مکمل های کلسیم دریافت کنید.

مراقب باشید که نوشیدنی های کافئین دار را با شیر و آبمیوه های غنی شده از کلسیم جایگزین نکنید. هنگامی که نوشیدنی هایی که دارای کافئین هستند را به جای شیر و دیگر منابع کلسیم مصرف می کنید، سلامتی استخوانها تحت تأثیر قرار می گیرند. افراد علاقه مند به نوشیدن قهوه می توانند با اضافه کردن شیر، کلسیم از دست رفته ناشی از کافئین را جبران کنند.

خلاصه : برای سلامتی استخوان ها بهتر است که از نوشیدن روزانه نوشیدنی های گازدار و کافئین دار پرهیز کنید. برای حفظ سلامت استخوان، NOF توصیه می کند که افراد زیر 50 سال روزانه 1000 (میلی گرم) و افراد بالای 50 سال روزانه 1200 (میلی گرم) کلسیم مصرف کنند.

20. آیا بین درمان محرومیت از آندروژن و احتمال از دست رفتن استخوان ارتباطی وجود دارد ؟
هورمون های جنسی مردانه، آندروژن، می تواند موجب رشد و گسترش سرطان پروستات می شود. به همین دلیل، یکی از درمان ها، درمان محرومیت از آندروژن (Androgen Deprivation Therapy) است که میزان هورمون آندروژن موجود در بدن را کاهش می دهد. برخی از افراد به این درمان، سرکوب آندروژن یا سرکوب هورمون می گویند. مطالعات نشان می دهند که مردان تحت این نوع درمان برای سرطان پروستات در معرض خطر افزایش پوکی و شکستگی استخوان هستند.

مصرف روزانه کلسیم، ویتامین D و انجام ورزش بطور منظم برای حفظ سلامتی استخوان ها هنگام درمان سرطان پروستات لازم است. شما باید ورزشهای تحمل کننده وزن مانند (قدم زدن یا تنیس بازی کردن) و فعالیتهای تقویت عضلات مانند (بالا بردن وزنه و یا استفاده از باندهای الاستیکی) را انجام دهید. مردان تحت درمان باید از کشیدن سیگار و مصرف نوشیدنی های گازدار پرهیز کنند زیرا که خطر افزایش پوکی استخوان را افزایش می دهد.قبل از شروع ADT، مردان باید یک آزمایش تراکم استخوان انجام دهند. تکرار آزمایش تراکم استخوان در آینده می تواند با نتایج حاصل از آزمایش اولیه برای بررسی تغییر تراکم استخوان مقایسه شود. مردانی که تحت درمان ADT هستند در صورتی که آزمایش تراکم استخوان را انجام نداده اند لازم است این آزمایش را انجام دهند.

اگر در آزمایش اولیه میزان تراکم استخوان پایین باشد، لازم است همراه با این درمان داروهای پوکی استخوان مصرف شود. آقایان معمولاً alendronate (Fosamax®)، risedronate (Actonel®) یاzoledronic acid (Reclast®) مصرف می کنند. این نوع داروها در رده داروهای بیوفسفونات قرار می گیرند. تحقیقات نشان داده اند که مردانی که داروهای پوکی استخوان را همزمان با درمان سرطان پروستات مصرف می کنند، تراکم استخوان آنها حفظ شده و خطر شکستگی کاهش پیدا می کند.در صورتی که سابقه درمان ADT داشته اید و تا کنون آزمایش سنجش تراکم استخوان انجام نداده اید بهتر است که این آزمایش را انجام دهید زیرا که برای حفظ سلامتی استخوان هیچ گاه دیر نیست.

توجه : افراد زیر 50 سال روزانه میزان 1000 میلی گرم کلسیم و 1000 - 800 IU ویتامین D نیاز دارند. افراد بالای 50 سال به روزانه میزان 1200 میلی گرم کلسیم و 1000 - 800 IU ویتامین D نیاز دارند. بعضی از افراد حتی ممکن است به مقدار بیشتری از ویتامینD نیاز داشته باشند. آزمایش خون هیدروکسی-25 ویتامین D(D25-hydroxyvitamin) یک راه آ سان برای اطمینان از میزان مصرف ویتامین D می باشد.

21. من مدت زیادی است که alendronate (Fosamax®)مصرف می کنم. آیا لازم است قبل از کشیدن دندان آزمایش استئونکروز فک (osteonecrosis of the jaw (ONJ)) انجام بدهم ؟
ONJیک اختلال نادر است که به علت مصرف داروهای بیوفسفونات که شامل alendronate، ibandronate می باشد، عود می کند. اکثریت بیمارانی که دچار ONJ شده اند شامل بیماران مبتلاء به سرطان هستند که مکرراً دوز بالایی از داروهای وریدی بیوفسفونات (intravenous (IV) bisphosphonates) مصرف کرده اند. تا کنون هیچ آزمایشی وجود ONJ را پیش بینی نکرده است. ما بیماران را جهت مشاوره با دندان پزشک یا جراح فک و صورت تشویق می کنیم تا خطر احتمالی مرتبط با این بیماری را تشخیص دهند. ویزیت منظم با دندان پزشک یکی از بهترین راه ها برای کاهش ابتلاء به پیشرفت ONJ می باشد.

22. من درجایی مطالعه کرده ام که انجام ورزشهای مقاومتی برای سلامتی استخوان ها بسیار مفید می باشد. ورزش های مقاومتی چه نوع ورزشهایی هستند ؟
انجام هر دو ورزشهای تحمل کننده وزن و مقاومتی برای سلامتی استخوان ها مفید میباشند. ورزشهای مقاومتی به افزایش حجم عضلات و قوی تر شدن استخوان ها کمک می کنند، که به این نوع از تمرینات، ورزشهای تقویت عضلانی نیز می گوییم. بسته به نوع عضله ای که درگیر می باشد این نوع ورزشها برای استخوان های دست، پا و پشت مفید می باشد. افزایش قدرت عضلانی به کیفیت زندگی افراد مسن که پوکی استخوان دارند کمک می کند زیرا که باعث می شود آنها فعالیتهای روزانه خود را آسان تر انجام دهند و به مستقل شدن آنها نیز کمک می کند.

تمرینات مقاومتی شامل استفاده از وزنه های آزاد، وزنه های مچ دست، جلیقه های وزنه دار، باند ورزشی و دستگاه های بدن سازی می باشند که در ورزشگاه ها و باشگاه ها یافت می شوند. شما همچنین با کمک از بدن خود به عنوان عامل مقاومت، می توانید این نوع ورزشها را در منزل خود بدون نیاز به تجهیزات ویژه انجام دهید. به عنوان مثال، برای انجام یک تمرین مقاومتی، دسته های صندلی محکم گرفته شود و با استفاده از بازوها و شانه های خود به تدریج خود را بالا و پایین ببرید. نمونه دیگر آن فشار و هل دادن دیوار و چهارچوب در است.

بلند کردن وزنه، معمول ترین تمرین مقاومتی حساب می شود. با نظارت و آموزش مناسب، افراد مسن نیز می توانند با بالا بردن وزنه، قدرت عضلانی خود را افزایش دهند و از این طریق به بهبود استخوان های خود نیز کمک کنند. در ابتداء، وزنه ها بهتر است سبک انتخاب شود و به استفاده صحیح آن توجه شود تا از فشار بیش از حد بر روی ستون فقرات جلوگیری شود. شما می توانید با انجام ورزشهای توصیه شده هر یک از بخشهای عضلانی را به فعالیت در بیاورید. در بین هر تمرین یک تا پنج دقیقه به عضلات استراحت داده شود.

تمرینات تحمل کننده وزن باید هر روز به مدت حداقل 30 دقیقه انجام شود. تمرین های مقاومتی یا تقویت عضلانی، از سوی دیگر، تنها باید دو یا سه بار در هفته انجام شود. استراحت بین روزهایی که تمرین انجام می شود سبب بهبود و رشد عضلات می شود.حداکثر فعالیت، منافع زیادی برای استخوان های شما دارد. فعالیت های روزانه و بسیاری از ورزش ها، شامل ترکیب هر دو ورزشهای مقاومتی و تحمل وزن می باشد.
توجه : قبل از شروع یک برنامه ورزشی، توصیه می شود با پزشک خود در مورد فعالیت های ایمن و مناسب مشاوره کنید.

23. آیا من باید نسبت به مطالبی که در برخی مقاله ها در مورد گروهی از داروهای پوکی استخوان که ممکن است موجب بر هم زدن ریتم طبیعی تپش قلب می شود، احساس نگرانی کنم ؟
دو نوع تحقیق وجود رابطۀ معنی دار بین داروهای alendronate (نام تجاری Fosamax) و یک نوع تپش قلب نامنظم (Atrial fibrillation) را نشان داده اند. با این حال بعضی از تحقیقات گسترده از جمله تحقیقات دانمارک برروی هزاران زن، هیچ گونه ارتباطی بین این داروها و تپش قلب را گزارش نداده اند.در سال 2007، نتایج یک تحقیق گسترده نشان داده، در تعداد کمی از زنانی که یائسه شده اند و داروی zoledronic acid مصرف کرده اند، تپش قلب نامنظم وجود داشته است. نتایج این تحقیق قطعی نیست و پس از مطالعۀ کلیه نتایج، FDA داروی zoledronic acid را جهت درمان پوکی استخوان در زنان یائسه ایمن دانست. در تحقیق دوم این دارو بر روی افراد مسن که مشکلات سیستماتیک زیاد داشته هیچ گونه تغییر در تپش قلب نشان نداد.

از آنجایی که تپش قلب در افراد 65 سال به بالا شایع تر است، بیشتر این تحقیقات بر روی این افراد انجام می گیرد. هردو داروهای alendronate zoledronic acid و در گروه داروهای بیوفسفونات قرار می گیرند. تاکنون، FDA، چهار نوع داروی بیوفسفنات را برای درمان پوکی استخوان ایمن معرفی نموده است.براساس یافته های بدست آمده در تحقیقات مختلف، FDA به این نتیجه رسیده است که تا زمانی که اطلاعات قانع کننده ای در مورد ارتباط داروهای پوکی استخوان با ریتم تپش قلب بدست نیامده، بهتر است این داروها قطع نشود چرا که اکثر کارشناسان بر این باورند که مزایای استفاده از داروهای پوکی استخوان خیلی بیشتر از امکان بهم خوردن ریتم تپش قلب می باشد.

NOF توصیه می کند که در مورد عوارض جانبی این داروها با پزشک خود مشاوره کنید. اگر مشکل قلبی یا سایر مشکلات جسمی دارید حتماً آن را با پزشک خود در میان بگذارید. افرادی که داروهای پوکی استخوان مصرف می کنند باید هر سال در مورد برنامۀ غذایی خود با پزشک خود مشاوره کنند.در صورت وجود عوارض جانبی حاصل از داروها بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید. همچنین به دلیل اینکه FDA در صدد جمع آوری نتایج این عوارض در افراد مختلف می باشد، بهتر است در صورت وجود عوارض و برای کمک به این تحقیقات نیز گزارش دهید.

24. پزشک من داروی وریدی Reclast® را برای پوکی استخوان تجویز کرده است. آیا عوارض جانبی آن با مصرف یکبار در سال زیاد است ؟
اگر چه Reclast یکبار در سال به صورت وریدی (intravenously) تجویز می شود، بیشتر این داروها توسط مغز استخوان تان جذب می شود و بقیه تا حداکثر 24 ساعت از بدن شما دفع می شود. بنابراین بیشتر بر روی استخوان ها تأثیر می گذارد که این دلخواه ما می باشد.داروی Reclast® جزء داروهای بیوفسفونات می باشد. به طور کلی عوارض جانبی آن شدیدتر از داروهای بیوفسفونات که برای درمان پوکی استخوان توصیه می شود، نمی باشد. سایر دارو ها Actonel® (risedronate)، Boniva® (ibandronate)وFosamax®(alendronate) میباشد.

معمولاً عوارض جانبی بعد از دریافت Reclast®، در مدت کوتاه بین یک تا دو روز رخ می دهد، که خیلی هم مشابه عوارض ناشی از مصرف داروهای بیو فسفونات نمی باشد. عوارض جانبی این داروعبارتند از: علائم شبیه آنفولانزا، تب، سردرد و درد در عضلات و مفاصل. این عوارض موقتی هستند و معمولاً طی دو یا سه روز از بین می روند. بار دیگر که داروی Reclast® تزریق شود، احتمال کمتری هست که این عوارض دیده شوند. همچنین عوارض جانبی داروی Boniva® هم مشابه است. اغلب افرادی که در گذشته داروهای بیوفسفونات مصرف کرده اند هنگامی که داروی Boniva® مصرف می کنند این عوارض را ندارند.

عوارض جانبی نادر، مانند درد شدید در استخوان، عضله یا مفاصل و استئونکروز فک (Osteonecrosis of the Jaw) از داروهای بیوفسفونات خیلی متفاوت نیستند. از آنجایی که Reclast® بطور مستقیم وارد جریان خون می شود، هیچ گونه حساسیت و سوزشی در معده و گلو ایجاد نمی کند. پزشک شما، Reclast® را در دوز 5 میلی گرم در مطب خود تزریق می کند که حداقل 15 دقیقه طول می کشد. بیماران به دو آزمایش خون قبل از هر دوز نیاز دارند. یکی از آزمایشات، آزمایش کراتین برای بررسی سلامتی کلیه ها می باشد. آزمایش دیگر برای بررسی میزان کلسیم خون است.

افراد می توانند عوارض جانبی غیر منتظره نسبت به هر دارویی داشته باشند بنابراین مهم است که با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی مشاوره کنند.برای حداکثر تأثیر Reclast®، کلسیم و ویتامین D به مقدار کافی مصرف و ورزش به طور منظم انجام شود. NOF توصیه می کند که افراد زیر سن 50 سال روزانه مقدار 1000 میلی گرم کلسیم و 800 - 400 IU ویتامین D مصرف کنند. افراد بالای 50 سال هم باید روزانه مقدار 1200 میلی گرم کلسیم و 1000 - 800 IU ویتامین D مصرف کنند.

25. شنیده ام که کم کردن وزن سبب کاهش تراکم استخوان می شود. آیا صحت دارد ؟
کم شدن وزن می تواند خطر از دست رفتن استخوان ها و ابتلاء به پوکی استخوان را افزایش دهد. به علت نگرانیها در مورد بیماری های قلبی، دیابت و سایر مشکلات پزشکی که مربوط به چاقی و وزن زیاد است، افراد معمولاً تشویق به کم کردن وزن اضافی خود می شوند. مزایای کاهش وزن معمولاً بیشتر از خطرات آن است. خوشبختانه راه هایی برای حفاظت از استخوان ها در زمان کاهش وزن وجود دارد:

به طور منظم ورزش کنید. هر دو ورزش تحمل کننده وزن و قدرت عضلانی از سلامتی استخوان شما محافظت می کند. برای افرادی که قصد کاهش وزن دارند، بهتر است به طور آهسته اما مداوم وزن را کاهش دهند و به طور منظم ورزش کنند. ورزش کردن نه تنها به شما کمک می کند وزنتان پایین بیاید، بلکه تراکم استخوان شما را حفظ می کند. همیشه از یک رژیم غذایی متعادل برخوردار باشید. یک رژیم غذایی متعادل شامل انواع میوه، سبزیجات و مواد غذایی غنی از کلسیم است که نیاز غذایی شما را رفع می کند. مهم است که مقدار کافی کلسیم و ویتامین D مصرف کنید. در حالیکه پروتئین برای سلامتی شما مهم است، رژیم سرشار از پروتئین زیاد، باعث کم شدن جذب کلسیم توسط کلیه ها می شود. استفاده کافی کلسیم کمبود آن را جبران می کند. از سیگار کشیدن و نوشیدن نوشابه های گازداز پرهیز کنید زیرا که برای سلامتی استخوان شما مضر می باشند. فعالیت کم و زندگی با تحرک کم موجب از دست رفتن استخوان می شود. در نظر بگیرید کدام برنامۀ رژیم غذایی مناسب شما می باشد. قبل از هرگونه رژیم غذایی با پزشک خود مشاوره کنید و برای رژیم غذایی مناسب از او راهنمایی بخواهید. برای خود یک وزن ایده آل در نظر بگیرید. افراد با وزن کم بدنی در معرض خطر بیشتر ابتلاء به بیماری پوکی استخوان می باشند، بنابراین از زیاده روی در این کار پرهیز کنید. تحقیقات بر روی زنان و مردان مسن، نشان داده است که کاهش وزن %10 یا بیشتر، آنها را در معرض خطر بیشتر شکستگی لگن قرار می دهد. از پزشک خود در مورد نیاز به آزمایش تراکم استخوان در طی مراحل کاهش وزن سؤال کنید. این کار کمک می کند تا در صورت نیاز، داروهای پوکی استخوان برای شما تجویز شود.

26. داروهایی که برای سرکوب بیماری ریفلاکس معده (Gastroesophageal Reflux Disease) تجویز می شوند، تا چه میزان بر از دست رفتن استخوان و شکستگی استخوان تأثیر دارد ؟
مطالعات متعددی نشان داده اند که ارتباطی بین داروهای سرکوب اسید و افزایش احتمال شکستگی لگن وجود دارد. این دسته داروهای مورد مطالعه در ردۀ داروهایی به نام داروهای مهارکننده پمپ پروتون (Proton Pump Inhibitors) قرار دارند.آنها شامل Nexium®، Prevacid®و Prilosec® می باشند. داروهای PPI معمولاً برای درمان بیماری هایی مانند سوزش قلب و بیماری برگشت اسید Acid reflux Disease استفاده می شوند.ارتباط بین داروهای PPI وخطر شکستگی لگن در افرادی که دوزهای نسبتاً بالا، برابر 40 میلی گرم یا بیشتر در روز، برای مدت زمان طولانی مصرف کرده اند دیده می شود. در افرادی که دوزهای کمی مصرف می کنند جای نگرانی نیست.

قبل از قطع مصرف داروها حتماً با پزشک خود مشورت کنید. بسیاری از افراد این داروها را برای شرایط حاد بیماری ها مصرف می کنند. مصرف این داروها برای افرد با مشکل بیماری حادمفید می باشدولی بهتر است کسانی که بیماری ندارند، از مصرف آن خودداری کنند. برای بیماران باید حداقل دوز مؤثر برای درمان این شرایط تجویز شود. افرادی که نگران مصرف این داروها هستند، می توانند در مورد ادامۀ مصرف آن با پزشک خود مشاوره کنند.از پزشک خود در مورد لزوم انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان سؤال کنید. استفادۀ طولانی مدت از داروها می تواند احتمال بروز پوکی استخوان و شکستگی آن را افزایش دهد. اگر شما دوزهای بالای این داروها را به مدت طولانی مصرف می کنید، در مورد لزوم انجام آزمایش تراکم استخوان با پزشک خود مشاوره کنید.

برای سلامتی استخوان ها، بزرگسالان به یک رژیم غذایی متعادل نیاز دارند که شامل مصرف انواع میوه، سبزیجات و مواد غذایی غنی از کلسیم می باشد. برای افرادی که داروهایPPI مصرف می کنند مهم است روزانه حداقل 1200 میلی گرم کلسیم دریافت کنند. در حالی که برخی از افرادی که این داروها را مصرف می کنند ممکن است نیاز به دریافت کلسیم بیشتری داشته باشند، اما نباید بیش از 1500 میلی گرم در روز مصرف کنند.اگر شما از مواد غذایی به میزان کافی کلسیم دریافت نمی کنید، شما باید مکمل های کلسیم مصرف کنید تا کمبود کلسیم را جبران کنید. اگر هم داروهای PPI مصرف می کنید شما می توانید مکمل های سیترات کلسیم را به جای سایر مکمل های کلسیم استفاده کنید. زیرا که این داروها راه اسید معده را می بندند و در این صورت بدن شما سیترات کلسیم رابه نسبت سایر مکمل های کلسیم بهتر جذب کند. بر خلاف سایر مکمل های کلسیم، سیترات کلسیم نیازی به اسید معده برای جذب شدن ندارد.

اگر شما نوع دیگر مکمل های کلسیم مانند کربنات کلسیم مصرف می کنید، مطمئن شوید که حتماً همراه با غذا یا میان وعده آن را مصرف کنید. هنگامآشامیدنغذا،بدن شما اسید معده ترشح می کند. بیشتر مکمل های کلسیم به اسید معده برای حل و جذب کلسیم نیاز دارند.مانند کلسیم، ویتامین D نیز برای سلامتی استخوان ها لازم است. ویتامینD به بدن شما در جذب کلسیمکمکمی کند. افراد زیر 50 سال روزانه میزان 1000 میلی گرم کلسیم و IU 400 - 800 ویتامینDنیاز دارند. افراد بالای 50 سال به روزانه میزان 1200 میلی گرم کلسیم و 1000-800IU ویتامین D نیاز دارند.شما باید ورزشهای تحمل کننده وزن و افزایش قدرت عضلات را به طور منظم انجام دهید زیرا که موجب قوی شدن استخوان و سلامتی آن می شود. شما می توانید خلاصه ای از مطالعۀ PPI را در JAMA یا در سایت زیر مطالعه نماییدhttp://jama.ama-assn.org/cgi/content/abstract/296/24/2947 .

27. در جایی مطالعه کرده ام که استرانتیوم (Strontium) تراکم استخوان را افزایش می دهد. آیا این یک داروی جدید برای درمان پوکی استخوان می باشد ؟
استرانتیوم یک نوع مادۀ معدنی است که در برخی از رژیم های غذایی و یا مکمل های تغذیه ای یافت می شود. برخی از شرکت های تولیدی مکمل غذایی، در مورد مزایای این ماده معدنی تبلیغات می کنند اما تا این زمان تحقیقات کافی که نشان دهد مصرف استرانتیوم ایمن و مفید برای سلامتی استخوان می باشد، انجام نشده است.نوع معدنی استرانتیوم شبیه به استرانتیوم رانلیت (Strontium Ranelate) که در اروپا و سایر کشورها برای درمان پوکی استخوان مصرف می شود نمی باشد. ترکیب شیمیایی استرانتیوم رانلیت، استرانتیوم و اسید رانلیک است. این ماده توسط FDA تأیید نشده است.

به طور خلاصه، استرانتیوم یک درمان جدید برای پوکی استخوان نمی باشد. یک مادۀ معدنی است که در مکمل های رژیم غذایی یافت می شود. مهم است که به این نکته توجه داشته باشیم که مکمل های رژیم غذایی نمی توانند جایگزین مناسبی برای داروهای درمان پوکی استخوان، تأیید شده توسط FDA، باشند. همچنین FDA مکمل های غذایی را با دقت کمتری نسبت به داروهای تجویزی ارزشیابی می کند و ادعای سلامتی مکمل های غذایی را تأیید نمی کند.

28. اگر برروی برچسب یک پاکت شیر %30 کلسیم درج شده باشد، به چه معنی است ؟
ارزش روزانه (DV) یک نوع معیار استاندارد اندازه گیری ارزش غذایی می باشد، که در آمریکا بنیان گذاری شده است. ارزش روزانه کمک می کند تا بدانیم مقدار مواد مغذی در غذاها چه میزان می باشد. به طور کلی میزان یک نوع ماده مغذی در این روش اندازه گیری اگر %5 باشد کم و اگر %20 باشد زیاد محسوب می شود.ارزش روزانه در قسمت اطلاعات تغذیه ای روی برچسب های غذایی چاپ شده اند. درصد ارزش روزانه بر اساس یک وعده غذایی پایه گذاری شده است. حتماً برچسب ها را بطور دقیق مطالعه نمایید. ارزش روزانه کلسیم بر اساس 1000 میلی گرم اندازه گیری می شود که به این معنی است که یک وعده شیر با %30 کلسیم حاوی 300 میلی گرم کلسیم می باشد.

در مورد ویتامین D، ارزش روزانه بر پایۀ 400 IU برای بزرگسالان حساب می شود. به عبارتی، یک وعده غذایی با ارزش روزانه %25 ویتامین D برابر 100 IU ویتامین D است. از آنجایی که تعداد کمی از مواد غذایی میزان چشمگیری از ویتامین D دارند، بنابراین اغلب بر روی بر چسب غذایی ارزش روزانه، ویتامین D درج نمی شود.بنا بر توصیۀ NOF، افراد 50 سال به بالا روزانه 1200 میلی گرم کلسیم و افراد زیر 50 سال روزانه 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارند. بیشتر مواقع، یک رژیم غذایی متعادل حاوی نزدیک به 250 میلی گرم کلسیم می باشد، اما در مورد سبزیجات مثل کلم بروکلی اندازه گیری دقیق میزان کلسیم مشکل می باشد.همچنین دریافت ویتامین D به مقدار کافی برای جذب کلسیم توسط بدن ضروری می باشد. افراد زیر 50 سال روزانه 800 - 400 IU و افراد بالای 50 سال روزانه1000 - 800 IU ویتامین D نیاز دارند. افراد با سنین بالاتر که مبتلاء به پوکی استخوان هستند، به میزان بیشتری احتیاج دارند.

29. من داروی Depo-Provera® را مدت 3 سال برای جلوگیری از بارداری مصرف کرده ام. آیا باید نسبت به تغییر تراکم استخوان خود نگران باشم ؟
Depo-Provera®سالها به عنوان یک داروی تزریقی برای جلوگیری از بارداری در بازار موجود بوده است. این دارو هر 3 ماه یکبار تزریق می شود و یک راه مناسب برای جلوگیری از بارداری می باشد. در سال 2004، FDA در مورد این دارو، که ممکن است تراکم استخوان را کاهش دهد تذکر داده است. استفاده مداوم و طولانی مدت این دارو حتی بعد از قطع آن ممکن است سبب بازگشت استخوان ها نشود.یک تحقیق در موسسۀ ملی بهداشت (National Institutes of Health)، انجام شد که طی آن این نتیجه بدست آمد که تراکم استخوان در نوجوانان هنگامي که مصرف داروی Depo-Provera® قطع شود به شرایط قبل باز می گردد. نتایج این تحقیق در سال 2005 به چاپ رسید. سایر تحقیقات هم نتایج مشابهی داشتند ولی تأثیر این دارو بر استخوانها زمانی که مدت زمان طولانی مصرف شود، به خصوص بین 5 سال یا بیشتر، تأثیر سویی بر روی استخوان ها دارد. به علت نگرانی از تأثیر این دارو برروی استخوان ها، FDA توصیه می کند که در صورت وجود جایگزین برای جلوگیری از بارداری، این دارو بیش از 2 سال نباید مصرف نشود.

شما ممکن است بخواهید بدانید که چه موقعی باید آزمایش تراکم استخوان را انجام دهید. هیچ اصول ثابت شده ای وجود ندارد که زمان انجام این آزمایش را به طور دقیق نشان دهد. به طور کلی این آزمایش ها برای زنان یائسه نشده هنگامی توصیه می شود که استخوانشان بدون هیچ علتی دچار شکستگی شود که در آن سن غیر معمول باشد. برای مثال شکستن لگن یا استخوانی در ستون فقرات غیر معمول می باشد. پزشکان معمولاً آزمایش پوکی استخوان را برای زنان جوانی که یائسه نشده و مجبور به مصرف داروهای گلوکوکورتیکوئید (استروئید) می باشند، توصیه می کنند. زنان با سابقۀ زیاد خانوادگی پوکی استخوان بهتر است که از روش های دیگر جلوگیری از بارداری استفاده کنند.به علت مصرف گذشتۀ داروی Depo-Provera®، توجه بیشتر به سلامتی استخوان ها مهم می باشد. مصرف روزانه کلسیم و ویتامین D ضرروری می باشد و حتماً ورزش منظم کنید و اگر سیگار می کشید حتماً آن را ترک کنید.

30. من به علت داشتن سرطان سینه، مجبور به مصرف داروی Arimidex® می باشم، ولی در جایی مطالعه کرده ام که این دارو سبب از دست رفتن استخوان و پوکی استخوان می شود. آیا راهی برای جلوگیری از این اتفاق وجود دارد ؟
شما به سؤال بسیار مهمی اشاره کرده اید، زیرا که مؤسسه ملی سرطان (NationalCancer Institute) تخمین زده است که از هر 8 زن یک نفر مبتلاء به بیماری سرطان سینه در طول زندگی خود می شود. Anastrozole(Arimidex®) جزء داروهای مهارکننده آرماتوز ((Aromatase Inhibitors می باشد. 2 نوع داروهای دیگر در این گروه exemestane(Aromasin®) و letrozole((Femara® می باشند. این داروها برای درمان سرطان سینه مصرف می شوند و از بازگشت دوبارۀ این بیماری در زنان یائسه جلوگیری می کند. اگرچه این داروها برای درمان سرطان سینه بسیار مفید می باشند، اما سبب افزایش از دست رفتن استخوان و شکنندگی آن می شوند.

هنگامی که زنان به نوعی از تومور سینه که تحت تأثیر هورمون استروژن است مبتلاء می باشند، داروی AIs)) با کم کردن میزان استروژن از رشد و انتشار سرطان جلوگیری می کند. در زنان یائسه به طور طبیعی میزان استروژن پایین می باشد و از طرفی مصرف این داروها به کمتر شدن آن کمک می کند. داروی تاموکسیفن (tamoxifen) مانند داروی AIs، جزءداروهای هورمونی محسوب می شود ولی این دو از لحاظ عملکرد متفاوت می باشند. چرا که دارویتاموکسیفن سبب از دست رفتن استخوان در زنان یائسه نمی شود، در حالیکه موجب از دست رفتن استخوان در زنانی که هنوز یائسه نشده اند می شود.

قبل از شروع درمان سرطان، برخی از پزشکان توصیه می کنند که از ناحیۀ لگن و ستون فقرات یک آزمایش تراکم استخوان گرفته شود. نتایج این آزمایشات می توانند مبنای مقایسه قرار بگیرند. هنگامی که آزمایش تراکم استخوان در آینده تکرار شود، می توان آن را با نتایج قبلی مقایسه کرد تا مشخص شود آیا تراکم استخوان کاهش پیدا کرده است.زنانی که مبتلاء به تراکم استخوان پایین و یا پوکی استخوان هستند، بهتر است یک داروی درمان پوکی استخوان همزمان با شروع مصرف داروهای مهارکننده آرماتوز استفاده کنند، زیرا که این داروها از کاهش بیشتر تراکم استخوان جلوگیری می کنند و احتمال شکستگی استخوان ها را کاهش می دهند.

آزمایش خون و ادرار از آزمایشاتی هستند که هر گونه تغییر در ترکیب استخوان را نشان می دهند. این نوع آزمایشات، آزمایش های نشان دهندۀ تخریب استخوانی (bone turnover marker tests or biochemical marker test ) نامیده می شوند. نتایج این آزمایش ها، مانند serum bone alkaline phosphatase یا N-telopeptideادرار، ممکن است در طی درمان سرطان افزایش پیدا کند که می تواند نشانه ای برای از دست رفتن استخوان باشد و در این صورت نیاز به مصرف داروهای درمان پوکی استخوان می باشد.راه های دیگر برای محافظت از استخوانها هنگام درمان سرطان شامل داشتن یک رژیم غذایی متعادل همراه با مصرف میوه و سبزیجات و دریافت کافی کلسیم و ویتامین D می باشد.

هر دو ورزشهای تحمل کننده وزن (مانند پیاده روی و بازی تنیس) و قدرت عضلانی (مانند بالا بردن وزنه و استفاده از باندهای الاستیکی) برای استخوانهای شما مفید می باشد. کم تحرکی و ورزش نکردن موجب از دست رفتن استخوان ها می شود. سیگار کشیدن نیز برای سلامتی استخوان ها مضر می باشد.باید در نظر داشت که در افراد با تراکم استخوان پایین احتمال شکستگی استخوان ها بیشتر می باشد، بخصوص در افراد با سنین بالاتر که باید مراقبت بیشتری جهت جلوگیری از افتادن خود انجام دهند.

31. آیا درد در پاها و کمر من به علت بیماری پوکی استخوان می باشد ؟
درد در ناحیه پا و زانو بیشتر به علت آرتروز می باشد و کمتر ارتباطی با پوکی استخوان دارد. با این حال درد در ناحیۀ کمر ممکن است به علت پوکی استخوان، آرتروز و یا بیماری دیسک (degenerative disc disease)باشد. یک فرد به طور همزمان می تواند هم دچار بیماری پوکی استخوان و هم آرتروز باشد.پوکی استخوان "بیماری خاموش" نامیده می شود زیرا که معمولاً فردهیچ گونه علائم یا درد تا زمانی که استخوانش دچار شکستگی شود را احساس نمی کند. بنابراین در صورت وجود هرگونه دردی، بهتر است حتماً با پزشک خود مشاوره نمایید تا داروی مناسب برای شما تجویز شود.

هنگامی که فردی دچار بیماری پوکی استخوان می باشد و احساس درد در ناحیۀ ستون فقرات خود می کند شاید علت آن شکستگی استخوانی در آن ناحیه باشد. اگر شما دچار بیماری پوکی استخوان می باشید و احساس درد در ناحیۀ کمر خود دارید، حتماً با پزشک خود در مورد این درد مشاوره کنید تا مطمئن شوید که هیچ گونه شکستگی در ستون فقراتتان وجود نداشته باشد. از طریق یک آزمایش اشعۀ ایکس (x-ray) جانبی از ستون فقرات و یا آزمایش بررسی شکستگی مهره های کمر (Vertebral Fracture Assessment)، می توان به وجود یا عدم وجود شکستگی در ستون فقرات پی برد.

برای افرادی که پوکی استخوان در ناحیۀ ستون فقرات دارند، بسیار مهم است که در هنگام ورزش کردن و حرکات روزانه، مراقب نواحی پشت خود باشند. برای مثال، در تمرین حرکات ورزشی از خم کردن کمر و یا چرخیدن به طرفین جلوگیری شود. همچنین از بلند کردن اشیاء سنگین و کشیدن دست ها برای برداشتن اجسام از قفسه های بالا جلوگیری شود.