عمل تی یو ال (سنگ شکنی از طریق حالب) یکی از روش های مؤثر برای درمان سنگ های ادراری است که می تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. با این حال، توجه به مراقبت های بعد از این عمل جراحی برای جلوگیری از عوارض احتمالی و تسریع فرآیند بهبودی بسیار اهمیت دارد. در این مقاله، به بررسی نکات کلیدی و راهنمایی های ضروری پس از عمل تی یو ال می پردازیم که شامل مراقبت های جسمی، شیوه های مدیریت درد، تغذیه مناسب و نشانه های هشداردهنده ای است که بیماران باید به آن ها توجه کنند. هدف این مقاله ارائه اطلاعات جامع و کارآمد برای بهبود فرآیند بهبودی و جلوگیری از عوارض ناشی از عمل است.

مراقبت های قبل از سنگ شکنی آندوسکوپیک حالب

پس از مشخص شدن تاریخ سنگ شکنی، موارد ذکر شده در زیر بر اساس سن، سابقه پزشکی و خطر جراحی در صورت لزوم تجویز می شود.

• معاینه بدنی
• EKG (الکتروکاردیوگرام)
• CBC (شمارش کامل خون)
• PT / PTT (نمایه انعقاد خون)
• پانل متابولیک جامع (پروفایل شیمی خون)
• آزمایش ادرار

داروهایی که قبل از سنگ شکنی باید از آنها اجتناب کنید:

• اورتروسکوپی تنها سنگ شکنی کم تهاجمی است که می توان آن را در حین ضد انعقاد فعال انجام داد. حتی با این گزینه، ترجیحاً در صورت امکان پزشکی، تمام داروهای رقیق کننده خون را قبل از سنگ شکنی قطع کنید. در زیر لیستی از داروهایی که حداقل 7 تا 10 روز قبل از سنگ شکنی باید از آنها اجتناب کنید آمده است. بسیاری از این داروها می توانند عملکرد پلاکت ها یا توانایی بدن شما برای لخته شدن را تغییر دهند و بنابراین ممکن است به خونریزی ناخواسته در حین یا بعد از جراحی کمک کنند. هیچ دارویی را بدون هماهنگی با پزشک تجویز کننده قطع نکنید.
• آسپرین، موترین، ایبوپروفن، آلکا سلتزر، ویتامین E، دیکلوفناک، سلکوکسیب، پلاویکس،Ticlid,Coumadin
• هیچ آمادگی روده ای برای یورتروسکوپی مورد نیاز نیست و از اکثر بیماران خواسته می شود تا بعد از نیمه شب قبل از عمل، چیزی نخورند.

اتفاقات حین سنگ شکنی آندوسکوپیک حالب

هنگامی که شما بی هوش هستید، جراح یک لوله کوچک روشن (یورتروسکوپ) را از مجرای ادرار و مثانه عبور می دهد و تا به حالب و نقطه ای که سنگ در آن قرار دارد، برسد. اگر سنگ کوچک باشد، ممکن است با یک دستگاه سبد به دام افتاده و به طور کامل از حالب خارج شود. اگر سنگ بزرگ باشد یا اگر قطر حالب باریک باشد، سنگ باید تکه تکه شود که معمولاً با لیزر انجام می شود. هنگامی که سنگ به قطعات ریز شکسته شد، این قطعات معمولاً از حالب خارج می شوند. در بیشتر موارد، برای اطمینان از اینکه کلیه پس از جراحی ادرار را به خوبی تخلیه می کند، استنت حالب در جای خود باقی می ماند.

یورتروسکوپی را می توان برای سنگ های واقع در کلیه نیز انجام داد. مشابه سنگ های حالب، سنگ کلیه را می توان تکه تکه کرد و با سبد برداشت. گاهی اوقات، یک سنگ کلیه با لیزر به قطعات بسیار کوچک (دانه های شن) تکه تکه می شود که خیلی کوچکتر از آن است که در سبد قرار داده شود. متخصص اورولوژی معمولا استنتی را بر جای می گذارد و اجازه می دهد این قطعات به مرور زمان خود به خود پاک شوند. در نهایت، اگر حالب برای پیشبرد یورتروسکوپ خیلی کوچک باشد، متخصص اورولوژی معمولا یک استنت می گذارد و به حالب اجازه می دهد تا در اطراف استنت گشاد شود و عمل را برای 2 تا 3 هفته بعد موکول کند. یورتروسکوپی معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود. با این حال، برخی از بیماران ممکن است نیاز به بستری یک شبه در بیمارستان داشته باشند، اگر این روش طولانی یا دشوار باشد.

عوارض سنگ شکنی آندوسکوپیک حالب

مانند هر عمل جراحی بزرگ، عوارض، اگرچه نادر است، ممکن است با یورتروسکوپی رخ دهد. خطرات و عوارض بالقوه این عمل شامل موارد زیر است اما محدود به آنها نیست:

• درد استنت: حدود 50 درصد از بیمارانی که تحت یورتروسکوپی قرار می گیرند و استنت دارند، «درد استنت» دارند و این شایع ترین عارضه پس از یورتروسکوپی است. استنت یک لوله پلاستیکی نرم (تقریباً نصف اندازه لوله IV) است که به کلیه اجازه می دهد ادرار را بدون توجه به ادم یا انسداد به مثانه تخلیه کند. استنت باعث احساس سوزن سوزن شدن تا درد شدید در پهلوی آسیب دیده می شود.
• تکه های سنگ: سنگ های باقی مانده در کلیه یا حالب ممکن است تا 40 درصد پس از یورتروسکوپی، بسته به اندازه و محل سنگ اصلی وجود داشته باشند. این تکه های سنگ در تصویربرداری بعدی دیده و مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
• آسیب حالب: آسیب به حالب شایع ترین عارضه حین عمل در طول یورتروسکوپی است. آسیب ها تحت عنوان سوراخ کامل 0.1-0.7٪، یک سوراخ نسبی 1.6٪ یا پارگی و خراش مخاطی 5٪ که شبیه زخم در داخل دهان هستند، بوجود می آیند. تقریباً 100٪ از این موارد با استنت گذاری طولانی مدت (بین 2 تا 4 هفته) بهبود می یابند. اگر سوراخ بزرگی رخ دهد، اورولوژیست ممکن است تصمیم بگیرد که این روش را متوقف کند و در روز دیگری که حالب زمان لازم برای بهبودی داشته باشد، بازگردد. اگر اورولوژیست شما نتواند پس از سوراخ کردن استنت قرار دهد، لوله ای به نام لوله نفروستومی از طریق پوست پشت شما در کلیه قرار می گیرد.
• تنگی حالب و بیرون آمدن حالب: تنگی حالب (بافت اسکار داخل حالب) و بریدگی حالب (تفکیک کامل حالب از کلیه) ترسناک ترین عارضه یورتروسکوپی است. خوشبختانه، به دلیل ظهور یورتروسکوپ های کوچک و افزایش آگاهی جراح، خطر از بین رفتن (0.05٪) یا تنگی (0.2٪) نادر است.
• هماچوری و عفونت: خونریزی و عفونت مطمئناً به دنبال یورتروسکوپی ممکن است (5%)، اما اکثر آنها خود محدود شونده هستند و به ترتیب با هیدراتاسیون و آنتی بیوتیک برطرف می شوند.

مراقبت های بعد از سنگ شکنی آندوسکوپیک حالب

دوره فوری پس از عمل

• پس از انجام عمل، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می شود. در صورتی که یک سوند ادراری (فولی) در حین عمل قرار داده شده باشد، ممکن است پرستار پس از بیدار شدن بیمار، آن را خارج کند. پس از کنترل درد و ادرار کردن، بیمار می تواند از اتاق ریکاوری به خانه مرخص شود. انتظار وجود خون در ادرار در هر بار ادرار کردن طبیعی است و با گذشت زمان و افزایش هیدراتاسیون، رنگ ادرار از قرمز هندوانه ای به صورتی و در نهایت شفاف می شود. ممکن است درد ناشی از استنت یا اسپاسم مثانه را تجربه کنید که با داروهای مثانه بیش فعال یا کاتتر فولی قابل کنترل است. اکثر بیماران به مدت ۴ تا ۵ روز آنتی بیوتیک خوراکی برای جلوگیری از عفونت دستگاه ادراری دریافت می کنند.

درد بعد از عمل

• بسیاری از بیماران پس از یورتروسکوپی درد خفیف تا متوسط را در ناحیه پهلو یا مثانه تجربه می کنند. این درد معمولاً با استفاده از داروهای مسکن خوراکی به خوبی کنترل می شود.

استنت حالب

• پس از یورتروسکوپی، تقریباً همیشه یک لوله کوچک به نام استنت حالب قرار داده می شود که به تسهیل تخلیه ادرار به مثانه کمک می کند. استنت در تاریخ بعدی توسط جراح شما در مطب برداشته خواهد شد. ممکن است اسپاسم مثانه مربوط به استنت حالب را تجربه کنید.

حالت تهوع

• حالت تهوع پس از هر عمل جراحی، به ویژه با بیهوشی عمومی، نسبتاً شایع است و معمولاً خود محدودکننده است. در صورت بروز حالت تهوع و استفراغ بیش از حد، باید با جراح خود تماس بگیرید.

دوش گرفتن

• بیماران می توانند بلافاصله پس از ترخیص از بیمارستان دوش بگیرند.

فعالیت

• بیماران می توانند به محض قطع داروهای مسکن، رانندگی کنند و اکثر بیماران می توانند فعالیت های عادی را طی ۵ تا ۷ روز پس از یورتروسکوپی از سر بگیرند. با این حال، بسیاری از بیماران خستگی و ناراحتی بیشتری را به دلیل وجود استنت حالب در مثانه توصیف می کنند.

رژیم غذایی

• اکثر بیماران در ۲۴ ساعت اول پس از یورتروسکوپی فقط مایعات شفاف مصرف می کنند، زیرا عملکرد روده ممکن است به دلیل اثرات جراحی و بیهوشی عمومی کند باشد. پس از این دوره، بیماران می توانند رژیم غذایی معمول خود را با توجه به تحملشان از سر بگیرند.

خستگی

• خستگی پس از جراحی کاملاً طبیعی است و باید طی چند روز پس از عمل کاهش یابد.

یبوست و گرفتگی گاز

• بیماران ممکن است به مدت چند روز پس از یورتروسکوپی دچار یبوست و گرفتگی گاز شوند که معمولاً به دلیل بیهوشی است. برای کمک به این مشکل، شیاف و نرم کننده های مدفوع تجویز می شود. همچنین، مصرف روزانه یک قاشق چای خوری روغن معدنی در خانه می تواند به پیشگیری از یبوست کمک کند. داروهای ضد درد مخدر نیز می توانند باعث یبوست شوند و بیماران توصیه می شوند هرگونه داروی مسکن را به محض تحمل درد پس از جراحی قطع کنند.

نسخه اصلی مطلب پس از عمل تی یو ال (سنگ شکنی از طریق حالب) چه باید کرد؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---